Adolf Porębski

Adolf Porębski

Poręba

kapitan administracji
Data i miejsce urodzenia	25 września 1895 Czerwonogród
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 Charków
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	24 Pułk Piechoty
Stanowiska	oficer placu Łuck
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Adolf Porębski ps. „Poręba” (ur. 25 września 1895 w Czerwonogrodzie, zm. kwiecień 1940 w Charkowie) – żołnierz Legionów Polskich, armii austriackiej i kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się 25 września 1895 we wsi Czerwonogród powiecie zaleszczyckim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Michała i Elżbiety z Witowskich^[1][2]. Absolwent gimnazjum i szkoły rolniczej w Czerniowcach.

Od 1 sierpnia 1914 ochotnik w Legionach Polskich. Został przydzielony do 1 pułku piechoty^[2].

„Szczególnie odznaczył się 3 V 1915 podczas walk nad Nidą: na czele kilkuosobowego patrolu zdecydowanym atakiem zdobył linię rosyjskich okopów”^[2]. Za tę postawę został odznaczony Orderem Virtuti Militari.

W pułku aż do kryzysu przysięgowego, po czym został internowany, a następnie wcielony do cesarskiej i królewskiej Armii i przydzielony do 13. kompanii Pułku Piechoty Nr 100 na stanowisko komendanta plutonu^[3] . 23 lutego 1918 w czasie walk na froncie włoskim został ranny^[3] .

Od 1 listopada 1918 w szeregach odrodzonego Wojska Polskiego jako podchorąży. Awansowany do stopnia podporucznika z dniem 1 października 1919^[2]. W czasie wojny polsko-bolszewickiej służył w 5 pułku piechoty, 1 pułku piechoty oraz od 1 lutego 1920^[2] w 36 pułku piechoty. Dowodził plutonem a później kompanią.

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 82. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 36 pp^[4]. Służył w Powiatowej Komendzie Uzupełnień Dubno, a następnie w 43 pułku piechoty w Dubnie^[5][6]. 1 grudnia 1924 został mianowany kapitanem ze starszeństwem z 1 lipca 1923 i 57,5. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[7]. W kwietniu 1928 został przeniesiony z 43 pp do kadry oficerów piechoty z równoczesnym przydziałem na stanowisko przedstawiciela MSWojsk. przy Okręgowym Urzędzie Ziemskim w Równem^[8]. W 1932 pełnił służbę w Referacie Osad Żołnierskich Gabinetu Ministra Spraw Wojskowych i przedstawiciel MSWojsk. do Okręgowego Urzędu Ziemskiego w Łucku^[9]. Od 4 sierpnia 1933^[2] został przeniesiony do 24 pułku piechoty w Łucku^[10], w którym był adiutantem pułku. Później został przeniesiony do korpusu oficerów administracji, grupa administracji^[11]. W marcu 1939 pełnił służbę na stanowisku oficera placu Łuck^[12].

W momencie wybuchu II wojny światowej Adolf Porębski był w stanie spoczynku. Po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej i przebywał w obozie w Starobielsku^[1]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w bezimiennej, zbiorowej mogile w Piatichatkach^[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie^[13]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 2613^[1].

Żonaty od 1921 z Pelagią z Chodakowskich, z którą miał synów Olgierda (ur. 1922) i Józefa (ur. 1927)^[14].

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. 2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło – decyzją nr 439/MON^[15] – mianował go pośmiertnie na stopień majora^[16][17]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[18][19][20].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 5908 – 17 maja 1922^[21][2]
• Krzyż Niepodległości – 2 sierpnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[22][23]
• Krzyż Walecznych dwukrotnie^[24][11][14]
• Srebrny Krzyż Zasługi^[14]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[1]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[1]

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie

Przypisy

1. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 429.
2. Polak (red.) 1993 ↓, s. 168.
3. Żołnierze Niepodległości ↓.
4. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 72.
5. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 134, 431.
6. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 232, 366.
7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 729.
8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 142.
9. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 48, 429.
10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933 roku, s. 195.
11. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 293.
12. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 576.
13. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
14. Polak (red.) 1993 ↓, s. 169.
15. Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17]  (pol.).
16. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 53 [dostęp 2024-10-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27]  (pol.).
17. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
18. Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26]  (pol.).
19. Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28]  (pol.).
20. „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
21. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 4 stycznia 1923, s. 7.
22. M.P. z 1931 r. nr 179, poz. 260.
23. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931 roku, s. 368.
24. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 48.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Kazimierz Banaszek, Krystyna Wanda Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Żołnierze Niepodległości : Porębski Adolf Adam, ps. „Poręba”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-12-17].