2 Brygada Rakiet Operacyjno-Taktycznych

2 Brygada Artylerii

2 Armijna Brygada Rakiet Operacyjno-Taktycznych

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1963
Rozformowanie	1992
Nazwa wyróżniająca	Pomorska
Tradycje
Kontynuacja	2 pułk rakiet
Dowódcy
Pierwszy	płk Włodzimierz Kobylański
Ostatni	płk Stanisław Kulesza
Organizacja
Numer	JW 1609[1]
Dyslokacja	Choszczno[2].
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska Lądowe
Rodzaj wojsk	Wojska rakietowe
Podległość	Pomorski Okręg Wojskowy

2 Pomorska Brygada Artylerii (2 BA) / 2 Armijna Brygada Rakiet Operacyjno-Taktycznych^[a] (2 ABROT) – związek taktyczny wojsk rakietowych Sił Zbrojnych PRL.

Choszczno – w tym mieście stacjonowała jednostka

Historia

Brygada została sformowana zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 0043/Org. z 21 marca 1963, w garnizonie Choszczno, jako 20 Brygada Artylerii. Uchwałą Rady Państwa z 13 września 1963 został jej nadany sztandar. Rozkazem Ministra Obrony Narodowej nr 025/MON z 30 września 1965 została przemianowana na 2 Pomorską Brygadę Artylerii i kultywowała tradycje 2 Pomorskiej Brygady Artylerii Haubic. Święto jednostki zostało ustanowione na 8 lutego. Jej podstawowe uzbrojenie stanowiły zestawy rakietowe R-170, a potem R-300. Intensywne szkolenie prowadzone z zachowaniem pełnego maskowania kończyło się strzelaninami bojowymi prowadzonymi w ZSRR, głównie na kazachskich poligonach.

Brygada w okresie wojny mogła niszczyć uderzeniami jądrowymi i chemicznymi cele znajdujące się w przewidywanym pasie natarcia armii. Głowice jądrowe i chemiczne miały pochodzić ze składów Armii Radzieckiej.

31 grudnia 1992 brygada została rozformowana, a na bazie jej pododdziałów oraz rozformowanego w tym samym czasie 7 Dywizjonu Rakiet Taktycznych 2 DZ, 1 stycznia 1993 powołano 2 Pułk Rakiet. W miejsce systemów rakietowych R-300 Elbrus, na uzbrojenie weszły najnowocześniejsze wówczas w Wojsku Polskim zestawy rakietowe Toczka.

2 września 1994 jednostka otrzymała imię Hetmana Jana Zamoyskiego i nazwę wyróżniającą „Pomorski” oraz przyjęła dziedzictwo tradycji:

• 2 Kompanii Pozycyjnej Artylerii Pieszej (1815-1831),
• 2 Pułku Artylerii Ciężkiej (1918-1939),
• 2 Pomorskiej Brygady Artylerii Haubic (1944-1946),
• 20 Brygady Artylerii (1963-1965),
• 2 Pomorskiej Brygady Artylerii (1965-1992).

Dzień 7 listopada ustanowiony został Świętem pułku.

Wyrzutnia rakiet operacyjno-taktycznych R-300 na stanowisku startowym (podstawowe uzbrojenie 2 Brygady Rakiet Operacyjno-Taktycznych)

Skład organizacyjny i uzbrojenie

dowództwo i sztab

• dwa dywizjony artylerii (16 i 17 da)^[b]
  • bateria dowodzenia
  • 3 x baterie startowe (1 wyrzutnia w każdej baterii)
  • pluton obsługi technicznej
  • sekcja gospodarcza
  • sekcja remontu pojazdów
• bateria dowodzenia
• bateria techniczna
• bateria transportowo-gospodarcza
• kompania maszyn inżynieryjnych
• pluton obrony przeciwchemicznej
• warsztaty remontowe
• bateria meteorologiczna

Uzbrojenie brygady w latach 60. stanowiło 6 wyrzutni rakietowych 9K51 (R-170) na podwoziu działa samobieżnego ISU-152, które mogły odpalać rakiety R-11M z głowicą jądrową o mocy 20 lub 40 kT. (oznaczenie NATO – Scud)

W latach 70. wprowadzono na uzbrojenie nowe wyrzutnie rakietowe typu 9K72 Elbrus (R-300) na podwoziu samochodu ciężarowego MAZ-543P, które mogły odpalać rakiety R-14 z głowicą jądrową o mocy 20, 40 lub 100 kT. (oznaczenie NATO – Scud B)

Dowódcy

• płk Włodzimierz Kobylański 1963-1967
• płk Marian Misiewicz 1967-1973
• płk Leon Sulima 1973-1974
• płk Kazimierz Chudy 1974-1978
• płk Marian Oleksiak 1978-1980
• płk Kazimierz Wilczewski 1980-1988
• płk Włodzimierz Sąsiadek 1988-1990
• płk Stanisław Kulesza 1990-1992

Uwagi

1. Niejawna nazwa brygady oddająca w pełni jej przeznaczenie i usytuowanie w strukturze organizacyjnej SZ RP w czasie wojny oraz określająca jej podstawowe uzbrojenie
2. Na przełomie lat 70. i 80. dodano do dywizjonów po jednej wyrzutni. Dywizjon miał cztery wyrzutnie i dwie baterie startowe.

Przypisy

1. Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu
2. Michał Trubas. Wojska „jednorazowego użytku”. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2/2011. s. 157. 

Bibliografia

• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6. Brak numerów stron w książce
• Michał Trubas: 2 Pomorska Brygada Artylerii. Warszawa: Comandor, 2005. ISBN 83-88329-99-5. Brak numerów stron w książce
• Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
• Michał Trubas. Wojska „jednorazowego użytku”. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2/2011. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. brak numeru strony