Aleksandra Kazimiera Karpińska (ur. 24 sierpnia 1882 w Lesznie, zm. 18 września 1953 w Lubece[1]) – polska archeolog, kustosz i nauczycielka, asystentka profesora Józefa Kostrzewskiego[2].
Życiorys
Była córką Juliana (sekretarza lokalnego sądu ziemskiego) oraz Konstancji Franciszki z Piwońskich. Gimnazjum ukończyła w Poznaniu i kontynuowała naukę na Uniwersytecie Poznańskim. Doktoryzowała się w 1926 na podstawie pracy zatytułowanej Kurhany z okresu rzymskiego w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem typu siedlemińskiego. Jeszcze w czasach studenckich podjęła pracę bibliotekarki w Instytucie Prehistorycznym Uniwersytetu Poznańskiego. Od 1924 do 1939 była pracownikiem Działu Prehistorycznego Muzeum Wielkopolskiego. Awansowała tam ze stopnia asystenta do kustosza[1]. Kierowała Instytutem Prehistorycznym na Uniwersytecie Poznańskim[2].
Prowadziła intensywną pracę wykopaliskową na terenie Wielkopolski, Pomorza i Wołynia. Badała m.in. cmentarzyska kultury łużyckiej w Czarnkowie i na Głównej w Poznaniu oraz osadę wczesnośredniowieczną na poznańskim Sołaczu. Na Głównej ślady pochówków odkryto po raz pierwszy w 1929 podczas sadzenia drzew na ogrodzie Franciszka Małeckiego przy ul. Smolnej 19. Karpińska odsłoniła wówczas trzy groby okryte kamieniami oraz jeden na sąsiadującej posesji[3]. Publikowała sprawozdania z prac wykopaliskowych i artykuły naukowe dotyczące zagadnień prehistorycznych[1].
Na początku 1940 została aresztowana przez okupacyjne władze niemieckie. 25 kwietnia 1940 osadzono ją w niemieckim obozie koncentracyjnym w Ravensbrück. Pozostała w nim do końca II wojny światowej, a po jej zakończeniu zamieszkała w Lubece. Podjęła tam pracę nauczycielki w polskim gimnazjum. W latach 1947–1948 przeprowadziła wnikliwe badania wykopaliskowe grodziska Liubice w Starej Lubece, będącego poprzednikiem dzisiejszego miasta Lubeki[1].
Lech Leciejewicz podziwiał ją za poziom metodyki badań i nazwał siłaczką na wygnaniu oraz osobą bezprzykładnego bohaterstwa[4].
Ordery i odznaczenia
Przypisy
- ↑ a b c d Andrzej Wędzki, hasło [w:] „Wielkopolski słownik biograficzny”, PWN, Warszawa-Poznań, 1981, s. 319, ISBN 83-01-02722-3.
- ↑ a b CYRYL Wirtualne Muzeum Historii Poznania, Sprawozdanie z badań terenowych przeprowadzonych przez dr Aleksandrę Karpińską w tzw. Dolinie Świętojańskiej przy stanowisku nr 10 w Komandorii, z pozostałościami z okresu kultury pucharów lejkowatych (neolit)
- ↑ Jarmila Kaczmarek, Archeologiczne skarby Głównej i Zawad, „Kronika Miasta Poznania” nr 2/2002, s. 10–11, ISSN 0137-3552.
- ↑ Jarmila Kaczmarek, O prostowaniu wizji dziejów archeologii poznańskiej, „Przegląd Archeologiczny”, vol. 46, 1998, s. 162, ISSN 0079-7138.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 13, poz. 23 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
