Červená studňa (przełęcz)

Červená studňa

Sedlo Červená studňa

Drogowskaz na przełęczy (2014)
Państwo	Słowacja
Kraj	bańskobystrzycki
Wysokość	791 m n.p.m.
Pasmo	Góry Szczawnickie
Sąsiednie szczyty	Paradajs i Šobov
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego Červená studňa
Położenie na mapie Słowacji Červená studňa
48°28′08″N 18°52′57″E

Červená studňa (słow. Sedlo Červená studňa, 791 m n.p.m.) – przełęcz w Górach Szczawnickich na Słowacji. Znajduje się na niej skrzyżowanie dróg wiodących z Bańskiej Szczawnicy przez miejscowości Vyhne lub Hodruša-Hámre do doliny Hronu^[1].

Położenie

Przełęcz o charakterze dość szerokiego siodła w grzbiecie wododziałowym Gór Szczawnickich, rozdzielającym dorzecza Hronu i Ipoli, między szczytami Paradajs (na południowym zachodzie) i Šobov (na północnym wschodzie). Znajduje się w tej części Gór Szczawnickich, którą słowaccy geografowie określają jako Hodrušska hornatina. Leży ok. 1,5 km na północny zachód od centrum starego miasta Bańskiej Szczawnicy. W odległości kilkudziesięciu metrów na południowy wschód od siodła przełęczy znajduje się niewielki sztuczny zbiornik wodny Červená studňa, zbudowany w 1759 r.^[2]

Nazwa

Pochodzenie nazwy (słow. Červená studňa – Czerwona Studnia, Czerwone Źródło) ma być związane z tragicznym wydarzeniem, jakie miało tu miejsce 28 czerwca 1683 r. W tym czasie, gdy wielka armia turecka zbliżała się już do Wiednia, na terenie ówczesnych Górnych Węgier działały oddziały sprzymierzonych z Turkami kuruców Imre Thököly'ego. Jeden z takich oddziałów miał zaatakować grupę jezuitów, uciekających właśnie z Bańskiej Szczawnicy. Od krwi zabitych i rannych zakonników na czerwono miały się zabarwić wody istniejącego już wówczas pod przełęczą zbiornika wodnego lub zasilającego go wodą źródła. Pamiątką tego wydarzenia jest krzyż, stojący tuż poniżej siodła przełęczy^[3].

Turystyka

Przełęcz jest ważnym punktem na mapie turystycznej Gór Szczawnickich. Przechodzą przez nią szlaki turystyki pieszej, rowerowej i narciarskiej oraz kilka ścieżek dydaktycznych. W latach 80. i 90. XX w. na stoku wznoszącym się znad przełęczy w kierunku szczytu Paradajs funkcjonowały dwa niewielkie wyciągi narciarskie^[3]. Z różnych miejsc w rejonie przełęczy rozciągają się interesujące widoki na Bańską Szczawnicę, Góry Szczawnickie z ich najwyższym szczytem Sitno i kilka sąsiednich grup górskich.

Przypisy

1. Štiavnické vrchy. Turistická mapa 1 : 50 000, 4 wydanie, VKÚ Harmanec 2006, ISBN 80-8042-421-7.
2. Albert Kelemen a kolektív: Štiavnické vrchy. Turistický sprievodca ČSSR, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1986, s. 185–186
3. Bárta Vladimír, Novák Ján: Banská Štiavnica. Stručný vlastivedný sprievodca, wyd. abARTPRESS, Banská Bystrica 1991, s. 40