Aardoppervlak

Wereldkaart door Pieter van der Aa, begin 18e eeuw.
Geologische kaart van de aarde

Het aardoppervlak is het grensvlak tussen de vaste aardkorst, samen met het erop gelegen water, en de atmosfeer. Het aardoppervlak beslaat ongeveer 510 miljoen km² en kan op verschillende manieren in halfronden of hemisferen worden ingedeeld.

Ongeveer 365,5 miljoen km² van het aardoppervlak (71%) is met water bedekt tegen 144,5 miljoen km² (29%) land.

Bestudering

De bestudering van de inrichting van het aardoppervlak heet geografie of aardrijkskunde. Behalve de inrichting van het aardoppervlak door de mens (sociale geografie) valt ook de natuurlijke staat van het oppervlak (fysische geografie) onder geografie.

De vorm en het ontstaan van het landschap en de landvorm heet geomorfologie. De vorm van de oppervlakte is afhankelijk van een samenspel van geomorfologisch processen als erosie (afbraak) en sedimentatie. Door tektonische processen kan de aardkorst dalen of juist omhoog bewegen. De natuurlijke processen die de landvorm bepalen zijn de zee (marien proces), rivieren (fluviatiel proces), landijs (glaciaal proces) en de wind (eolisch proces).

Het opmeten van het aardoppervlak heet geodesie. De geodesie probeert de vorm van het oppervlak zo nauwkeurig mogelijk te beschrijven, inclusief het oppervlak van de zeebodem. Een doel is het bepalen van de vorm van de Aarde en het opmeten van het zwaartekrachtsveld.

De bodemkunde ten slotte bestudeert de bovenste laag onder het oppervlak. Aan het oppervlak werkt de atmosfeer op harde gesteenten in wat voor verwering en erosie zorgt. Verwering verkleint het gesteente, waardoor de bovenste laag vaak uit los materiaal bestaat, dat regoliet genoemd wordt. Hierin kunnen planten wortelen en diverse organismen leven. Een regoliet waarin biologische activiteit ontstaat wordt een bodem genoemd. Afhankelijk van de graad van verwering en de chemische samenstelling van het oorspronkelijke gesteente zijn er verschillende bodemsoorten te onderscheiden.

Indeling

Indeling van het landoppervlak in continenten.
Wereldkaart met oceanen en continenten.

In de geodesie wordt het oppervlak opgedeeld in een zuidelijk en een noordelijk halfrond, maar er kan afhankelijk van de geografische breedte (gemeten vanaf de nulmeridiaan) ook een oostelijk en een westelijk halfrond onderscheiden worden.

Deze halfronden zijn tegelijk culturele en economisch-politieke indelingen, hoewel ze willekeurig gekozen zijn. In de tijd van de Koude Oorlog viel het zuidelijk halfrond min of meer samen met de Derde Wereld; het oostelijk halfrond met de communistische en reaalsocialistische landen van Europa en Azië. Vanwege de veranderde politieke situatie raken deze termen in onbruik.

In de geomorfologie wordt het oppervlak wel verdeeld in een waterhalfrond en een landhalfrond. Het eerste bevat de Grote Oceaan en omringende continenten, het tweede de Atlantische Oceaan en Eurazië.

In de verdragen van Tordesillas (1494) en Zaragoza (1529) werd het aardoppervlak in kolonialistische invloedssferen onder Spanje en Portugal verdeeld.

Een andere indeling is die in een Oude Wereld (Eurazië en Afrika) en een Nieuwe Wereld (de beide Amerika's).

Water en land

Geomorfologisch kan het aardoppervlak verdeeld worden in vasteland (continenten), oceanen en zeeën, meren en eilanden. Op het land is het aardoppervlak het grensvlak tussen vast materiaal en lucht, maar op het water zijn twee grensvlakken te onderscheiden: het wateroppervlak (de zeespiegel) en het oppervlak van de vaste zeebodem (de bathymetrie). Ook op het vasteland kunnen echter meerdere oppervlakten genomen worden: de bovenkant van de vegetatie, de bovenkant van de bebouwing (topografie) of de bovenkant van de bodem (orografie). In gebieden met landijs is de vraag of het ijs tot de oppervlakte gerekend moet worden of tot de bodem.

In de platentektoniek wordt het oppervlak van de vaste Aarde verdeeld in tektonische platen, die zeer langzaam ten opzichte van elkaar bewegen.

Hoogte

hoogtes op Aarde
verdeling van hoogtes op aarde

De gemiddelde hoogte van het landoppervlak boven de zeespiegel is ongeveer 700 m. Het hoogste punt boven de zeespiegel is de Mount Everest (8844 m), het diepste punt is het oppervlak van de Dode Zee (-410 m).

De zeebodem ligt gemiddeld zo'n 3500 m onder de zeespiegel. Men maakt onderscheid tussen ondiepe zeeën (tot een paar honderd meter diep, het continentaal plat) en diepe oceanen (gemiddeld een paar kilometer diep). Een uitzondering vormen de troggen, die tot 10 km diep kunnen worden. Het diepste punt onder de zeespiegel ligt in de Marianentrog.

Read other articles:

Матрац з наволочкою. Матра́ц — м'яка товста підстилка для лежання, також частина ліжка або дивана з дерев'яним каркасом і пружинами всередині, яку можна знімати[1]. Наповнені сіном матраци називаються ще сінника́ми[2]. Існують також матраци, призначені для наповн

 

2012 studio album by Marius Neset and Daniel HerskedalNeck of the WoodsStudio album by Marius Neset and Daniel HerskedalReleasedAugust 27, 2012 (2012-08-27)Recordedby August Wanngren at Fredriksberg Church in Copenhagen, December, 2012, Kulturskolan in Lund, February, 2011, & We Know Music Studios in Copenhagen June, 2011 and May 2012GenreContemporary jazzLength54:23LabelEditionProducerMarius Neset, Daniel HerskedalMarius Neset chronology Golden Xplosion(2011) Neck ...

 

Кнутс Скуеніек Народився 5 вересня 1936(1936-09-05)[1]Рига, Латвійська Республіка (1918—1940)[1]Помер 25 липня 2022(2022-07-25) (85 років)Країна  СРСР ЛатвіяДіяльність журналіст, поет, перекладачAlma mater Латвійський університет і Літературний інститут імені ГорькогоЗнання...

العلاقات الكويتية الطاجيكستانية الكويت طاجيكستان   الكويت   طاجيكستان تعديل مصدري - تعديل   العلاقات الكويتية الطاجيكستانية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين الكويت وطاجيكستان.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتي

 

Diócesis de Iztapalapa Dioecesis Iztapalapana (en latín) Catedral santuario nacional de Nuestro Señor de La CuevitaInformación generalIglesia católicaIglesia sui iuris latinaRito romanoSufragánea de arquidiócesis de MéxicoFecha de erección 28 de septiembre de 2019 (como diócesis)Bula de erección Qui mandavitSedeCatedral santuario nacional de Nuestro Señor de La CuevitaCiudad sede demarcación territorial de Iztapalapa en la Ciudad de MéxicoDivisión administrativa Ciudad de Méxi...

 

هذه مقالة غير مراجعة. ينبغي أن يزال هذا القالب بعد أن يراجعها محرر مغاير للذي أنشأها؛ إذا لزم الأمر فيجب أن توسم المقالة بقوالب الصيانة المناسبة. يمكن أيضاً تقديم طلب لمراجعة المقالة في الصفحة المخصصة لذلك. (أكتوبر 2021) هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. ف�...

オリンピックのブルガリア選手団 ブルガリアの国旗 IOCコード: BUL NOC: ブルガリアオリンピック委員会公式サイト 1956年メルボルンオリンピック メダル国別順位: 19 位 金1 銀3 銅1 計5 夏季オリンピックブルガリア選手団 1896 • 1900 • 1904 • 1908 • 1912 • 1920 • 1924 • 1928 • 1932 • 1936 • 1948 • 1952 • 1956 • 1960 • 1964 R...

 

1989 studio album by the Jesus and Mary ChainAutomaticStudio album by the Jesus and Mary ChainReleased9 October 1989Recorded1989StudioSam Therapy (West London)GenreAlternative rockLength43:26LabelBlanco y NegroProducer Jim Reid William Reid The Jesus and Mary Chain chronology Barbed Wire Kisses(1988) Automatic(1989) Honey's Dead(1992) Singles from Automatic Blues from a GunReleased: September 1989 Head OnReleased: November 1989 Automatic is the third studio album by Scottish alternati...

 

Grigori Iwanowitsch Spasski Grigori Iwanowitsch Spasski (russisch Григорий Иванович Спасский; * 1783 in Jegorjewsk, Gouvernement Rjasan; † 29. Apriljul. / 11. Mai 1864greg. in Moskau) war ein russischer Historiker.[1][2][3] Leben Spasski war der Sohn eines Priesters und besuchte das Kolomnaer Geistliche Seminar. Als 1799 das Seminar wegen Auflösung der Eparchie Kolomna nach Tula verlegt wurde, trat Spasski in den Dienst des Mos...

Dramatics redirects here. Not to be confused with The Dramatics. Theatre studies (sometimes referred to as theatrology or dramatics) is the study of theatrical performance in relation to its literary, physical, psychological, sociological, and historical contexts. It is an interdisciplinary field which also encompasses the study of theatrical aesthetics and semiotics.[1] A late-20th-century development in the area has been the ethnographic theory of theatre, pioneered by the Russian s...

 

Cryptocurrency LitecoinOfficial Litecoin logoDenominationsPluralLitecoinsSymbolŁCodeLTCPrecision10−8Subunits 1⁄1000lites,[1] millilitecoin, mŁ 1⁄1000000microlitecoins, photons, μŁ 1⁄100000000litoshisDevelopmentOriginal author(s)Charlie LeeInitial release0.1.0 / 7 October 2011; 12 years ago (2011-10-07)Latest release0.21.2.1[2] / 7 June 2022; 17 months ago (2022-06-07)Code repositorygithub.com/litecoi...

 

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: The Tender Hook – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2008) (Learn how and when to remove this template message) 2008 Australian filmThe Tender HookTheatrical posterDirected byJonathan OgilvieWritten byJonathan OgilvieProduced by Michelle Harriso...

Settlement in Gjirokastër, AlbaniaLabovë e KryqitSettlementLabovë e KryqitCoordinates: 40°4′25″N 20°17′30″E / 40.07361°N 20.29167°E / 40.07361; 20.29167Country AlbaniaCountyGjirokastërMunicipalityLibohovëMunicipal unitQendër LibohovëTime zoneUTC+1 (CET) • Summer (DST)UTC+2 (CEST) Labovë e Kryqit (Labovë of the Cross) is a settlement in Southern Albania, which has taken the name of its famous church, the Dormition of the Theotokos C...

 

Sports season2010 Arena Football League seasonLeagueArena Football LeagueSportArena footballDurationApril 2, 2010 – August 20, 2010Regular seasonSeason championsSpokane ShockAFL PlayoffsAmerican Conference championsTampa Bay Storm  American Conference runners-upOrlando PredatorsNational Conference championsSpokane Shock  National Conference runners-upMilwaukee IronArenaBowl XXIIIChampionsSpokane Shock  Runners-upTampa Bay StormFinals MVPKyle Rowley, SPO AF...

 

1932 film Hell's HeadquartersTheatrical posterDirected byAndrew L. StoneWritten byNorton S. ParkerProduced byArmand Schaefer George W. WeeksStarringJack MulhallBarbara WeeksFrank MayoCinematographyJules CronjagerEdited byFrank AtkinsonMusic byLee ZahlerProductioncompanyAction Pictures[1]Distributed byMayfair PicturesRelease dateMay 15, 1932[1]Running time63 minutesCountryUnited StatesLanguageEnglish Hell's Headquarters is a 1932 American pre-Code jungle adventure film directed...

Pierre Eskrich, born Pierre Krug and known variously as Pierre Cruche or Pierre Vase (c. 1518 – c. 1590), was a French engraver, illustrator and painter. Connected with humanists during the Reformation, one of his major works was the 16 piece Mappe-Monde Nouvelle Papistique made in 1566 for Jean Baptiste Trento to depict the Protestant's satirical view of the Catholic world. He also illustrated an unpublished project on birds. Life and work Illustration of a white wagtail for Benoit Textor ...

 

Half guinea of king William III, 1695. Half guinea of king George I, 1717. Half guinea of king George II, 1746. Half guinea of king George III, 1797. The half guinea gold coin of the Kingdom of England and later of Great Britain was first produced in 1669, some years after the Guinea entered circulation. It was officially eliminated in the Great Recoinage of 1816, although, like the guinea, it was used in quoting prices until decimalisation. Value The price tag on the Hatter's hat reads 10/6,...

 

1933 film The Wandering JewDirected byMaurice ElveyWritten byH. Fowler Mearfrom the play by Temple Thurston[1]Produced byJulius HagenStarringConrad Veidt Marie Ney Anne GreyCinematographySydney BlytheEdited byJack HarrisMusic byHugo RiesenfeldProductioncompanyJulius Hagen ProductionsDistributed byGaumont British DistributorsRelease date15 November 1933Running time111 minutesCountryUnited KingdomLanguageEnglish The Wandering Jew is a 1933 British fantasy drama film produced for the Gau...

Scottish judge and statesman For other people named Archibald Johnston, see Archibald Johnston (disambiguation). The Right HonourableThe Lord Johnston of WaristonPersonal detailsBornArchibald Johnston(1611-03-28)28 March 1611 (baptised)Died22 July 1663(1663-07-22) (aged 52) (hanged) Arms of Johnston: Argent, a saltire sable, on a chief gules three cushions or. Archibald Johnston, Lord Wariston (1611 – 1663) was a Scottish judge and statesman. He assisted Alexander Henderson in writing ...

 

UMNO, partai yang dianggap mengusung Agenda Melayu di Malaysia Agenda Melayu adalah sebuah konsep dalam perpolitikan Malaysia yang berkaitan erat dengan gagasan Ketuanan Melayu. Meskipun Agenda Melayu tidak begitu kentara dalam diskusi publik selama sebagian besar abad ke-20, gagasan ini kembali mengemuka pada permulaan 2000-an karena penggunaannya dalam wacana beberapa politikus dari Organisasi Nasional Melayu Bersatu (UMNO), salah satu partai politik besar di Malaysia. Agenda Melayu terkait...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!