La turquesa es una espècia minerala formada de fosfat idratat de coire e d'alumini que la composicion quimica es CuAl6(PO4)4(OH)8·4H2O.
Inventor e etimologia
Son nom vendriá de « pèira turca », que foguèt mai particularament coneguda en Euròpa a l’epòca de las crosadas. Donèt son nom a la colorturquesa, una nuança de blau. Los Iranians la nomenan « firozé ». Los Turcs prenguèron lo meteis nom, lo mineral venent d'Iran. L'avent recebuda de la Turquia, los Europèus la nomenan « turquesa ».
Proprietats fisicas
Pèira de color blava, non transparente (mièjaopaca), a vegada translucida suls bòrds. Varietat de fosfat d’alumina, dicha de vièlha ròca, fòrça cercada subretot lo blau azur. Aisidament reconeissable a sa color blau celest, a vegada verdenc. Infusible al calamèl, se dissòlv dins los acids sens efervescéncia, sens rèste, donant de coloracions de coire. A vegda las turquesas passan del blau brilhant al bleu tèrne: se dich que son mòrtas o atudadas.
Jaces
L’expleitacion de la turquesa es plan anciana; que fòrça jaces son ara agotats, d’autres donan encara unas pèiras. Los jaces màger se trapan al Mexic e als Estats Units d'America. N'i a l'entorn de la Mar Roja. Aquelas del comèrci venont de l'Iran e de la Turquia. La Turquesa s'encontra en massas, sempre amòfas, formant a vegada de pichonas venas engatjadas dins lor ganga o en pichons raunats.
Iran
Dempuèi al mens 2 000 ans, l'Iran demora una de las mai importantas regions productriças del mond. Un dels jaces mai ancian es aquel del mont Ali-mersai, dins la província del Khorasan.
Sinai
Jos la primièra dinastia dels faraons, e benlèu abans, los Egipcians utilizavan la turquesa e de tiran de la peninsula del Sinai. Las minas de Serabit el-Khadem e Wadi Maghareh representan benlèu las mai ancianas minas. Lor color es mai verda qu'aquela de las pèiras iranianas.
Dempuèi de temps, es apreciada e utilizada pels artisans e los orfèbres coma gemma. Uèi, es concurrenciada per d'imitacions e de substituts sintetics. Atencion se la cal pas confondre amb la variscita per sa varianta verda dins las zonas de l'Utah e del Nevada.
