Aleksander Ogiński

Aleksander Ogiński

Oginiec
Rodzina	Ogińscy herbu Oginiec
Data urodzenia	ok. 1585
Data śmierci	1667
Ojciec	Bogdan Marcjan Ogiński
Matka	Regina Wołłowiczówa
Żona	Aleksandra Elżbieta Szemet, c. Wacława Katarzyna Połubińska, c. Konstantego
Dzieci	z pierwszego: Bogdan Jan z drugiego: Marcjan Aleksander Aleksandra Konstancja x Andrzej Kieżgajło-Zawisza Teodora x Jan Grużewski

Aleksander Ogiński z Kozielska herbu własnego (ur. ok. 1585, zm. 1667) – chorąży nadworny litewski (1633), kasztelan trocki (od 1649), wojewoda miński od (1645), chorąży trocki (1626), pułkownik i rotmistrz królewski, dworzanin, starosta rohaczewski, dyrektor trockiego sejmiku przedsejmowego 1645 i 1647 roku^[1], starosta dorsuniski w 1632 roku^[2].

Syn podkomorzego trockiego Bogdana Marcjana (†1625) i Reginy Wołłowiczówny.

Życiorys

W 1600 immatrykułował się na Uniwersytecie Królewieckim. Naukę przerwał by wziąć udział w wojnie polsko-szwedzkiej. Uczestniczył w bitwie pod Kircholmem. W 1606 kontynuował studia w Altdorf bei Nürnberg i Ingolstadt.

Jako rotmistrz uczestniczył w oblężeniu Smoleńska w 1611. W 1619 roku został deputatem na Trybunał Główny Wielkiego Księstwa Litewskiego z województwa trockiego. Jako rotmistrz husarski wziął udział w bitwie pod Chocimiem w 1621. Był posłem trockim na sejm w 1623, jako poseł na sejm zwyczajny w 1626 z powiatu trockiego^[3] wybrany deputatem na Trybunał Skarbowy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Brał udział w wojnie polsko-szwedzkiej w Inflantach w latach 1627–1629. Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 16 lipca 1632 roku^[4]. Poseł na sejm konwokacyjny 1632 roku z powiatu trockiego^[5]. Był elektorem Władysława IV z województwa trockiego, podpisał jego pacta conventa^[6]. Poseł na sejm koronacyjny 1633 roku. Na czele swojej 120 osobowej tzw. srebrnej chorągwi usarskiej wziął udział w wojnie polsko-rosyjskiej 1632–1634. Wyznaczony jako jeden z komisarzy do zawarcia pokoju, podpisał w 1634 pokój polanowski.

Poseł na sejm zwyczajny 1635, poseł trocki na sejm nadzwyczajny 1635, poseł na sejm 1643. Był elektorem Jana II Kazimierza w 1648 z województwa mińskiego^[7], podpisał jego pacta conventa^[8]. Na sejmie 1650 roku wyznaczony z Senatu komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego^[9]. Na sejmie nadzwyczajnym 1652 roku wyznaczony z Senatu komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego^[10]. Na sejmie 1653 roku wyznaczony z Senatu komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego^[11].

Był wyznawcą prawosławia i ostatnim senatorem niekatolikiem. W 1662 roku był dyrektorem sejmiku wiłkomirskiego. Na sejmie 1662 roku wyznaczony z Senatu komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego^[12].

Żonaty był dwukrotnie. Za pierwszym razem pojął za żonę Aleksandrę Elżbietę Szemet (Szemiot), córkę kasztelana smoleńskiego Wacława Szemiota i Halszki z Chodkiewiczów^[13], która urodziła mu dwóch synów Jana i Bogdana. Po jej śmierci poślubił Katarzynę z książąt Połubińskich, córkę Konstantego i Zofii z Sapiehów; miał z nią troje dzieci: Marcjana, Aleksandrę - żonę pisarza wielkiego litewskiego Andrzeja Kazimierza Kieżgajło-Zawiszy (syna Krzysztofa Kieżgajło-Zawiszy)^[14]; i Teodorę - żonę Jana Grużewskiego^[15].

Był ostatnim senatorem niekatolikiem w Wielkim Księstwie Litewskim. Pochowany 7 czerwca 1667 roku w cerkwi Świętego Ducha w Wilnie^[16].

Bibliografia

• Henryk Lulewicz, Aleksander Ogiński, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XXIII, 1978, s. 594-597.
• M.J. Minakowski, Ci wielcy Polacy to nasza rodzina, wyd. 3, Dr Minakowski Publikacje Elektroniczne, Kraków 2008, ISBN 83-918058-5-9.

Przypisy

1. Andrzej B. Zakrzewski, Sejmiki Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI–XVIII w. - ustrój i funkcjonowanie : sejmik trocki, Warszawa 2000, s. 220.
2. Suffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych, y W.X. Litewskiego, Zgodnie ná Naiásnieyssego Władisława Zygmunta : Obránego Krola Polskiego, Wielkiego Xiąże̜ćiá Litewskiego, Ruskiego, Pruskiego, Mázowieckiego, Zmudzkiego, Inflantckiego, &c. y Szwedskiego, Gotskiego, Wándálskiego, &c. Dźiedżicznego Krola : Dáne, miedzy Wárssáwa̜ à Wola̜, Dniá 8. Listopádá, roku 1632, [b.n.s]
3. Jan Kwak, Sejm warszawski 1626 roku, Opole 1985, s. 132.
4. Volumina Legum, t. III, Petersburg 1859, s. 352.
5. Włodzimierz Kaczorowski, Sejmy konwokacyjny i elekcyjny w okresie bezkrólewia 1632 r., Opole 1986, s. 368.
6. Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey, miedzy Warszawą a Wolą, Przez opisane Artykuły, do samego tylko Aktu Elekcyey należące, vchwalony y postanowiony. Roku Pańskiego, M. DC. XXXII. Dnia 27. Września, s. 18.
7. Elektorów poczet, którzy niegdyś głosowali na elektorów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III. roku 1674, Augusta II. roku 1697, i Stanisława Augusta roku 1764, najjaśniejszych Królów Polskich, Wielkich Książąt Litewskich, i.t.d. / ułożył i wydał Oswald Zaprzaniec z Siemuszowej Pietruski, Lwów 1845, s. 249.
8. Porządek na seymie walnym elekcyey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego aktu elekcyey należące, vchwalony y postanowiony roku Pańskiego M.DC.XLVIII, dnia VI października, s. 20.
9. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 158.
10. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 173.
11. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 185.
12. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 416.
13. Szemiot Wacław (zm. 1599) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 48, s. 161.
14. K. Niesiecki, Herbarz Polski, Lipsk 1845, t. 10, s. 110-111
15. Henryk Lulewicz, Aleksander Ogiński, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XXIII, 1978, s. 594-597.
16. HenrykH. Lulewicz HenrykH., Aleksander Ogiński z Kozielska h. własnego [online], Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2018-01-25] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-08] .

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 308145911182127061908
• PLWABN: 9810537590205606

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3950220