Waadhoeke

Waadhoeke

Gemeente in Nederland
(Details) (Details)
Situering
Provincie	Friesland
COROP-gebied	Noord-Friesland
Coördinaten	53° 11′ NB, 5° 32′ OL
Algemeen
Oppervlakte	315,26 km²
- land	284,86 km²
- water	30,4 km²
Inwoners (1 januari 2024)	46.910^? (165 inw./km²)
Bestuurs­centrum	Franeker
Belangrijke verkeersaders	spoorlijn Harlingen - Leeuwarden
Station(s)	Deinum, Dronryp en Franeker
Politiek
Burgemeester (lijst)	Marga Waanders (PvdA)
Zetels Gemeenteraad Gemeentebelangen SAM Waadhoeke CDA FNP VVD ChristenUnie	29 7 7 6 6 2 1
Economie
Gemiddeld inkomen (2023)	€ 34.000 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2024)	€ 257.000
WW-uitkeringen (2023)	15 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)	8800 - 8814, 8850 - 8859 9030 - 9045, 8816 9047, 9075 - 9079 8831, 8841, 8842, 8843
Netnummer(s)	0515, 0517, 0518, 058
CBS-code	1949
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Website	Gemeente Waadhoeke
Bevolkingspiramide (2023)
Foto's
Franeker, Marssum, Sint Jacobiparochie
Portaal    Nederland

Waadhoeke is ruwweg Friesland ten noordwesten van Leeuwarden. Klik om beeldvullend te maken en te zoomen.

Waadhoeke is een gemeente in het noordwesten van de Nederlandse provincie Friesland, bij de Waddenzee. De hoofdplaats is Franeker.

De gemeente is op 1 januari 2018 ontstaan uit de voormalige gemeenten Franekeradeel, het Bildt, Menaldumadeel (Menameradiel) en uit vier dorpen van de voormalige gemeente Littenseradeel (Littenseradiel).^[1][2]

Op 1 januari 2024 telde de gemeente 46.910 inwoners.

Naam

Waad is Fries voor wad en hoeke verwijst naar de kustvorm van de Waddenzee.^[3] Eerder gebruikten de ambtelijke organisaties de streeknaam Westergo als werknaam,^[4] maar na twee stemronden werd de naam Waadhoeke verkozen boven Franeker en Nij-Westergo.^[5]

Strikt Fries zou de naam De Waadhoeke zijn en strikt Nederlands Waddenhoek.

Geografie

De gemeente Waadhoeke bestaat uit 41 officiële kernen, met Franeker als hoofdplaats.^[6] In niet elke voormalige gemeente waren de Friese plaatsnamen officieel, zo waren de officiële plaatsnamen in Het Bildt en Franekeradeel de Nederlandse en in Littenseradeel en Menaldumadeel de Friese.

Stad en dorpen

Topografisch kaartbeeld van de gemeente Waadhoeke per september 2023. Klik voor een leesbare vergroting.

Aantal inwoners per woonkern per 2023.^[7]

Nederlandse naam	Friese naam	Inwoners
Franeker	Frjentsjer	13.015
Sint Annaparochie	Sint Anne; Bildts: Sint-Anne	4.920
Dronrijp	Dronryp	3.295
Menaldum	Menaam	2.795
Berlikum	Berltsum	2.685
Minnertsga	Minnertsgea; Bildts: Minnertska	1.820
Sint Jacobiparochie	Sint Jabik; Bildts: Sint-Jabik	1.715
Sexbierum	Seisbierrum	1.675
Tzummarum	Tsjummearum	1.365
Tzum	Tsjom	1.110
Deinum	Deinum	1.050
Marssum	Marsum	1.035
Winsum	Winsum	1.030
Oudebildtzijl	Aldebiltsyl; Bildts: Ouwe-Syl	935
Beetgumermolen	Bitgummole	935
Beetgum	Bitgum	760
Vrouwenparochie	Froubuorren; Bildts: Froubuurt	700
Achlum	Achlum	590
Oosterbierum	Easterbierrum	555
Welsrijp	Wjelsryp	455
Ried	Rie	430
Boksum	Boksum	395
Dongjum	Doanjum	370
Engelum	Ingelum	365
Nij Altoenae	Fries/Bildts: Nij Altena	325
Herbaijum	Hjerbeam	270
Spannum	Spannum	260
Westhoek	Fries/Bildts: De Westhoek	255
Peins	Peins	245
Hitzum	Hitsum	225
Wier	Wier	195
Pietersbierum	Pitersbierrum	150
Schalsum	Skalsum	145
Zweins	Sweins	125
Baijum	Baaium	110
Schingen	Skingen	110
Slappeterp	Slappeterp	85
Blessum	Blessum	75
Firdgum	Furdgum	65
Boer	Boer	45
Klooster-Lidlum	Kleaster-Lidlum	40

Bron: Gemeente Waadhoeke/CBS.

Het dorp Ritsumazijl (Ritsumasyl) is (nog) geen officiële kern (verdeeld onder Marssum en Deinum) en een klein deeltje van het dorp Oude Leije ligt binnen de gemeentegrenzen (verdeeld onder Oudebildtzijl en Vrouwenparochie).

Buurtschappen

Naast de officiële plaatsen bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen:

Arkens Barrum Bonkwerd De Kampen De Poelen De Vlaren Dijkshoek Dijksterhuizen Doijum Fatum

Hatsum Het Hooghout Holprijp Kie Kiesterzijl Kingmatille Klooster Anjum Koehool Koum Laakwerd Lutjelollum

Miedum Nieuwebildtzijl Oosterend Oosthoek Rewerd (deels) Roptazijl (deels) Salverd Schildum Sopsum Stad Niks

Tallum Teetlum Tolsum Tritzum Tjeppenboer Vrouwbuurtstermolen (deels) War Weakens Westerend Zwarte Haan

Voormalige buurtschappen: Franjumerburen, Langwerd en Memerd

Aangrenzende gemeenten

Waadhoeke grenst aan de volgende gemeenten:

Aangrenzende gemeenten
		Terschelling Terschelling (Waddenzee)	Ameland Ameland (Waddenzee)	Noardeast-Fryslân Noardeast-Fryslân
Harlingen Harlingen
		Súdwest-Fryslân Súdwest-Fryslân		Leeuwarden Leeuwarden

Wateren

De Opvaart bij Sexbierum

In de gemeente Waadhoeke zijn de officiële namen van de oppervlaktewateren meestal Fries of Bildts.

Diverse kanalen, sloten en watergangen in de gemeente zijn:

Nederlandse naam Officiële naam Achlumervaart Achlumer Feart Arumervaart Arumer Feart Baaiumer Opvaart Baaiumer Opfeart Beetgumervaart Bitgumer Feart Berlikumervaart Berltsumer Feart Berlikumerwijd Berltsumer Wiid Blessumervaart Blessumer Feart Blikvaart Blikfaart Bolswardertrekvaart Boalserter Feart Boxumervaart Boksumer Soal Botgorre Botgoarre Deinumerrak Deinumer Rak Dijkvaart Dyksfeart Doijumervaart Doaiumer Feart Dongjumervaart Doanjumer Feart Engelumervaart Ingelumer Feart Franekervaart Frjentsjerter Feart Harlingertrekvaart Harnzer Trekfeart Harlingervaart Harnzer Feart Hatsumeropvaart Hatsumer Opfeart Hijlaardervaart Hilaarder Feart Kadijkstervaart Kaaifaart Kleine Blikvaart Klaine Blikfaart Koude Vaart Kouwe Faart Kubaardervaart Kûbaarder Feart Laakwerder Opvaart Leakwerter Opfeart Lange Buurstervaart Longbuorster Feart Lathumervaart Lathumer Feart Leistervaart Leister Feart Liemervaart Limerfeart Lollumervaart Lollumer Feart Menaldumervaart Menamer Feart

Nederlandse naam Officiële naam Minnertsgaastervaart Minnertsgeaster Feart Moddergat Moddergat Molensloot Molesleat Nieuwe Bildtdijkstervaart Nije Faart Noordervaart Noorderfaart Oosterbierumervaart Easterbierrumer Feart Opvaart Seisbierrumer Opfeart Oude Bildtdijkstervaart Ouwe Faart Oude Meer (Minnertsga) Aldmear Oude Meer (Peins) Aldmear Oudemeer Aldmear Oudevaart Aldfeart Ouwe Rij Ouwe Rij Poelvaart Puolfeart Ried De Rie Rentmeester Rintmaster Roptavaart Roptafeart Schalsumervaart Skalsumer Feart Schingervaart Skingster Feart Sexbierumervaart Seisbierrumer Feart Spannumer Opvaart Lange Daam Tzummarumervaart Tsjummearumer Feart Tzummarumervissersvaart Fiskersfeart Tzummervaart Tsjommer Feart Van Harinxmakanaal Van Harinxmakanaal Westervaart Westerfaart Wierzijlsterrak Wiersylsterrak Zijlsloot Sylsleat Zijlsterrak Sylster Rak Zuidervaart Súdderfaart Zuidhoekstervaart Súdhoekster Faart

Politiek

College van B&W^[8]

Burgemeester

• Marga Waanders (PvdA)^[9]
  • Openbare orde en veiligheid
  • Informatiebeheer
  • Publiekscentrum
  • Bedrijfsvoering
  • Staf
  • Programma's ontwikkelperspectief en dienstverlening

Wethouders

• René de Vries (SAM Waadhoeke)
  • WMO
  • Jeugd(zorg) en jongeren
  • Welzijn
  • Gezondheid
  • Onderwijs
  • Sporten, spelen, bewegen
  • Bibliotheken
• Marja van der Meer (SAM Waadhoeke)
  • Financiën
  • Participatie, werk en inkomen
  • Economische Zaken
  • Recreatie en toerisme
  • Coördinatie dorpen en wijken
  • Europese aangelegenheden
• Kees Arendz (Gemeentebelangen)
  • Wonen
  • Verkeer en Vervoer
  • Statushouders / Arbeidsmigranten (wonen)
  • Gemeentelijk vastgoed (excl. sportaccommodaties)
  • Beheer openbare ruimte
  • Vergunningen, toezicht, handhaving
  • eerste locoburgemeester
• Jan Dijkstra (FNP)
  • Ruimtelijke ordening (Omgevingswet)
  • Landschap, land- en glastuinbouw
  • Meertaligheid
  • Cultuur, erfgoed, monumenten en musea
  • Duurzaamheid & milieu
  • Waddenkust

Gemeentesecretaris

• Jeroen IJkema

Gemeenteraad^[10][11]

De behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 2017:^[12]

Gemeenteraadszetels
Partij	2017	2022
Gemeentebelangen	6	7
SAM Waadhoeke	6	7
CDA	8	6
FNP	5	6
VVD	3	2
ChristenUnie	1	1
Totaal	29	29
Opkomst	44,13%

Raadsgriffier

• Tinco Lyklema

Jongerenraad^[13]

De gemeente Waadhoeke beschikt over een jongerenraad, een orgaan met als doel de jeugd binnen de gemeente te vertegenwoordigen.^[14]

Kinderburgemeester

• Dian Rienstra^[15]

Rekenkamer^[16]

Voorzitter rekenkamer

• Jet Lepage^[17]

Leden rekenkamer

• Rick Anderson^[18]
• Marsha de Vries^[19]

Cultuur

Monumenten

De gemeente heeft een aantal rijksmonumenten en oorlogsmonumenten, zie:

• Lijst van rijksmonumenten in Waadhoeke
• Lijst van oorlogsmonumenten in Waadhoeke

Externe links

• Officiële website

Bronnen, noten en/of referenties

1. Rijksoverheid.nl
2. Tweede kamer stemt in met Waadhoeke Bildtse Post
3. Spoelstra, Eddie, Uitleg bij de drie genomineerde namen. FranekerActueel (15 september 2015). Gearchiveerd op 23 januari 2021. Geraadpleegd op 1 juli 2024.
4. Spoelstra, Eddie, Waadhoeke vastgesteld als nieuwe naam fusiegemeente. FranekerActueel (26 januari 2016). Geraadpleegd op 1 juli 2024.
5. Friese fusiegemeente heet Waadhoeke Binnenlands Bestuur
6. Eén plek, centraal, een unieke kans gemeentesite Waadhoeke
7. Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen
8. College
9. Burgemeester Marga Waanders
10. Raadsleden
11. Griffie
12. https://verkiezingensite.nl/uitslag/waadhoeke
13. Jongerenraad
14. Met Raad en Daad: de Jongerenraad in de Franeker Courant, 23 januari 2019. Geraadpleegd op 28 november 2019.
15. Wende Sinnema. Gearchiveerd op 29 oktober 2021. Geraadpleegd op 29 oktober 2021.
16. Rekenkamer
17. Jet Lepage
18. Rick Anderson
19. Marsha de Vries