Anastazy Bitdorf

Anastazy Bitdorf (lub Bittdorf)

Data i miejsce urodzenia	28 lutego 1840 Łódź
Data i miejsce śmierci	26 czerwca 1900 Łódź
Miejsce spoczynku	Stary Cmentarz w Łodzi
Zawód, zajęcie	farbiarz, setnik
Narodowość	polska
Wyznanie	rzymskokatolickie

Anastazy Bitdorf lub Bittdorf^[1][2] (ur. 28 lutego 1840 w Łodzi, zm. 26 czerwca 1900, tamże) – farbiarz, uczestnik powstania styczniowego, setnik kosynierów^[3].

Życiorys

Bitdorf pochodził z niemieckiej, katolickiej rodziny trudniącej się farbiarstwem, która w XVIII w. przybyła do Tomaszowa Mazowieckiego^[4]. Ukończył Łódzką Szkołę Realną^[1]. Był organizatorem ruchu powstańczego w Łodzi w trakcie powstania styczniowego^[5], a także setnikiem kosynierów w oddziale Józefa Sawickiego^[3] w bitwie pod Dobrą 24 lutego 1863, w trakcie której został ciężko ranny, a następnie zesłany na Syberię za udział w powstaniu^[4]. W 1892 był współzałożycielem Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia” w Łodzi^[3] m.in. wraz z Fryderykiem Sellinem, Leonem Gajewiczem i Bronisławem Wilkoszewskim^[6]. Po powrocie z zesłania prowadził własną farbiarnię^[7] przy ul. Ogrodowej w Łodzi^[1]. Spoczywa na Starym Cmentarzu w Łodzi (lokalizacja 10A-1-4)^[3].

Jego imieniem nazwano jedną z ulic Łodzi^[2].

Życie prywatne

Był synem Antoniego Bitdorfa – radnego miasta Łodzi, ławnika miejskiego, pełniącego funkcję starszego w cechu szewców, właściciela browaru^[3][8].

Order Virtuti Militari

Według informacji podanych na stronie Muzeum Miasta Łodzi powstańcy przyznali Bitdorfowi order Virtuti Militari "w wariancie przyznawanym do 1831", a sam order znajduje się w zbiorach Muzeum^[1]. Jednakże w tamtym czasie władze powstańcze nie przyznawały żadnych orderów i odznaczeń. Takie wyróżnienia zaczęto wręczać dopiero po odzyskaniu niepodległości, w 1920 roku i w latach następnych orderem VM odznaczono 60 żyjących weteranów powstania; nazwiska Anastazego Bitdorfa nie ma na liście odznaczonych VM, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości ani Medalem Niepodległości^[9]. Z kolei, wg innych źródeł ojciec Anastazego prawdopodobnie brał udział w powstaniu listopadowym, a "w rodzinnych pamiątkach z pietyzmem przechowywano srebrny krzyż Virtuti Militari"^[4].

Przypisy

1. Łódzkie Oblicza Niepodległej, [w:] Panteon Wielkich Łodzian 2.0 [online], Muzeum Miasta Łodzi, 27 listopada 2018 [dostęp 2023-09-14] .
2. DanutaD. Bieńkowska DanutaD., ElżbietaE. Umińska-Tytoń ElżbietaE., Słownik nazewnictwa miejskiego Łodzi. B [online], Urząd Miasta Łodzi [dostęp 2023-09-14] .
3. „Piękno odzyskane”: pomniki bohaterów powstania listopadowego i styczniowego, Telewizja Polska S.A, 25 października 2019 [dostęp 2021-11-04] [zarchiwizowane 2021-11-04] .
4. MarekM. Budziarek MarekM., Anastazy Bitdorf, „Gazeta Wyborcza–Łódź” (72), 26 marca 2001, s. 9 [dostęp 2023-09-14] .
5. Rocznik łódzki [online], docplayer.pl [dostęp 2021-11-05] .
6. Z miasta, „Dziennik Łódzki” (128), 30 maja 1892, s. 1 .
7. RyszardR. Bonisławski RyszardR., JoannaJ. Podolska JoannaJ., Spacerownik [online], 27 października 2007 [dostęp 2023-09-14] .
8. MirosławM. Jaskulski MirosławM., Prawdziwa fortuna [online], jkk.w4u.csk.umed.pl, 2 kwietnia 1996 [dostęp 2023-09-14] .
9. Bogusław Szwedo: Powstańcy Styczniowi odznaczeni Orderem Wojennym Virtuti Militari. Mińsk Mazowiecki - Warszawa - Tarnobrzeg: Oficyna Wydawnicza "Zbroja" / Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, 2013, s. 143-148. ISBN 978-83-63164-36-2.