«Don't ask, don't tell» (norsk 'ikkje spør, ikkje fortell') er den vanlege nemninga på ein amerikansk militær forskrift som var i kraft frå 1993 til 2010 og gjennomførte Public Law 103–160, kodifisert i 10 U.S.C. Sec. 654. Forskrifta la ned forbod mot å diskriminera og krenka homofile og bifile personar i det amerikanske militæret som heldt legninga si skjult, samtidig som forskrifta forbaud opent homofile og biseksuelle personar å vera tenestemenn. Nærare bestemt forbaud forskrifta personar som «utviser en tendens til eller intensjon om å delta i homoseksuelle handlinger» frå å tenestegjere, med grunngjevinga om at deira tilstadevere «ville utgjøre en uakseptabel risiko mot den høye moralske standard, gode orden og disiplin og samhold i avdelingene som er essensiell for militær evne».[1] Forskrifta var kontroversiell og møtte motstand både frå forkjemparar for homofile og bifile sine rettar og grupperingar som ynskte å føra vidare det tidlegare totalforbodet mot homofile og bifile i forsvaret.[2] «Don’t Ask, Don’t Tell» vart oppheva 20. september 2011, og sidan har opent homofile og bifile personar kunna tenestegjere i det amerikanske forsvaret.[3]
Innføring og oppheving
Forskrifta vart innført som eit kompromiss i 1993 av president Bill Clinton, som hadde lova å tillate alle borgarar uansett seksuell orientering å tenestegjere i militæret – eit brot med det gjeldande totalforbodet mot alle som ikkje var heteroseksuelle.[4] Forskrifta vart utarbeida av blant anna Colin Powell.[5] Ho vart underteikna 30. november 1993 og vart oppretthalden av Clinton sin etterfølgjar, George W. Bush. Under presidentvalkampen i 2008 gjekk demokratane sin presidentkandidat Barack Obama inn for å fjerne forskrifta heilt og la opent homofile og bifile tenestegjere i forsvaret fritt.[6] Obama blei vald til president, men det fyrste forsøket på å fjerne forskrifta vart stansa i Senatet i september 2010, etter ein filibuster leia av republikanske John McCain.[7] Eit nytt forslag vart fremma i desember same år og vedtatt i representanthuset med 250 mot 175 stemmer og i Senatet med 65 stemmer mot 31 stemmer.[8] President Obama underteikna opphevinga 22. desember 2010,[9] og ho tredde i kraft 20. september 2011.[3]
Den norsk-amerikanske obersten Margarethe Cammermeyer måtte gå på grunn av si legning, men fekk tilbake stillinga fordi forskrifta ennå ikkje var tredd i kraft då ho vart dimittert i 1992.[10]
Harvey Milk var ein av tenestemennene i den amerikanske marinen som vart råka av forbudet mot homofile og bifile i det amerikanske militæret før «don't ask, don't tell» tredde i kraft. Milk tenestegjorde som løytnant i den amerikanske marinen under Koreakrigen om bord på ubåtredningsskipet USS «Kittiwake» (ASR-13).[11] Han trakk seg fra marinen i 1955 med det som vert kalla «avskjed i unåde».[12] Milk trakk seg for å ikkje bli stilt for krigsrett som open homofil.[13] I 2021 oppkalla den amerikanske marinen skipet USNS «Harvey Milk» (T-A0-206) etter Milk, for å heidre han.[14]