Śluza rowerowa – część jezdni na wlocie skrzyżowania na całej szerokości jezdni lub wybranego pasa ruchu przeznaczona do zatrzymania rowerów w celu zmiany kierunku jazdy lub ustąpienia pierwszeństwa, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi[1]. Śluzy stosowane są po to, żeby ułatwić skręt w lewo oraz zwiększyć bezpieczeństwo rowerzystów.
Stosowanie
Pierwsza śluza rowerowa na świecie powstała w 1986 roku w Oksfordzie, a kolejne w Newark, Bristolu i Yorku. Wszystkie te śluzy powstały na zlecenie Ministerstwa Transportu celem zbadania takiej organizacji ruchu. Niezależnie od działań ministerstwa śluzy powstały również w Cambridge i Newcastle[2].
Pierwsza w Polsce śluza rowerowa została stworzona w sierpniu 2010 roku we Wrocławiu[3], jeszcze przed wprowadzeniem zmian w przepisach ruchu rowerowego, które weszły w życie 21 maja 2011[1][4]. W kolejnych latach śluzy pojawiły się również w innych miastach: w 2013 roku m.in. w Katowicach[5], Gdańsku[6] i Krakowie[7], a w 2015 m.in. w Poznaniu[8] i Warszawie[9].
Dzięki śluzom rowerzyści mogą łatwo ustawić się do skrętu w lewo, co bez śluz zwykle jest trudne, ponieważ wymaga zjechania z prawego pasa na pas lewy. Śluzy poprawiają również widoczność rowerzystów oraz zmniejszają szansę na to, że rowerzysta jadący na wprost zostanie potrącony przez samochód jadący w prawo (zanim samochód ruszy do skrętu, rowerzysta będzie opuszczał skrzyżowanie)[6]. Dodatkowo dzięki śluzom rowerzyści oczekujący na czerwonym świetle są mniej narażeni na spaliny samochodowe[12].
Śluzy mogą czasami skrócić czas przejazdu dla cyklistów kosztem czasu przejazdu dla kierowców - zwłaszcza w przypadku dużego natężenia ruchu[13].
Niestandardowe śluzy
Poza typową śluzą przeznaczoną do obsługi wszystkich relacji na skrzyżowaniu z sygnalizacją świetlną rzadziej stosuje się również inne rodzaje śluz:
śluza do skrętu w lewo „na dwa” na skrzyżowaniu z sygnalizacją świetlną przy nadawanym sygnale zielonym lub z wlotu z pierwszeństwem,
śluza służąca do obsługi relacji skrętnych na skrzyżowaniu ulicy z drogami dla rowerów na skrzyżowaniu z sygnalizacją świetlną,
śluza do skrętu w lewo w obrębie drogi dla rowerów w narożniku skrzyżowania[14][15].
Oznakowanie i uwarunkowania prawne w Polsce
Śluzę dla rowerów lokalizuje się na wlocie jezdni przed skrzyżowaniem lub w obszarze tego skrzyżowania, stanowi ona obszar pomiędzy znakami poziomymi: P-12 (linia bezwzględnego zatrzymania - stop), P-13 (linia warunkowego zatrzymania złożona z trójkątów) lub P-14 (linia warunkowego zatrzymania złożona z prostokątów). Krawędź śluzy położoną najdalej od skrzyżowania wyznacza się znakiem poziomym P-14. Powierzchnię śluzy dla rowerów oznacza się barwą czerwoną z wymalowanym znakiem poziomym P-23 (rower). Minimalna odległość pomiędzy liniami wyznaczającymi śluzę dla rowerów powinna wynosić 2,5 m[16].
Pojęcie śluzy rowerowej zostało wprowadzone do prawa o ruchu drogowym ustawą z dnia 1 kwietnia 2011[1]. Natomiast szczegóły techniczne związane z jej stosowaniem zostały uregulowana w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3 lipca 2015 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach[16].