Tshwane

Stad Tshwane

District in Zuid-Afrika
Situering
Provincie	Gauteng
Coördinaten	25° 40′ ZB, 28° 20′ OL
Algemeen
Oppervlakte	6298 km²
Inwoners (2011)	2.921.488 (464 inw./km²)
Etniciteit[1]	75% Zwart 20% Blank 2% Kleurling 2% Indisch of Aziatisch
Talen[1]	19% Noord-Sotho 18% Afrikaans 15% Tswana 8% Zoeloe 8% Tsonga 8% Engels 6% Noord-Ndebele 5% Zuid-Sotho 2% Xhosa 2% Venda 2% Swazi
Website	tshwane.gov.za/
Portaal    Zuid-Afrika

De grootstedelijke gemeente Stad Tshwane (Noord-Sotho: Mmasepala wa Metsesetoropo ya Tshwane, Afrikaans: Stad Tshwane Metropolitaanse Munisipaliteit, Zoeloe: UMasipala Wedolobha LaseTshwane, Engels: City of Tshwane Metropolitan Municipality) of kortweg Tshwane is een grootstedelijke gemeente in de Zuid-Afrikaanse provincie Gauteng, waarin de stad Pretoria ligt, de bestuurlijke hoofdstad van Zuid-Afrika. In de gemeente wonen bijna 3 miljoen mensen^[1] op een oppervlakte van bijna 6300 vierkante kilometer.

Tshwane ontstond op 5 december 2000 door het samenvoegen van dertien verschillende gemeenten met eigen stads- en dorpsraden, onder andere Bronkhorstspruit, Centurion, Cullinan, Ga-Rankuwa en Mabopane.

Regio's

Tshwane ontstond uit de volgende gemeenten en regio's:

• Ga-Rankuwa
• Greater Pretoria Metropolitan Council: de stadsraad van Pretoria, de Raad van Centurion (1967-1995: Verwoerdburg) en de Noordelike Pretoria Metropolitaanse Substruktuur
• Hammanskraal
• Krokodilrivier
• Mabopane
• Pienaarsrivier (De kleinste van de dertien voormalige raden.)
• Temba
• Wallmannsthal
• Winterveld

Hoofdplaatsen

Het nationaal instituut voor de statistiek, Stats SA, deelt sinds de census 2011 deze gemeente in in 79 zogenaamde hoofdplaatsen (main place)^[1]:

Akasia • Atteridgeville • Babelegi • Bashewa • Baviaanspoort • Blue Hills • Bon Accord • Bonamanzi Marina and Country Club • Boschkop • Bosplaas Mathabe • Bronkhorstspruit • Bultfontein • Centurion • Cheetah Park • Cullinan • Derdepoort • Dilopye • Donkerhoek • Doornkraal • Downbern • Eersterust • Ekangala • Ga-Rankuwa • Grootfontein • Grootvlei • Haakdoornboom • Hammanskraal • Hebron • Kameeldrift • Kameelfontein • Kameelkraal • Keinfontein • Kekana Garden • Kleinfontein • Kungwini Part 2 • Laudium • Leeufontein • Mabopane • Majaneng • Makanyaneng • Mamelodi • Mandela Village • Marokolong • Mashemong • Mooiplaas • Nellmapius • New Eersterus • Olievenhoutbos • Onverwacht • Pebble Rock Golf Village • Pretoria • Ramotse • Rayton • Refilwe • Rethabiseng • Rietfontein • Roodeplaat • Roodepoort • Sable Hills Waterfront Estate • Saulsville • Soshanguve • Soutpan • Stinkwater • Suurman • Temba • The Carousel Casino and Entertainment World • Thembisile • Tierpoort • Tsebe • Tshwane NU • Tweedracht • Vaalbank • Vastfontein • Wageenbietjieskop • Wallmannsthal • Waterval • Winterveld • Zithobeni • Zwavelpoort.

Demografie

De gemeente Tshwane is een kleurrijk gebied^[2]: 75% Zwart, 2% Kleurling, 2% Indisch of Aziatisch en 20% Blank. De belangrijkste huistalen zijn^[3]: 18% Afrikaans, 8% Engels, 6% Noord-Ndebele, 2% Xhosa, 8% Zoeloe, 19% Noord-Sotho, 5% Zuid-Sotho, 15% Tswana, 2% Swazi, 2% Venda en 8% Tsonga.

De bevolkingsdichtheid van ruim 1300 inwoners per km² geeft aan dat de gemeente voor een grootstedelijk gebied relatief dunbevolkt is. In feite is de gemeente veel groter dan de agglomeratie Pretoria en omvat ze ook dunnerbevolkte plattelandsgebieden met een overwegend zwarte bevolking. De stad Pretoria zelf is overwegend blank (75-80%) en heeft een Afrikaanstalige meerderheid (ongeveer 60%).

Etymologie

De naam Tshwane komt uit het Nguni (nu beter bekend als Zuid-Ndebele). Deze naam is door de Zuid-Ndebele gegeven aan de Apiesrivier die door het gebied loopt. De rivier is vernoemd naar hun stamhoofd Tshwane. Tshwane betekent in het Zuid-Ndebele 'kleine aap'.

Tshwane werd voorgesteld als nieuwe naam voor Pretoria. Dit was oorspronkelijk een overwegend blank en Afrikaanstalig gebied, maar na de apartheid werd de stad multicultureler. De naamsverandering is erg omstreden, want Pretoria is genoemd naar de belangrijkste leider van de Voortrekkers (Andries Pretorius) en vooral de blanke inwoners van de stad zien een naamsverandering als miskenning van hun geschiedenis.

Politiek

Stadsraadsverkiezingen 18 mei 2011			Uitslag 2006
Partij	Stemmen in %	Zetels	Stemmen in %	Zetels
African National Congress	56,46	118	56,35	87
Democratic Alliance/Demokratiese Alliansie	38,74	82	30,69	47
Vryheidsfront Plus	1,59	4	4,45	7
Congress of the People	0,89	2	-	-
African Christian Democratic Party	0,59	1	2,01	3
African People's Convention	0,46	1	-	-
Pan Africanist Congress of Azania	0,25	1	1,19	2
Azanian People's Organisation	0,18	1	0,31	1
United Christian Democratic Party	0,15	0	0,68	1
Inkatha Freedom Party	0,12	0	0,33	1
Christian Democratic Party	0,11	0	0,30	1
African Christian Alliance - Afrikaner Christen Alliansie	0,09	0	0,35	1
Independent Democrats (opgegaan in DA)	-	-	0,84	1
Overige partijen	0,37	0	2,50	0
Opkomst	55,32	210	?	152

• Burgemeester: Gwen Ramokgopa - African National Congres
• Locoburgemeester: ?
• Burgemeesterscomité: ANC
• Stadsraadsvoorzitter: ?

Stedenbanden

• Delft (Nederland)
• Maasmechelen (België)
• Washington D.C. (Verenigde Staten)

Zie ook

• Yes Media, The Local Government Handbook – South Africa, City of Tshwane.
• Grootstedelijke gemeenten van Zuid-Afrika

Bronnen, noten en/of referenties

1. Adrian Frith, Census 2011, Tshwane
2. Statistics, South-Africa, Census 2011 (Municipality en Population group kiezen)^{[dode link]}
3. Statistics, South-Africa, Census 2011 (Municipality en Language kiezen)^{[dode link]}