Orgel van het Concertgebouw

De Grote Zaal met het Maarschalkerweerd-orgel

Ontwerp van het orgelfront zoals gemaakt door A.L. van Gendt

Het concertorgel van het Koninklijk Concertgebouw in Amsterdam bevindt zich in de concertzaal, bekend als de Grote Zaal. Als titulair organist is Leo van Doeselaar aangesteld.

Het orgel werd gebouwd in 1891 door Michaël Maarschalkerweerd. De orgelkas werd ontworpen door A.L. van Gendt, de architect van het gehele Concertgebouw. De bekroning van de middentoren is identiek aan de muziekkiosk die in de beginjaren in de tuin van het gebouw stond.

In de jaren vijftig van de twintigste eeuw beviel de klank van het orgel niet meer. Daarom werd vanaf 1954 een verbouwing uitgevoerd door orgelbouwer Sanders uit Utrecht, die in 1961 werd afgerond door Ernst Leeflang uit Apeldoorn. Deze verbouwing was door geldgebrek matig uitgevoerd. Al gauw traden er mankementen op en vanaf 1983 was het orgel totaal onbespeelbaar.

In 1992 werd het orgel gerestaureerd door Flentrop Orgelbouw. Om het krachtiger te maken is het daarbij uitgebreid van 46 naar 59 registers. Het orgel beschikt over drie klavieren en een vrij pedaal. De dispositie is als volgt:

Hoofdwerk, Manuaal I, C-g’’’		Positief, Manuaal II, C-g’’’ (in zwelkast)		Récit, Manuaal III, C-g’’’ (in zwelkast)		Pedaal, C-g’
Prestant	16’	Zachtgedekt	16’	Quintadeen	16’	Gedekt Subbas	32’
Bourdon	16’	Prestant	8’	Viola da gamba	8’	Open bas	16’
Prestant	8’	Salicionaal	8’	Voix céleste	8’	Gedekt Subbas	16’
Violoncel	8’	Unda-Maris	8’	Holpijp	8’	Violon	16’
Flûte harmonique	8’	Roerfluit	8’	Flûte harmonique	8’	Quintbas	10 2/3’
Bourdon	8’	Octaaf[1]	4’	Flûte octaviante	4’	Violoncel	8’
Prestant	4’	Violine[2]	4’	Flageolet harm.[2]	2’	Fluit	8’
Flûte octaviante[2]	4’	Fluit-dolce[2]	4’	Piccolo harm.[2]	1’
Quint harmonique[2]	2 2/3’	Gemshoorn[1][2]	2’	Nasard[2]	2 2/3’	Bazuin[2]	16’
Quint[1][2]	2 2/3’	Maarschalkje[1][2]	1 1/3’	Terts[2]	1 3/5’	Trombone[2]	8’
Octaaf harmonique[2]	2’	Mixtuur	II - V	Plein jeu	V	Trompet[2]	4’
Octaaf[1][2]	2’	Trompet harm.[2]	8’	Vox Humana	8’
Terts harmonique[2]	1 3/5’	Klarinet[2]	8’	Basson Hobo	8’
Cornet[1][2]	V			Bombarde[1][2]	16’
Mixtuur[2]	III - VI			Trompet[1][2]	8’
Mixtuur[1]	IV - VI			Trompet harm.[1][2]	4’
Bariton[1][3]	16’
Trompet harm.[2]	8’
Trompet[1][2]	8’
Trompet[2]	4’
Koppels:	Tremulant:
Hoofdwerk + Positief	Positief
Hoofdwerk + Récit	Récit
Positief + Récit
Hoofdwerk + Récit 16’
Pedaal + Hoofdwerk
Pedaal + Positief
Pedaal + Récit
Generaal Crescendo

Noten

1. Dit register is bij de restauratie van 1992 toegevoegd.
2. Combinatielade.
3. Oorspronkelijk een Bariton 16’, maar rond 1900 vervangen door een Trompet 4’.

Externe links

• Orgel gebouwd van Het Concertgebouw door Michaël Maarschalkerweerd en gerestaureerd en vergroot door Flentrop Orgelbouw
• Orgeldatabase Piet Bron