Arnota właściwa

Arnota właściwa
Ilustracja
Morfologia
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

ślazowce

Rodzina

arnotowate

Rodzaj

arnota

Gatunek

arnota właściwa

Nazwa systematyczna
Bixa orellana L.
Sp. pl. 1:512. 1753
Synonimy
  • Orellana americana var. leiocarpa Kuntze[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Multimedia w Wikimedia Commons

Arnota właściwa[5] (Bixa orellana L.) – gatunek niewielkiego drzewa z rodziny arnotowatych (Bixaceae). Rośnie od północnej części Ameryki Południowej przez Amerykę Środkową po północny Meksyk[3].

Kwiat
Owoce
Przekrojony owoc

Morfologia

Pokrój
Drzewo o wysokości do 10 m. Kora barwy ciemnoszaropopielatej.
Liście
Gęste listowie o jasnozielonych, jajowatego kształtu, całobrzegich liściach.
Kwiaty
Zebrane w baldachogrona na szczycie pędów. Kwiaty złożone z 5-działkowego, różowego kielicha, 5-płatkowej, również różowej korony, pojedynczego słupka i licznych pręcików.
Owoc
W postaci kolczastych, czerwonopomarańczonych, spłaszczonych torebek, z których każda zawiera do 50 nasion. Torebki są szczeciniasto owłosione. Z jednego drzewa średniej wielkości można uzyskać nawet do 270 kg nasion. Każde z nich pokryte jest czerwonawą osnówką, stanowiącą cenne źródło pomarańczowożółtego barwnika – biksyny.

Zastosowanie

  • Gatunek wykorzystywany jest głównie ze względu na czerwony barwnik zawarty w brodawkach nasion zwany orleanem[5], biksyną, annato (oznaczany symbolem – E160b)[6] i wykorzystywany do barwienia tkanin oraz produktów żywnościowych[5]. W Meksyku nasiona smażone w tłuszczu dają pastę zwaną annato lub achiote stosowaną jako przyprawa[7].
  • Lokalnie roślina (korzenie i liście) wykorzystywana jest także jako lecznicza[5].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  3. ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-09-15].
  4. ↑ Bixa orellana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. ↑ a b c d Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 41. ISBN 83-214-1305-6.
  6. ↑ Food-Info.net: E160b: Annatto, Biksyna, Norbiksyna. [dostęp 2010-12-05]. (pol.).
  7. ↑ Marcin Molski, Chemia piękna. T. 2: Źródła substancji bioaktywnych, wyd. II, Warszawa: PWN, 2021, s. 35, ISBN 978-83-01-21490-6.

Bibliografia

  • Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  • Jens Rohwer: Atlas roślin tropikalnych. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-378-9.

Read other articles:

بئر باخبيرة (القطن)

' قرية بئر باخبيرة  - قرية -  تقسيم إداري البلد  اليمن المحافظة محافظة حضرموت المديرية مديرية القطن العزلة عزلة القطن السكان التعداد السكاني 2004 السكان 7   • الذكور 4   • الإناث 3   • عدد الأسر 1   • عدد المساكن 3 معلومات أخرى التوقيت توقيت اليمن (+3 غرينيتش) ت

 

 

تسويق متعدد القنوات

هذه المقالة تحتاج للمزيد من الوصلات للمقالات الأخرى للمساعدة في ترابط مقالات الموسوعة. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة وصلات إلى المقالات المتعلقة بها الموجودة في النص الحالي. (ديسمبر 2013) هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة...

 

 

لوحة تحكم الاستدامة

لوحة تحكُّم الاستدامة هي حزمة برمجية مجّانية وغير تجارية تم تكوينها لتبيّن العلاقات المُعقّدة بين القضايا الاقتصادية والاجتماعية والبيئية. البرمجية صُمِّمَت لمساعدة الدول النامية لتحقيق الأهداف الإنمائية للألفية والعمل باتجاه التنمية المُستدامة.وقد تم تطويرها بواسطة أ

Zaira Bueno

Esta biografia de uma pessoa viva cita fontes, mas que não cobrem todo o conteúdo. Ajude a inserir fontes confiáveis e independentes. Material controverso que esteja sem fontes deve ser imediatamente removido, especialmente se for de natureza difamatória.—Encontre fontes: ABW  • CAPES  • Google (N • L • A) (Junho de 2012) Zaira Bueno Nome completo Zaira Silva Bueno Nascimento 11 de novembro de 1952 (71 anos)Porto Al...

 

 

منفذ حاج عمران الحدودي

منفذ حاج عمران الحدودي تاريخ التأسيس أبريل 2008  تقسيم إداري البلد العراق  التقسيم الأعلى حاج عمران  إحداثيات 36°39′57″N 45°04′01″E / 36.665785°N 45.066937°E / 36.665785; 45.066937  تعديل مصدري - تعديل   منفذ حاج عمران الحدودي هو منفذ حدودي عراقي في كردستان العراق في شمال شرق...

 

 

Departamento de Geociências da Universidade de Aveiro

Este artigo não cita fontes confiáveis. Ajude a inserir referências. Conteúdo não verificável pode ser removido.—Encontre fontes: ABW  • CAPES  • Google (N • L • A) (Outubro de 2020) Departamento de Geociências, O Departamento de Geociências da Universidade de Aveiro é um dos departamentos desta universidade localizados no Campus Universitário de Santiago em Aveiro. Destaca-se dos restantes departamentos do campus pelas...

علاقات حزب الله الخارجية

جزء من سلسلة حولحزب الله أيديولوجيا تاريخ علم علاقات خارجية تمويل أنشطة سياسية كتلة الوفاء للمقاومة أحداث 7 أيار الاحتجاجات اللبنانية 2006–08 اتفاق الدوحة (2008) الأنشطة العسكرية الحرب الأهلية اللبنانية (تفجير السفارة الأمريكية في بيروتحرب المخيمات) الصراع في جنوب لبنان (1982-200...

 

 

Ritus Sarum

Gereja Katedral Salisbury, tempat Tata Ibadat Sarum tumbuh dan berkembang Tata Ibadat Sarum, yang kadang-kadang disebut juga Ritus Sarum, adalah ragam tata ibadat Gereja Latin yang tumbuh dan berkembang di Gereja Katedral Salisbury sejak akhir abad ke-11 sampai zaman Reformasi Inggris.[1] Tata Ibadat Sarum sangat mirip dengan Ritus Romawi, dan hanya sekitar 10 persen unsur-unsurnya yang berasal dari luar Ritus Romawi.[2] Tata ibadat ala gereja katedral ini dihormati di mana-ma...

 

 

Outline of Niger

Overview of and topical guide to Niger The Flag of NigerThe Coat of arms of Niger The location of Niger An enlargeable map of the Republic of Niger The following outline is provided as an overview of and topical guide to Niger: Niger – landlocked sovereign country located in West Africa.[1] Niger was named for the Niger River. It borders Nigeria and Benin to the south, Burkina Faso and Mali to the west, Algeria and Libya to the north and Chad to the east. The capital city is Nia...

Broadside (TV series)

American TV series or program BroadsideKathleen Nolan with Sheila James, Joan Staley and Lois Roberts, 1964.GenreSitcomWritten byFrank J. Gill, Jr.George Carleton BrownSi RoseRay BrennerBarry E. BlitzerBenedict FreedmanEarl BarretRobert C. DennisJack HarveyBruce HowardBud NyeElroy SchwartzIrving TaylorSam LockeJoel RappStan DrebenHoward MerrillWilliam RaynorMyles WilderDirected byFrank McDonaldSidney MillerEdward MontagneHollingsworth MorseDon RichardsonJean YarbroughE.W. SwackhamerCharl...

 

 

Take Me Home (2011 film)

2011 American romantic comedy film directed by Sam Jaeger Take Me HomeDirected bySam JaegerWritten bySam JaegerProduced by Jane Kelly Kosek Michael Hobert Sam Jaeger Starring Sam Jaeger Amber Jaeger Lin Shaye Bree Turner Brennan Elliott Michelle Krusiec Cristine Rose Victor Garber CinematographyJesse M. FeldmanEdited byDamien LeVeckMusic byBootstrapsProductioncompanies Wonder Entertainment Good Folk Films Distributed byMonterey MediaRelease dates April 19, 2011 (2011-04-19) ...

 

 

Penghargaan Film Nasional untuk Aktris Terbaik

Penghargaan Film Nasional untuk Aktris TerbaikPenerima tahun 2019, Keerthy SureshDeskripsiPenampilan Terbaik dari seorang Aktris dalam sebuah Peran UtamaDisponsoriDirektorat Festival FilmNama sebelumnyaPenghargaan Urvashi (1967–1973)HadiahRajat Kamal (Teratai Perak)₹50.000 (US$700)Diberikan perdana1967Diberikan terakhir2018Pemenang saat iniKeerthy Suresh untuk film MahanatiIkhtisarPenghargaan terbanyakShabana Azmi(5 penghargaan)Total penghargaan yang diberi54Pemenang pertamaNargis DuttSit...

Scarlett Johansson

American actress (born 1984) Scarlett JohanssonJohansson at the 2019 San Diego Comic-ConBornScarlett Ingrid Johansson (1984-11-22) November 22, 1984 (age 39)New York City, U.S.CitizenshipUnited StatesDenmarkOccupationActressYears active1994–presentWorksPerformancesdiscographySpouses Ryan Reynolds ​ ​(m. 2008; div. 2011)​ Romain Dauriac ​ ​(m. 2014; div. 2017)​ Colin Jost ​(...

 

 

جورجتاون (كارولاينا الجنوبية)

  لمعانٍ أخرى، طالع جورجتاون (توضيح). جورجتاون     الإحداثيات 33°22′03″N 79°17′38″W / 33.3675°N 79.293888888889°W / 33.3675; -79.293888888889  تاريخ التأسيس 1729  تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[1][2]  التقسيم الأعلى مقاطعة جورج تاون  عاصمة لـ مقاطعة جورج تاون...

 

 

510th Heavy Panzer Battalion

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: 510th Heavy Panzer Battalion – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2015) (Learn how and when to remove this template message) 510th Heavy Panzer BattalionActive6. June 1944- 8. May 1945Country Nazi GermanyBranchArmyTypePanzerSizeBattalion...

Selamin

Town fortified by Josephus during First Jewish Revolt SelaminTzalmon; Salmon; Selame; Salamis; Kh. SellamehSallama village as seen from the ruin of SelaminNearest cityMaghar, IsraelCoordinates32°53′2.99″N 35°22′48.04″E / 32.8841639°N 35.3800111°E / 32.8841639; 35.3800111EstablishedHellenistic period[1] Selamin (Hebrew: צלמין)(Greek: Σελάμην), also known as Tzalmon, Selame, Salamis / Salamin,[2] Zalmon,[3] and Khurbet...

 

 

Victoria Hall (Geneva)

Victoria Hall Victoria Hall facade The Victoria Hall is a 1,700-seat concert venue in Geneva. Mainly it is home to the Orchestre de la Suisse Romande but it also hosts performers in song, jazz and world music.[1] History It was built in 1891–1894 by architect John Camoletti and financed by the British consul, Daniel Fitzgerald Packenham Barton, who dedicated it to Queen Victoria (and perhaps privately to Victoria-Alexandrina-Julia Peel Barton). Barton gave the hall to the City of Ge...

 

 

Maximum Overdrive

1986 film by Stephen King For the song, see Maximum Overdrive (song). Maximum OverdriveTheatrical release posterDirected byStephen KingScreenplay byStephen KingBased onTrucksby Stephen KingProduced byMartha SchumacherStarring Emilio Estevez Pat Hingle Laura Harrington Christopher Murney CinematographyArmando NannuzziEdited byEvan A. LottmanMusic byAC/DCProductioncompanyDe Laurentiis Entertainment GroupDistributed byDe Laurentiis Entertainment GroupRelease date July 25, 1986 (19...

Douglas Hofstadter

American professor of cognitive science (born 1945) Douglas HofstadterHofstadter in 2006BornDouglas Richard Hofstadter (1945-02-15) February 15, 1945 (age 78)New York City, USEducationStanford University (BSc)University of Oregon (PhD, 1975)Known forGödel, Escher, BachI Am a Strange Loop[3]Hofstadter's butterflyHofstadter's lawSpouse(s)Carol Ann Brush (1985–1993; her death)Baofen Lin (2012–present)Children2AwardsNational Book AwardPulitzer PrizeMember of the American Ac...

 

 

Daniel Morgan Monument

United States historic placeDaniel Morgan MonumentU.S. National Register of Historic Places Daniel Morgan Monument, May 2015Show map of South CarolinaShow map of the United StatesLocationMain and Church Sts., Spartanburg, South CarolinaCoordinates34°56′58″N 81°55′55″W / 34.94944°N 81.93194°W / 34.94944; -81.93194Area0.1 acres (0.040 ha)Built1881 (1881)ArchitectWard, John Quincy Adams; White, Edward BrickellNRHP reference No.80003711[...

 

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!