Śródmieście (Tychy)

Śródmieście

Dzielnica Tychów
Hotel Tychy
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Tychy
Tablice rejestracyjne	ST
Położenie na mapie Tychów Śródmieście
Położenie na mapie Polski Śródmieście
Położenie na mapie województwa śląskiego Śródmieście
50°07′05″N 18°58′29″E

Tychy, ul. Dmowskiego – widok w stronę Hotelu Tychy

Śródmieście – dzielnica Tychów, w której zlokalizowane są najważniejsze urzędy. Wyznacza zwarte centrum miasta. Umiejscowiona jest w kompleksie dzielnic śródmiejskich, pomiędzy Starymi Tychami, Zawiścią, Urbanowicami, Terenami Przemysłowymi, Paprocanami, Żwakowem, Sublami, Glinką a Wilkowyjami.

Transport

Przez Śródmieście przebiega al. Niepodległości oraz al. Bielska, która wspólnie z ul. Katowicką tworzy główną trasę przelotową przez miasto w osi Katowice – Bielsko-Biała. Ulica Żwakowska z ul. Stoczniowców 70 łączą Śródmieście z Sublami i Glinką. Do traktów komunikacyjnych łączących Śródmieście z Paprocanami należą: ul. gen. W. Sikorskiego, al. marsz. J. Piłsudskiego i al. Jana Pawła II.

Religia

Tutaj, 21 grudnia 1958 roku, powołana została Parafia św. Jana Chrzciciela w Tychach^[1], a 9 października 1986 roku, Parafia św. Jadwigi Śląskiej w Tychach – obydwie są rzymskokatolickimi parafiami.

Opieka zdrowotna

Znajduje się tu również Szpital Miejski w Tychach założony w 1957 roku, który funkcjonuje jako niepubliczny podmiot leczniczy^[2].

Oświata

W marcu 2023 roku na terytorium Śródmieścia funkcjonowały następujące placówki oświatowe:

1. Przedszkola:
   • Przedszkole nr 6 w Tychach (ul. Konecznego 1)^[3]
   • Przedszkole nr 17 w Tychach (ul. Tołstoja 5)^[4]
   • Przedszkole nr 26 w Tychach (ul. Młodzieżowa 5)^[5]
   • Przedszkole nr 29 z oddziałami integracyjnymi w Tychach (ul. Hubala 7)^[6]
2. Szkoły podstawowe:
   • Szkoła Podstawowa nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi w Tychach (ul. Czarneckiego 22)^[7]
   • Szkoła Podstawowa nr 7 im. Powstańców Śląskich w Tychach (ul. Tołstoja 1)^[8]
   • Szkoła Podstawowa nr 17 w Tychach (ul. Begonii 5)^[9]
   • Szkoła Podstawowa nr 22 im. Rafała Pomorskiego z Oddziałami Integracyjnymi w Tychach (ul. Harcerska 25)^[10]
   • Szkoła Podstawowa nr 37 im. Kornela Makuszyńskiego w Tychach (ul. Konecznego)^[11]
3. Szkoły średnie:
   • I Liceum Ogólnokształcące im. Leona Kruczkowskiego w Tychach (ul. Korczaka 6)^[12]
4. Zespoły szkół:
   • Zespół Szkół nr 4 im. Janusza Groszkowskiego w Tychach (al. Bielska 100)^[13]
     • Technikum nr 3 w Tychach
     • Szkoła Branżowa nr 1 w Tychach

Kultura

Od 3 czerwca 1993 roku funkcjonuje Miejska Galeria Sztuki OBOK^[14]. Od 2013 roku w tej dzielnicy znajduje się też Muzeum Miniaturowej Sztuki Profesjonalnej Henryk Jan Dominiak w Tychach – muzeum sztuki nowoczesnej^[15][16].

Podział administracyjny Śródmieścia

Śródmieście, w oparciu o projekt Tadeusza Teodorowicza-Todorowskiego, a następnie Kazimierza Wejcherta i Hanny Adamczewskiej-Wejchert^[17] podzielone jest na 2 części – Północną i Południową, z linią kolejową stanowiącą granicę między nimi. Do 1990 r. nazwy ulic w poszczególnych osiedlach Śródmieścia rozpoczynały się przeważnie od tej samej litery co nazwa osiedla, a nazwy osiedli pochodziły od pierwszych liter żeńskich imion, np. „A” – Anna, „B” – Barbara, „C” – Celina, „H” – Honorata itp^[18]. Od 1990 r. nie stosuje się tych zasad.

Łącznie w Śródmieściu powstało 23 osiedla mieszkaniowe pod ogólną nazwą Nowe Tychy^[19]:

Śródmieście Północne

• osiedle A – Anna^[18]
• osiedle B – Barbara^[18]
• osiedle Balbina^[20] – również „podosiedla”: B-1, B-2
• osiedle C – Celina^[18] – również „podosiedla”: C-1, C-2, C-3
• osiedle D – Danuta i Dorota^[18] – również „podosiedla”: D-1, D-3
• osiedle E – Ewelina – również „podosiedle”: E-2
• osiedle F – Felicja^[18] – również „podosiedla”: F-1, F-2, F-6
• osiedle G – Genowefa^[18]

Śródmieście Południowe

• osiedle Cztery Pory Roku – znajduje się przy skrzyżowaniu al. Bielskiej z ul. gen. Władysława Sikorskiego
• osiedle H – Honorata^[18] – również „podosiedla”: H-1, H-2, H-4, H-5, H-6, H-7
• osiedle K – Karolina^[18]
• osiedle L – Lucyna^[18]
• osiedle Ł – Łucja^[18] – również „podosiedla”: Ł-1, Ł-2
• osiedle M – Magdalena^[18]
• osiedle N – Natalia^[18]
• osiedle O – Olga^[18] – również „podosiedle”: O-1
• osiedle P – Paulina^[18] – również „podosiedle”: P-1
• osiedle R – Regina^[18] – również „podosiedla”: R-1, R-2
• osiedle S – Stella^[18] – również „podosiedle”: S-1 (Osiedle Sosnowe)
• osiedle T – Teresa^[18] – również „podosiedle”: T-1
• osiedle U – Urszula^[18] – również „podosiedle”: U-1
• osiedle W – Weronika^[18]

Geografia

Klimat

Warunki klimatyczne Śródmieścia są tożsame z klimatem dla całych Tychów. Obszar, na którym jest położone Śródmieście, występuje w regionie klimatycznym małopolskim^[21].

Obliczona w skali roku temperatura powietrza wynosi +7,7 °C, natomiast roczne opady równają się 800 mm. W Śródmieściu średnia temperatura lipca sięga 17,5 °C, natomiast stycznia –3,7 °C^[21].

Przyroda i ochrona środowiska

Szata roślinna na terytorium współczesnego Śródmieścia kształtowana jest jako miejsca zwartej zieleni urządzonej w formie nasadzeń przyulicznych, skwerów, parków i zieleni przykościelnej. W granicach Śródmieścia występują w charakterze dużych, swobodnie ukształtowanych ogrodów z alejami spacerowymi^[22][23]:

Parki i skwery

• Park Miejski Solidarności w Tychach – zielone serce Śródmieścia z alejkami pieszymi i rowerowymi, Pomnikiem Walki i Pracy, powszechnie określamy jako Żyrafa^[24] – pomiędzy al. Niepodległości oraz ul. Edukacji^[25]
• Park Niedźwiadków w Tychach – pomiędzy al. Bielską, al. Niepodległości, ul. Edukacji oraz ul. Edisona^[22]
• Park Jaworek w Tychach – przy ul. Jaśkowickiej i ul. Stoczniowców 70 oraz rondzie Żwakowskim – ulubione miejsce zimowych zabaw młodych tyszan^[26]
• Park św. Franciszka z Asyżu w Tychach – przy ul. Armii Krajowej – nazywany również Parkiem Przyjaźni^[27]
• Park Łabędzi w Tychach – przy ul. Wyszyńskiego^[28]

Psie parki wybiegowe

• Psi Park w Tychach – czynny całą dobę wybieg dla psów – przy ul. Hlonda i ul. Burschego (pochylnie, przeszkody do ćwiczeń dla psów oraz rozległy ogrodzony wybieg) – 2000 m²^[29]

Przypisy

1. SuperS. User SuperS., Historia Parafii [online], Parafia św. Jana Chrzciciela w Tychach [dostęp 2023-03-13]  (pol.).
2. Szpital Miejski w Tychach – Historia. Oficjalna strona internetowa Szpitala Miejskiego w Tychach (www.szpitalmiejskitychy.pl). [dostęp 2023-03-10].{{Cytuj stronę}} Linki zewnętrzne: "opublikowany".
3. Przedszkole nr 6 w Tychach. przedszkole6tychy.edupage.org, 18 kwietnia 2021. [dostęp 2023-03-21].
4. Przedszkole nr 17 w Tychach. przedszkole17tychy.edupage.org, 10 marca 2021. [dostęp 2023-03-15].
5. Przedszkole nr 26 w Tychach. p26tychy.edupage.org, 28 kwietnia 2021. [dostęp 2023-03-25].
6. Przedszkole nr 29 z oddziałami integracyjnymi w Tychach. przedszkole29tychy.pl, 11 stycznia 2023. [dostęp 2023-03-15].
7. Szkoła Podstawowa nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi w Tychach. sp5tychy.pl, 3 lutego 2022. [dostęp 2023-03-14].
8. Szkoła Podstawowa nr 7 im. Powstańców Śląskich w Tychach. tychysp7.edupage.org, 10 stycznia 2021. [dostęp 2023-03-15].
9. Szkoła Podstawowa nr 17 w Tychach. sp17.tychy.szkolnastrona.pl, 13 lutego 2022. [dostęp 2023-03-27].
10. Szkoła Podstawowa nr 22 im. R. Pomorskiego z Oddziałami Integracyjnymi w Tychach. sp22tychy.edupage.org, 10 kwietnia 2021. [dostęp 2023-03-14].
11. Szkoła Podstawowa nr 37 im. Kornela Makuszyńskiego. umtychy.pl, 13 stycznia 2022. [dostęp 2023-03-14].
12. Rok szkolny 2022/2023. kruczek.edu.pl, 11 stycznia 2022. [dostęp 2023-03-14].
13. Zespół Szkół nr 4 im. Janusza Groszkowskiego w Tychach. www.zs4.tychy.edu.pl, 10 stycznia 2022. [dostęp 2023-03-15].
14. Miejska Galeria – otwarta wystawą Tyskiego Środowiska Artystycznego. teatrmaly.tychy.pl, 3 czerwca 1994. [dostęp 2023-03-13].
15. Wyszukiwarka podmiotów – Spis podmiotów. gov.pl, 14 kwietnia 2020. [dostęp 2023-03-13].
16. Regulamin uzgodniony z Wydziałem Legislacyjnym MKiDN – MINISTER KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO Bogdan Zdrojewski – Warszawa, dnia 14 października 2013 r. DL/1307/13.. muzeumminiaturowejsztukiprofesjonalnejhenrykjandominiak.eu, 5 czerwca 2020. [dostęp 2023-03-13].
17. Historia Tychów. Oficjalna strona Urzędu Miasta Tychy – Dla kultury – Tychy Dobre Miejsce (www.umtychy.pl/tychy). [dostęp 2023-03-11].{{Cytuj stronę}} Linki zewnętrzne: "opublikowany".
18. Tychy i dziewczyny z tyskich osiedli: Anna, Barbara, Celiną... Zobaczcie zdjęcia. dziennikzachodni.pl, 10 marca 2021. [dostęp 2023-03-11].
19. Tychy 1939-1993 : monografia miasta : praca zbiorowa. Tychy: Zarząd oraz Rada Gminy Tychy, 1996. ISBN 83-903316-0-8. Brak numerów stron w książce
20. Razem Tychy – Budżet obywatelski na rok 2024 Osiedle Balbina. razemtychy.pl, 18 lutego 2021. [dostęp 2023-03-14].
21. Andrzej Kruczała: Atlas klimatu województwa śląskiego. Katowice: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (Oddział), 2000. ISBN 83-85862-64-1. Brak numerów stron w książce
22. Plac zabaw, Park Niedźwiadków. umtychy.pl, 13 lutego 2022. [dostęp 2023-03-12].
23. Parki i skwery. umtychy.pl, 28 czerwca 2022. [dostęp 2023-03-12].
24. Pomnikiem Walki i Pracy – Żyrafa. umtychy.pl, 26 kwietnia 2022. [dostęp 2023-03-13].
25. Park Miejski Solidarności. umtychy.pl, 18 stycznia 2022. [dostęp 2023-03-13].
26. Park Jaworek. umtychy.pl, 15 kwietnia 2022. [dostęp 2023-03-12].
27. Park Św. Franciszka z Asyżu. umtychy.pl, 18 kwietnia 2022. [dostęp 2023-03-12].
28. Park Łabędzi. umtychy.pl, 28 maja 2022. [dostęp 2023-03-12].
29. Psi park przy ulicy Hlonda. umtychy.pl, 21 maja 2022. [dostęp 2023-03-13].

Bibliografia

• Tychy 1939-1993. Monografia miasta, praca zbiorowa pod red. Marka S. Szczepańskiego, Tychy 1996, ISBN 83-903316-0-8
• Katalog Archidiecezji Katowickiej 2005, cz. 2 Dekanaty i parafie, Katowice 2005
• „Gość Niedzielny” 1993, nr 44, s. 15
• „Gość Niedzielny” 2004, nr 43, s. 8

Linki zewnętrzne

• Szczegółowy plan miasta na stronie UM Tychy
• Informacje o parafii na stronie archidiecezji katowickiej [online], archidiecezjakatowicka.pl .