De Watersportbaan in Gent, gezien vanaf de halfcirkelvormige WesterlaanZwaaikom met aankomsttoren en appartementsgebouw
De Watersportbaan, officieel Nationale Watersportbaan Georges Nachez, is een roeibaan in de Belgische stad Gent. Hij is 2300 meter lang en 76 meter breed (net vijfbaans) en werd in 1954 voor het eerst gebruikt. Hij is een centrum geworden voor sport en recreatie in Gent.
Ligging en inbedding
Het water staat in verbinding met de talrijke aanpalende rivieren en kanalen zoals de Coupure, het Kanaal Gent-Brugge en de Leie, waarvan een zijarm (de Leiearm van Akkergem) trouwens dwars door de roeibaan stroomt, alsook met de zuidelijker gelegen vijver van het recreatiedomein Blaarmeersen.
De baan ligt in de Sociale woonwijk Nationale Watersportbaan Georges Nachez, een beschermd erfgoed van de wederopbouwtijd.[1] Beide zijn genoemd naar Georges Nachez (1899-1965), schepen van Gent, achtereenvolgens voor Onderwijs en Openbare Werken. Daarnaast was hij trainer van de roeivereniging Sport Nautique en jaren na de aanleg van de baan ook voorzitter.[2] Hij had zich sterk gemaakt voor de woningbouw en de sport.
De Watersportbaan maakte deel uit van een groot urbanisatieproject dat na de Tweede Wereldoorlog uitgevoerd werd in de toenmalige Gentse Neermeersen. Het deel tot de 1500-meterlijn was oorspronkelijk een Leie-arm. De huidige zwaaikom, aan het westelijke eind, was destijds een vuilnisbelt die zo volledig werd gesaneerd. Het project bestond uit sociale woningbouw, een klein winkelcentrum en scholen. Beeldbepalend voor het gebied zijn de modernistischewoontorens aan de Jubileumlaan en soortgelijke torens in het aanpalende gebied. De Watersportbaan, het centrale element, werd vanaf 1954 gebruikt, al werd hij pas in 1955 geopend. Ruimte voor de aanleg was er doordat in 1952 het Westerringspoor buiten gebruik gesteld was.
De baan was aangelegd met het oog op de Europese kampioenschappen roeien, die in 1955 voor de tweede keer in Gent gehouden werden. Een van de aanleidingen voor deze nieuwe locatie was de groeiende scheepvaart op het kanaal, die slecht samenging met de roeisport. Met de uitgegraven grond werden de moerassige Meersen gedempt.
Baggerwerken
De baan is in 1977 uitgebaggerd. De stad Gent besloot in 2019 dat dit in 2021 weer zou gebeuren, waarna de werken duurden van november 2022 tot maart 2023. Het water, dat op sommige plaatsen nog maar 60 centimeter diep was, werd op een diepte van 2,10 meter gebracht om te voldoen aan de eis van twee meter van de FISA voor roeiwedstrijden. Vooraf werden 600 zwanenmossels opgevist om na het baggeren teruggeplaatst te worden. Deze schelpdieren zijn de basis voor de plaatselijke voedselketen en ze filteren het water, wat uitbraken van blauwalg kan voorkomen.[3][4]
Behalve voor roeien wordt de baan met zijn omgeving gebruikt voor kajakvaren, kanopolo, hengelen, joggen, fietsen en andere vormen van recreatie en sport.
De tijdens de jaren tachtig gerealiseerde betonnen oevers waren een zegen voor het hengelen, maar dempten de golven van de boten minder goed. Zodoende veroorzaken grote boten voor het boordroeien, zoals achten en vieren, hinder voor de massaal aanwezige skiffs en andere kleine boottypes, vooral bij de jeugd en de lichtgewichten. Wedstrijden zijn vanaf de oevers te volgen worden en een open tribune van 250 meter op het einde langs de Yachtdreef en aan Kanodreef en de Watersportlaan.
Rond de watersportbaan ligt een Finse piste van bijna vijf km (4967 m[5]), die veel gebruikt wordt door joggers. In 2024 gebruikt Hilde Dosogne dit parcours om er elke dag een marathon te lopen. Daarmee verbrak ze op 30 mei het Guiness World Record voor vrouwen, maar ze wil het hele jaar doorgaan.
Tijdens strenge winterperiodes kan er op het ijs gewandeld en geschaatst worden. In het midden van de zwaaikom staat dan een zwaar landbouwvoertuig om de sterkte van de ijslaag aan te tonen.
De meeste grote internationale FISA-roeiregatta's worden tegenwoordig ingericht op achtbaans roeibanen met verbonden boeien (Albano-systeem), terwijl de Watersportbaan net vijf banen haalt. Toch is dit een wedstrijdbaan voor twee middelgrote internationale FISA-selectieregatta's, maar ook voor kleinere competities. De belangrijkste middelgrote publiekstrekkers zijn de jaarlijkse Internationale Regatta van Sport Gent, internationaal bekend als de Ghent May Regatta, tevens International Belgian Open Regatta, de Lenteregatta (Springregatta) en de kleine maar oudste Internationale Regatta KRCG.
Baanrecords voor roeien
Internationaal
Nationaal
Jaar
Tijd
Team
Jaar
Tijd
Team
MSA (2000 m)
1X
1991
6.55.64
IRL (O'Toole N.)
2005
6.59.94
KRB Tim Maeyens
2X
2005
6.26.94
BEL
2005
6.26.94
KRB
4X
1990
5.55.44
GBR
1999
5.58.13
Belgian Olympic Team
2-
1990
6.38.29
GBR
1990
6.41.37
CRB
2+
1991
7.17.82
GRE
1969
7.23.20
RARC/SRNA/KRWB
4-
1999
6.02.70
NED
1995
6.03.22
KRB/TRT/GRS/KRNSO
4+
1987
6.14.10
GER
1981
6.29.44
KRSG
8+
1990
5.37.92
DDR
1995
5.46.06
KRSG/KRCG/RARC-KAWV/CNNA/CRB
WSA (2000 m)
1X
1991
7.29.87
BEL (Bredael A.)
1991
7.29.87
BEL (Bredael A.)
2X
1990
6.57.30
DDR
1991
7.08.29
BTR/CRB
4X
1990
6.46.48
GBR
2000
6.53.26
TRT
2-
1990
7.25.41
DDR
2010
7.55.60
KRSG/KRCG
4-
1990
6.38.70
GER
2008
7.38.90
KRSG
4+
1985
7.16.45
GER
1986
7.57.37
TRT
8+
1987
6.30.73
GER
2014
6.51.97
KRSG
LMSA (2000 m)
1X
1990
7.06.00
IRL (O'Toole N.)
2007
7.10.78
KRB (Van der Fraenen W.)
2X
1990
6.27.08
NED
2001
6.30.61
KRB
4X
1990
6.04.06
NED
2005
6.08.97
KRB/GRS/RCND
2-
2001
6.49.39
GER
1999
7.08.84
RCAE/KRSG
4-
1990
6.08.96
NED
2003
6.14.11
KRSG
8+
1990
5.52.20
GER
1999
6.08.70
KRCG/KRB/KRSG
Varia
Swissair: De Watersportbaan werd omstreeks het begin van de jaren 80 van de vorige eeuw gebruikt voor een 1 aprilgrap. Een verkeersvliegtuig van Swissair zou in de Watersportbaan zijn neergekomen, waarbij een dringende oproep aan de Gentse bevolking werd gedaan om pingpongballetjes op te sturen naar de brandweer, die deze in de romp van het vliegtuig zou brengen voor drijfvermogen. Om het verhaal geloofwaardig te maken werd vooraf een staartdeel nagemaakt met het typische kruis van Swissair. Dit stak uit het water. Ook het nabije AZ Jan Palfijn kwam aan bod, omdat daar gewonden opgenomen zouden zijn.
Zonlichtreflectie: Rond de equinox (maart en september) kan het licht van de laagstaande zon op het water reflecteren en dan als een streep zichtbaar zijn tegen de onderkant van het wolkendek. Deze herringblink is het best te zien als men in lengterichting over het water en langs het wolkendek kijkt.
