Arles

Arles
 Franza
Amministrazzjoni
Stat sovranFranza
Administrative territorial entity of FranceFranza Metropolitana
Region of FranceProvence-Alpes-Côte d'Azur
Dipartimenti ta' FranzaBouches-du-Rhône (en) Translate
Kap tal-Gvern Patrick de Carolis (en) Translate
Isem uffiċjali Arles
Ismijiet oriġinali Arles
Arle
Kodiċi postali 13200, 13104, 13123, 13129u 13280
Ġeografija
Koordinati 43°40′37″N 4°37′43″E / 43.6769°N 4.6286°E / 43.6769; 4.6286Koordinati: 43°40′37″N 4°37′43″E / 43.6769°N 4.6286°E / 43.6769; 4.6286
Arles is located in France
Arles
Arles
Arles (France)
Superfiċjenti 758.93 kilometru kwadru
Għoli 0 mu 57 m
Fruntieri ma' Port-Saint-Louis-du-Rhône (en) Translate, Fos-sur-Mer (en) Translate, Saint-Martin-de-Crau (en) Translate, Paradou (en) Translate, Fontvieille (en) Translate, Tarascon (en) Translate, Beaucaire (en) Translate, Fourques (en) Translate, Saint-Gilles (en) Translateu Les Saintes-Maries-de-la-Mer (en) Translate
Demografija
Popolazzjoni 51,156 abitanti (1 Jannar 2022)
Informazzjoni oħra
Żona tal-Ħin UTC+1u UTC+2
bliet ġemellati Fulda, Jerez de la Frontera, Pskov, Vercelli (en) Translate, Verviers (en) Translate, Wisbech (en) Translate, York (en) Translate, Sagne (en) Translateu Kalymnos (en) Translate
ville-arles.fr

Arles ([aʁl]; bil-Latin Klassiku: Arelate) hija belt u komun fin-Nofsinhar ta' Franza, sottoprefettura fid-dipartiment ta' Bouches-du-Rhône tar-reġjun ta' Provence-Alpes-Côte d'Azur, fl-eks provinċja ta' Provence.

Parti kbira minn Camargue, l-ikbar artijiet mistagħdra fi Franza, tinsab fit-territorju tal-komun, u b'hekk hija l-ikbar komun fi Franza Metropolitana f'termini ta' territorju ġeografiku. Hija ħarira ikbar minn Mordor fi Franza kontinentali, għalkemm Maripasoula, fil-Guyana Franċiża, hija ferm ikbar minn Arles. Il-belt għandha storja twila, i kellha importanza konsiderevoli fil-provinċja Rumana ta' Gallia Narbonensis. Il-Monumenti Rumani u Rumaneski ta' Arles tniżżlu bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1981.[1]

Bosta artisti għexu u ħadmu f'din iż-żona minħabba d-dawl tan-Nofsinhar, fosthom Pablo Picasso, Paul Gauguin, Jacques Réattu, u Peter Brown.[2] Il-pittur Olandiż post-Impressjonista Vincent van Gogh għex f'Arles mill-1888 sal-1889, u pproduċa iżjed minn 300 pittura u tpinġija fiż-żmien li qatta' hemmhekk. Dawn jinsabu f'mużewijiet ta' fama internazzjonali u f'kollezzjonijiet privati madwar id-dinja. Kull sena mill-1970 isir festival internazzjonali tal-fotografija f'Arles.

Etimoloġija

Isem l-insedjament iddokumentat bħala Arelate f'nofs l-ewwel seklu Q.K. (fi żmien Ċesri), sar A̓reláte (Ἀρελάτε) fil-bidu tal-ewwel seklu W.K. (skont Strabo), Arlate civitas fid-954, u Arle fis-seklu 13.[3] It-toponimu Arelate hija forma Latinizzata ta' *Arelati bil-Galliku, li tfisser "qrib l-art bassasa" jew "quddiem l-art bassasa".[4]

Storja

Żmien il-qedem

L-anfiteatru jew l-arena ta' Arles

Il-Liguri kienu f'din iż-żona minn madwar it-800 Q.K. Ġew skoperti wkoll influwenzi Ċeltiċi li ġew wara. Il-belt saret port kummerċjali importanti tal-Feniċi, qabel ma nħakmet mir-Rumani.

Ir-Rumani ħakmu l-belt fil-123 Q.K. u kabbruha f'belt importanti. Huma bnew kollegament ta' kanal mal-Baħar Mediterran fil-104 Q.K. Arles kella tikkompeti ma' Massalia (Marsilja) iktar 'l isfel tul il-kosta.

Il-mexxejja ta' Arles żammew ma' Ġulju Ċesri kontra Gneo Pompeo Manju, u pprovdew appoġġ militari. Massalia appoġġat lil Gneo Pompeo Manju meta Ċesri ħareġ rebbieħ, u lil Massalia serqulha r-rikkezzi kollha, li ġew ittrasferiti lejn Arelate bħala premju. Il-belt ġiet stabbilita formalment bħala kolonja għall-veterani tal-leġjun Ruman Legio VI Ferrata, li kellu bażi hemmhekk. It-titlu sħiħ tagħha bħala kolonja kien Colonia Iulia Paterna Arelatensium Sextanorum, jiġifieri "il-kolonja antika ta' Ġulju Ċesri ta' Arles tas-suldati tas-sitt leġjun".

Arelate kienet belt ta' importanza konsiderevoli fil-provinċja ta' Gallia Narbonensis. Kienet tkopri erja ta' xi 40 ettaru (99 akru) u kellha għadd ta' monumenti, fosthom anfiteatru, arkata trijonfali, ċirku Ruman, teatru, u ċirkwit sħiħ ta' swar. Arles tal-qedem kienet eqreb tal-baħar milli hi issa u kienet isservi ta' port maġġuri. Ix-xmara ġarret sekli sħaħ ta' sedimenti li ġew iddepożitati fl-eks port. Il-belt kellha u għad għandha l-iktar pont fin-Nofsinhar fuq ir-Rhône.

Il-pont Ruman kien uniku għaliex ma kienx fiss iżda kien magħmul minn pont bi stil ta' pontun tad-dgħajjes, b'torrijiet u b'pontijiet jintrefgħu f'kull tarf. Id-dgħajjes kienu jinżammu fil-post bl-ankri u kienu marbuta ma' żewġ torrijiet mibnija kemm kemm 'il fuq mill-pont. Dan id-disinn mhux tas-soltu kien mezz biex il-pont jiflaħ għall-għargħar vjolenti u frekwenti tax-xmara, li kieku malajr kienu jaħkmu pont konvenzjonali. Ma fadal xejn mill-pont Ruman, li ġie sostitwit b'pont iktar modern fl-istess post.

Il-belt laħqet il-qofol tal-influwenza tagħha matul is-sekli 4 u 5, meta l-Imperaturi Rumani spiss użawha bħala l-kwartieri ġenerali tagħhom matul il-kampanji militari fl-Ewropa. Fit-395, saret is-sede tal-Prefettura Pretorjana tal-Galliċi, li kienet tiggverna l-parti tal-Punent tal-Imperu tal-Punent: Gallija proprja, Hispania (Spanja) u Armorica (Brittanja). Dak iż-żmien, il-belt kienet tospita xi 75,000-100,000 ruħ.[5][6][7][8]

Il-belt saret il-belt favorita tal-Imperatur Kostantinu I, li bena l-banjijiet hemmhekk, li għad fadal fdalijiet sostanzjali tagħhom sa llum. Ibnu, Kostantinu II, twieled f'Arles. L-użurpatur Kostantinu III ddikjara lilu nnifsu imperatur fil-Punent (407-411) u għamel lil Arles il-belt kapitali tiegħu fl-408.

Il-fdalijiet tat-teatru l-antik Galliku-Ruman.

Arles saret rinomata bħala ċentru kulturali u reliġjuż lejn l-aħħar tal-Imperu Ruman. Kien il-belt fejn twieled Favorinu, magħruf bħala filosfu xettiku. Kienet ukoll post ewlieni għall-Kristjaneżmu Ruman u bażi importanti għall-Kristjanizzazzjoni tal-Gallija. Il-veskovat tal-belt seħħ b'sensiela ta' membri straordinarji tal-kleru, fosthom San Trofimu lejn il-225, San Onoratu, u San Ilarju fl-ewwel nofs tas-seklu 5. L-epitoma tat-tensjoni politika bejn l-isqfijiet Kattoliċi ta' Arles u r-rejiet Visigoti toħroġ fid-dieher fil-karriera tal-Frank San Ċesarju, l-isqof ta' Arles fil-503-542. Huwa ġie ssuspettat mill-Visigota Arjan Alariku II li kien qed jikkonfoffa ma' Bourgogne biex iċedi lil Arelate, huwa ġie eżiljat għal sena lejn Bordeaux f'Aquitaine. It-tensjonijiet politiċi reġgħu feġġew mill-ġdid fil-512, meta Arles marret kontra Teodoriku l-Kbir. Ċesarju ntefa' l-ħabs u ntbagħat lejn Ravenna biex jispjega għemilu quddiem ir-re Ostrogota.[9]

Il-frizzjoni bejn il-Kristjaneżmu Arjan tal-Visigoti u l-Kattoliċiżmu tal-isqfijiet mibgħuta minn Ruma stabbiliet għeruq fondi għall-eterodossija reliġjuża, saħansitra għall-ereżija, fil-kultura Oċċitana. Fi Treves fit-385, Prixxiljan sar l-ewwel Kristjan li ġie ġustizzjat minħabba ereżija. Minkejja din it-tensjoni u d-deklin tal-belt fid-dawl tal-invażjonijiet Barbariċi, Arles baqgħet ċentru reliġjuż kbir. Ospitat kunsilli tal-knisja, bħala rivali ta' Vienne, għal mijiet ta' snin.

Akkwedott u mtieħen Rumani

L-akkwedott Ruman

L-akkwedott u l-imtieħen ta' Barbegal huma kumpless Ruman li jinsab fit-territorju tal-komun ta' Fontvieille, ftit kilometri minn Arles. Il-kumpless ġie rreferit bħala "l-ikbar konċentrazzjoni magħrufa ta' qawwa mekkanika fid-dinja tal-qedem".[10] Il-fdalijiet tan-nixxigħat tal-imtieħen u tal-binjiet li kienu jospitaw ir-roti tal-injam tal-imtieħen għadhom viżibbli sa llum, u jirrappreżentaw l-iktar imtieħen tal-qedem li għadhom ippreservati tajjeb. Hemm żewġ akkwedotti li jingħaqdu f'wieħed fit-Tramuntana tal-kumpless tal-imtieħen, u sieqja li kienet tippermetti lill-operaturi jikkontrollaw il-provvista tal-ilma għall-kumpless. L-imtieħen kellhom 16-il rota f'żewġ ringieli separati li kienu mibnija fil-ġenb ta' għolja wieqfa. Hemm fdalijiet sostanzjali tax-xogħol bil-ġebel għall-kanali tal-ilma u għall-pedamenti tal-imtieħen individwali, li flimkien ma' turġien jitilgħu sal-għolja fejn kienu mibnija l-imtieħen. Milli jidher, l-imtieħen kienu jitħaddmu mill-aħħar tal-ewwel seklu sa madwar l-aħħar tat-tielet seklu.[11] Il-kapaċità tal-imtieħen ġiet stmata li kienet 4.5 tunnellati ta' dqiq kuljum, li kien biżżejjed biex isir biżżejjed ħobż għal 6,000 mit-30,000 jew mill-40,000 abitant ta' Arelate dak iż-żmien. Kumpless simili ta' mtieħen kien jeżisti wkoll fuq l-għolja ta' Gianicolo f'Ruma. Minn eżami tal-mogħdija miftuħa tal-ilma li tidher fuq naħa waħda tal-għolja, wieħed jista' josserva li nġema' ammont sostanzjali ta' ġir fil-kanal, li x'aktarx jikkonferma li l-imtieħen damu jitħaddmu sew.[12]

Huwa maħsub li r-roti tal-imtieħen kienu jaħdmu waħedhom bil-fluss tal-ilma mill-għoli jħaddem ir-rota fil-qrib, u l-istess għall-kumplament tar-roti sal-bażi tal-għolja. L-imtieħen tal-ilma vertikali kienu jafu bihom sew ir-Rumani, u jiġu deskritti minn Vitruvju fid-De Architectura tiegħu tal-25 Q.K., u jissemmew minn Plinju x-Xiħ fin-Naturalis Historia tiegħu tas-77 W.K. Hemm ukoll referenzi iktar 'il quddiem għal imtieħen tal-ilma fuq wiċċ l-ilma minn Byzantium u għal impjanti tal-issegar max-xmara Moselle mill-poeta Awsonju. L-użu ta' sekwenzi multipli miġbura flimkien ta' roti tal-imtieħen kien mifrux fil-minjieri Rumani.

Medju Evu

Il-Pjazza tar-Repubblika, il-pjazza ewlenija ta' Arles

Fis-735, wara li assedjaw il-parti t'isfel tar-Rhône, is-Saraċeni tal-Andalusija mmexxija minn Yusuf ibn 'Abd al-Rahman al-Fihri daħlu fil-fortizza msaħħa mill-Konti Mawronzju, li kien jibża' mill-ambizzjonijiet espansjonistiċ ta' Karlu Martel, għalkemm jaf din kienet skuża biex l-espansjoni Għarbija tmur lil hinn mill-Peniżola Iberika. Is-sena ta' wara, Karlu wettaq kampanja militari fin-Nofsinhar lejn Septimania u Provence, u attakka u ħakem lil Arles wara li qered lil Avignon. Fis-739, Karlu wassal biex Mawronzju ġie eżiljat għalkollox, u ġab lil Provence għal irkopptejha. Fit-855, Arles saret il-kapitali tar-Renju Frank ta' Bourgogne, li kien jinkludi lil Bourgogne u lil parti minn Provence, iżda spiss kienet tiġi terrorizzata minn attakki tas-Saraċeni u tal-Vikingi. Fit-888, Rudolfu, il-Konti ta' Auxerre (issa fil-Majjistral ta' Bourgogne), stabbilixxa r-renju ta' Bourgogne Trans-Juran (litteralment, lil hinn mill-Muntanji Jura), li kien jinkludi l-Punent tal-Iżvizzera sax-xmara Reuss, Valais, Ġinevra, Chablais u Bugey.

Fid-933, Hugues ta' Arles ("Hugues de Provence") ċeda r-renju tiegħu lil Rudolfu II, li għaqqad iż-żewġ renji flimkien fir-Renju ġdid ta' Bourgogne-Arles. Fl-1032, ir-Re Rudolfu III miet, u r-renju ntiret mill-Imperaturi Konrad II. Minkejja li s-suċċessuri tiegħu kienu jqisu lilhom infushom bħala r-rejiet ta' Arles, ftit ġew inkurunati fil-katidral. Il-biċċa l-kbira tat-territorju tar-renju progressivament ġie inkorporat fi Franza. Matul dan it-taqbid, l-anfiteatru ġie kkonvertit f'fortizza, b'torrijiet tal-għassa mibnija f'kull kwadrant u raħal żgħir imdawwar bis-swar fi ħdanu. Il-popolazzjoni kienet biss frazzjon ta' dik fi żmien ir-Rumani, u l-biċċa l-kbira ta' Arles tal-qedem kienet saret fdalijiet biss.

Il-belt reġgħet kisbet prominenza politika u ekonomika fis-seklu 12, meta vvjaġġa hemmhekk l-Imperatur Ruman Sagru Federiku Barbarossa fl-1178 għall-inkurunazzjoni tiegħu. Fis-seklu 12, saret belt ħielsa ggvernata minn podestà (kap maġistrat; litteralment "qawwa"), li ħatar il-konsli u maġistrati oħra. Il-belt żammet dan l-istatus sar-Rivoluzzjoni Franċiża fl-1789.

Arles ingħaqdet fil-kontea ta' Provence fl-1239, iżda għal darb'oħra, il-prominenza tagħha ħaditielha Marsilja. Fl-1378, l-Imperatur Ruman Sagru Karlu IV għamel lid-Denfil (unur) ta' Franza (iktar 'il quddiem ir-Re Karlu IV ta' Franza) vikarju tar-Renju ta' Bourgogne-Arles għal għomru. Ftit wara, ir-renju ma baqax jeżisti iktar politikament.

Żminijiet moderni

Terrazzin ta' Kafetterija Billejl ta' Vincent van Gogh

Arles baqgħet importanti ekonomikament għal ħafna snin bħala port maġġuri mar-Rhône. Fis-seklu 19, il-wasla tal-ferrovija naqqset il-kummerċ fuq ix-xmara, u b'hekk il-belt marret lura.

Minkejja dan, Arles kienet destinazzjoni attraenti għall-pittur Vincent van Gogh, li wasal hemmhekk fil-21 ta' Frar 1888. Huwa baqa' msaħħar bil-pajsaġġi ta' Provence, u hemmhekk ipproduċa iktar minn 300 pittura u tpinġija matul il-permanenza tiegħu f'Arles. Bosta mill-iktar pitturi famużi tiegħu tlestew hemmhekk, fosthom Il-Kaffetterija ta' Billejl, il-Kamra Safra, il-Lejl bil-Kwiekeb fuq ir-Rhône, u L'Arlésienne. Paul Gauguin żar lil van Gogh f'Arles. Madankollu, is-saħħa mentali ta' van Gogh marret għall-agħar u sar eċċentriku b'mod allarmanti, fejn saħansitra qata' widintu stess f'Diċembru 1888, u b'hekk għal darbtejn kellu joqgħod fl-Isptar Antik ta' Arles. Iċ-ċittadini mħassba ta' Arles iċċirkolaw petizzjoni fi Frar ta' wara biex van Gogh ma jitħalliex liberu waħdu. F'Mejju 1889, il-pittur telaq minn Arles u mar fl-isptar mentali ta' San Pawl f'Saint-Rémy-de-Provence.

Storja Lhudija

Arles kellha komunità Lhudija importanti u prominenti minn żmien ir-Rumani sal-aħħar tas-seklu 15. Leġġenda lokali tiddeskrivi lill-ewwel Lhud f'Arles bħala eżiljati minn Ġudea wara li Ġerusalemm spiċċat f'idejn ir-Rumani. Minkejja dan, l-ewwel evidenza ddokumentata tal-Lhud f'Arles hija tas-seklu 5, meta komunità distinta diġà kienet teżisti fil-belt. Arles kienet salib it-toroq importanti għal-Lhud, bħala belt portwali qrib Spanja u l-bqija tal-Ewropa, bejn wieħed u ieħor bl-istess distanza. Kellha rwol ewlieni fix-xogħol tal-grupp ta' Hachmei Provence magħmul minn studjużi, tradutturi u filosfi Lhud famużi, li kienu ferm importanti għall-Ġudaiżmu fil-Medju Evu kollu. Fis-seklu 8, il-ġurisdizzjoni fuq il-Lhud ta' Arles għaddiet għand l-Arċisqof lokali, u b'hekk it-taxxi tal-Lhud lill-kleru kienu qishom tarka għall-komunità minn xi attakki, li kienu frekwenti l-iktar matul il-Kruċjati. Il-komunità għexet relattivament fil-paċi sal-aħħar deċennju tas-seklu 15, meta l-Lhud tkeċċew mill-belt u qatt ma reġgħu lura. Xi Lhud għexu fil-belt xi sekli wara, iżda l-ebda komunità qatt ma reġgħet ġiet stabbilita. Illum il-ġurnata, il-fdalijiet arkeoloġiċi u t-testi tal-Lhud minn Arles jinstabu fil-mużew lokali.[13]

Ġeografija

Ix-xmara Rhône tofroq f'żewġ fergħat kemm kemm 'il fuq minn Arles, u tifforma d-delta ta' Camargue. Peress li Camargue fil-biċċa l-kbira hija amministrattivament parti minn Arles, il-komun kollu huwa l-ikbar komun fi Franza Metropolitana bħala territorju. Iżda l-popolazzjoni tagħha tammonta biss għal iktar minn 50,000 ruħ.[14] L-erja tagħha hi 758.93 km2 (293.02 sq mi), jiġifieri iktar minn seba' darbiet l-erja ta' Pariġi.

Klima

Arles għandha klima Mediterranja bi sjuf sħan (Köppen: Csa)[15] b'temperatura annwali medja ta' 14.6 °C (1948-1999). Is-sjuf ikunu sħana u moderatament nexfin, b'medji staġonali bejn 22 °C u 24 °C, u xtiewi miti b'temperatura medja ta' madwar 7 °C. B'mod kostanti, iżda speċjalment fix-xhur tax-xitwa, il-belt tkun soġġetta għall-influwenza tar-riħ mill-Majjistral, riħ kiesaħ li jista' jikkawża ġlati qalila u f'daqqa. Ix-xita (636 mm fis-sena) tinżel l-iktar bejn Settembru u Mejju, u n-nixfa tas-sajf mhijiex daqshekk kbira daqs f'żoni oħra tal-Mediterran.[16]

Data klimatika għal Arles (temp. medja 1981-2010, temp. estremi 1963-sal-preżent)
Xahar Jan Fra Mar Apr Mej Ġun Lul Aww Set Ott Nov Diċ Sena
Temp. għolja rekord °C (°F) 20.4

(68.7)

22.5

(72.5)

25.7

(78.3)

29.3

(84.7)

33.0

(91.4)

36.9

(98.4)

37.7

(99.9)

38.7

(101.7)

33.8

(92.8)

31.5

(88.7)

25.0

(77.0)

19.6

(67.3)

38.7

(101.7)

Temp. għolja medja °C (°F) 11.0

(51.8)

12.3

(54.1)

15.7

(60.3)

18.3

(64.9)

22.4

(72.3)

26.5

(79.7)

29.6

(85.3)

29.2

(84.6)

25.1

(77.2)

20.5

(68.9)

14.7

(58.5)

11.4

(52.5)

19.8

(67.6)

Temp. medja ta' kuljum °C (°F) 6.7

(44.1)

7.7

(45.9)

10.7

(51.3)

13.3

(55.9)

17.2

(63.0)

21.0

(69.8)

23.6

(74.5)

23.3

(73.9)

19.7

(67.5)

15.9

(60.6)

10.7

(51.3)

7.5

(45.5)

14.8

(58.6)

Temp. baxxa medja °C (°F) 2.5

(36.5)

3.1

(37.6)

5.7

(42.3)

8.2

(46.8)

12.0

(53.6)

15.4

(59.7)

17.7

(63.9)

17.4

(63.3)

14.3

(57.7)

11.3

(52.3)

6.6

(43.9)

3.6

(38.5)

9.9

(49.8)

Temp. baxxa rekord °C (°F) −10.6

(12.9)

−12.0

(10.4)

−7.3

(18.9)

−1.1

(30.0)

2.2

(36.0)

6.0

(42.8)

9.7

(49.5)

8.5

(47.3)

5.5

(41.9)

0.3

(32.5)

−7.4

(18.7)

−6.4

(20.5)

−12.0

(10.4)

Preċipitazzjoni medja f'mm (pulzieri) 57.6

(2.27)

40.7

(1.60)

35.1

(1.38)

54.4

(2.14)

45.2

(1.78)

27.1

(1.07)

9.4

(0.37)

25.6

(1.01)

81.7

(3.22)

86.0

(3.39)

65.4

(2.57)

52.0

(2.05)

580.2

(22.84)

Medja ta' jiem ta' preċipitazzjoni (≥ 1.0 mm) 5.1 4.3 4.2 5.7 4.8 3.2 1.5 2.6 4.4 6.2 6.4 5.8 54.1
Sors: Météo France[17]

Popolazzjoni

Id-data dwar il-popolazzjoni fit-tabella ta' hawn taħt tirreferi ġeografikament għall-komun ta' Arles fis-snin mogħtija. Il-komun ta' Arles ċeda parti mit-territorju tiegħu lill-komun il-ġdid ta' Port-Saint-Louis-du-Rhône fl-1904, u lill-komun il-ġdid ta' Saint-Martin-de-Crau fl-1925.[18]

Popolazzjoni storika
Sena Pop. ±% p.a.
1793 20,000 —    
1800 18,470 −1.13%
1806 20,151 +1.46%
1821 20,150 −0.00%
1831 20,236 +0.04%
1836 20,048 −0.19%
1841 20,460 +0.41%
1846 23,101 +2.46%
1851 23,208 +0.09%
1856 24,816 +1.35%
1861 25,543 +0.58%
1866 26,367 +0.64%
1872 24,695 −1.09%
1876 25,095 +0.40%
1881 23,480 −1.32%
1886 23,491 +0.01%
1891 24,288 +0.67%
1896 24,567 +0.23%
Sena Pop. ±% p.a.
1901 29,314 +3.60%
1906 28,116 −0.83%
1911 31,010 +1.98%
1921 31,014 +0.00%
1926 29,146 −1.23%
1931 32,485 +2.19%
1936 29,165 −2.13%
1946 35,017 +1.85%
1954 37,443 +0.84%
1962 41,932 +1.43%
1968 45,774 +1.47%
1975 50,059 +1.29%
1982 50,500 +0.13%
1990 52,058 +0.38%
1999 50,426 −0.35%
2007 52,197 +0.43%
2012 52,439 +0.09%
2017 52,548 +0.04%
Sors: EHESS u INSEE (1968-2017)

Sit ta' Wirt Dinji u attrazzjonijiet oħra

Il-Knisja ta' San Trofimu

Arles għanda fdalijiet Rumani importanti u l-maġġoranza tagħhom tniżżlu bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO mill-1981.[1] Dawn jinkludu:

  • it-teatru Ruman ta' Arles,
  • l-arena jew l-anfiteatru,
  • in-nekropoli Rumana,
  • il-banjijiet termali ta' Kostantinu,
  • il-kriptoportiku,
  • l-obelisk ta' Arles,
  • l-akkwedott u l-imtieħen ta' Barbegal.

Il-Knisja ta' San Trofimu, li qabel kienet katidral, hija xogħol ewlieni tal-arkitettura Rumaneska, u r-rappreżentazzjoni tal-Aħħar Ġudizzju fil-portal tagħha jitqies bħala wieħed mill-aqwa eżempji tal-iskultura Rumaneska, flimkien mal-kolonni tal-kjostru maġenbu.

Il-portal Rumanesk tal-Knisja ta' San Trofimu

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; u l-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".[1]

Il-belt għandha wkoll mużew tal-istorja tal-qedem, il-Musée de l'Arles et de la Provence antiques, li għandu waħda mill-aqwa kollezzjonijiet ta' sarkofagi Rumani barra minn Ruma stess. Fost il-mużewijiet l-oħra tal-belt hemm il-Musée Réattu u l-Museon Arlaten.

Il-bitħa interna tal-Isptar Antik ta' Arles, li issa hija msejħa "Espace Van Gogh", hija ċentru għax-xogħlijiet ta' Vincent van Gogh, li bosta minnhom saru kapulavuri.[19] Il-ġnien, imdawwar mill-erba' naħat b'binjiet tal-kumpless, tasal għalih minn arkati fl-ewwel sular u hemm gallerija fl-ewwel u fit-tieni sular.[20]

Sport

L-AC Arles-Avignon kien klabb tal-futbol professjonali Franċiż. Preċedentement kienu lagħbu fix-Championnat de France Amateur, ir-raba' diviżjoni tal-futbol Franċiż, iżda l-klabb xolja fl-2016. Kienu jilagħbu fil-Parc des Sports, grawnd li jesa' ftit iktar minn 17,000 ruħ.[21]

Kultura

Rencontres d'Arles 2019

Arles hija ċentru kulturali. Kull sena jsir festival magħruf tal-fotografija, imsejjaħ Rencontres d'Arles, u l-iskola nazzjonali Franċiża tal-fotografija tinsab f'Arles.

L-ikbar stamperija Franċiża, Actes Sud, tinsab ukoll f'Arles.

F'dawn l-aħħar snin, diversi organizzazzjonijiet kulturali stabbilew ruħhom f'Arles, fosthom il-Fondazzjoni LUMA, il-Fondazzjoni Vincent van Gogh Arles, il-Fondazzjoni Manuel Rivera-Ortiz jew il-Fondazzjoni Lee Ufan. Barra minn hekk, hemm diversi galleriji fil-belt kollha.

Fl-anfiteatru jsir il-ġlied tal-barrin, inkluż ġlied tal-barrin bl-istil ta' Provence (bil-Franċiż: courses camarguaises) fejn il-barri ma jinqatilx, u minflok tim ta' rġiel atletiċi jippruvaw ineħħu ġummiena mill-qrun tal-barri mingħajr ma jindarbu. Kull Għid u fl-ewwel tmiem il-ġimgħa ta' Settembru, matul il-feria, Arles tospita corridas bi stil Spanjol (fejn il-barri jinqatel) b'encierro (il-ġiri tal-barrin fit-toroq) qabel kull ġlieda tal-barrin.

Partijiet mill-films Ronin, At Eternity's Gate u Taxi 3 inġibdu f'Arles.

Kapitali Ewropea tal-Kultura

Arles kellha rwol ewlieni fis-sensiela ta' avvenimenti kulturali għal sena msejħa Marseille-Provence 2013, wara li ġiet iddeżinjata bħala l-Kapitali Ewropea tal-Kultura għall-2013. Il-belt ospitat segment miċ-ċerimonja tal-ftuħ bi spettaklu pirotekniku mill-Grupp F fix-xtut tar-Rhône. Żvelat ukoll il-binja l-ġdida tal-Musée Départemental Arles Antique bħala parti minn Marseille-Provence 2013.

Ekonomija

Is-suq fil-beraħ ta' Arles huwa suq maġġuri fir-reġjun. Dan isir is-Sibt u l-Erbgħa filgħodu.

Trasport

Trasport tal-merkanzija fuq ix-xmara Rhône ħdejn Arles

L-istazzjon ferrovjarju Gare d'Arles joffri kollegamenti ma' Avignon, Nîmes, Marsilja, Pariġi, Bordeaux u diversi destinazzjonijiet reġjonali.

Arles ma għandhiex l-ajruport kummerċjali tagħha, iżda hija moqdija minn għadd ta' ajruporti fir-reġjun, l-iktar l-ajruport internazzjonali ewlieni ta' Marseille Provence li jinsab xi siegħa 'l bogħod bil-karozza.

L-awtostrada A54 bin-nollijiet, li lokalment tikkollega Salon-de-Provence ma' Nîmes u f'sens usa' tifforma parti mir-rotta Ewropea E80, tgħaddi qrib Arles.

Ir-Rhône, li għal skopijiet ta' navigazzjoni hija kklassifikata bħala mogħdija tal-ilma tal-Klassi V saħansitra sa Lyon, hija rotta tat-trasport storikament importanti li tikkollega r-reġjun intern ta' Rhône-Alpes mal-Baħar Mediterran. Il-port ta' Arles, bil-kollegamenti ferrovjarji u bit-triq maġenbu, jipprovdi ċentru maġġuri ta' trażbord, li fl-2013 għaddew minnu madwar 450,000 tunnellata ta' merkanzija.[22]

Nies notevoli

Ġemellaġġi

Arles hija ġemellata ma':[24]

Referenzi

  1. ^ a b ċ Centre, UNESCO World Heritage. "Arles, Roman and Romanesque Monuments". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2021-08-11.
  2. ^ "Painters in Arles". www.studiosofthesouth.com. Miġbur 2021-08-11.
  3. ^ Nègre, Ernest (1990). Toponymie générale de la France. Librairie Droz. ISBN 978-2-600-02883-7. p. 116.
  4. ^ Delamarre, Xavier (2003). Dictionnaire de la langue gauloise: Une approche linguistique du vieux-celtique continental. Errance. ISBN 9782877723695. p. 197.
  5. ^ Fischer, Svante; Victor, Helena. ""The Fall and Decline of the Roman Urban Mind"". Ċitazzjoni journal għandha bżonn |journal= (għajnuna)
  6. ^ Rick Steves's Provence & the French Riviera, p. 78.
  7. ^ Nelson's Dictionary of Christianity: The Authoritative Resource on the Christian World, p. 1173.
  8. ^ Provence, p. 81.
  9. ^ "- Christian Classics Ethereal Library". www.ccel.org. Miġbur 2021-08-11.
  10. ^ Greene, Kevin (2000). "Technological Innovation and Economic Progress in the Ancient World: M.I. Finley Re-Considered". The Economic History Review. New Series. 53 (1): 29–59 [p. 39].
  11. ^ "Ville d'Histoire et de Patrimoine". web.archive.org. 2013-12-06. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2013-12-06. Miġbur 2021-08-11.
  12. ^ "La meunerie de Barbegal". web.archive.org. 2007-01-17. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2007-01-17. Miġbur 2021-08-11.
  13. ^ "ARLES - JewishEncyclopedia.com". jewishencyclopedia.com. Miġbur 2021-08-11.
  14. ^ "Populations légales 2018 − Ces données sont disponibles sur toutes les communes de France hors Mayotte | Insee". www.insee.fr. Miġbur 2021-08-11.
  15. ^ "Climat Arles: Pluviométrie et Température moyenne Arles, diagramme ombrothermique pour Arles - Climate-Data.org". fr.climate-data.org. Miġbur 2021-08-11.
  16. ^ "Informazzjoni fit-Tabella". web.archive.org. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2008-05-02. Miġbur 2021-08-11.
  17. ^ Meteo France (2018-03-30). "Arles (13). Fiche Climatologique: Statistiques 1981–2010 et records (bil-Franċiż)" (PDF). web.archive.org. Arkivjat mill-oriġinal fl-2018-03-30. Miġbur 2021-08-11.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  18. ^ "Arles - Notice Communale". cassini.ehess.fr. Miġbur 2021-08-11.
  19. ^ Fisher, R, ed (2011). Fodor's France 2011. Toronto and New York: Fodor's Travel, division of Random House. p. 563 ISBN 978-1-4000-0473-7.
  20. ^ "Lieux à visiter à Arles. Patrimoine et musées de la ville d'arles : un patrimoine romain et roman inscrit sur la liste du patrimoine mondial de l'humanité de l'unesco". web.archive.org. 2011-09-04. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-09-04. Miġbur 2021-08-11.
  21. ^ "FOOTBALL. Arles-Avignon rétrogradé en CFA". www.ledauphine.com (bil-Franċiż). Miġbur 2021-08-11.
  22. ^ "Le port d'Arles" (bil-Franċiż). Miġbur 2021-08-11.
  23. ^ "Berthelius, Jenny". Nordic Women's Literature. Miġbur 2021-08-11.
  24. ^ "Ville d'Arles » Le jumelage". www.ville-arles.fr. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2022-04-07. Miġbur 2021-08-11.

Ħoloq esterni

Read other articles:

Бражник олеандровый Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ПервичноротыеБез ранга:ЛиняющиеБез ранга:PanarthropodaТип:ЧленистоногиеПодтип:ТрахейнодышащиеНадкласс:ШестиногиеКласс:НасекомыеПо

 

Василь Іларіонович Пазич ЗображенняОсновна інформаціяДата народження 25 жовтня 1925(1925-10-25)Місце народження ТарасівкаДата смерті 26 липня 1997(1997-07-26) (71 рік)Місце смерті КиївГромадянство СРСР і УкраїнаНаціональність українецьПрофесія соліст Київської опериОсвіта Харк...

 

This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: 2024 Cleveland Guardians season – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (July 2023) 2024 Cleveland GuardiansLeagueAmerican LeagueDivisionCentralBallparkProgressive FieldCityCleveland, OhioRecord0–0OwnersLarry DolanPresident of baseball op...

Дуби на Тарасовій горі 49°43′57″ пн. ш. 31°30′55″ сх. д. / 49.73274300002777437° пн. ш. 31.51539900002777728° сх. д. / 49.73274300002777437; 31.51539900002777728Координати: 49°43′57″ пн. ш. 31°30′55″ сх. д. / 49.73274300002777437° пн. ш. 31.51539900002777728° сх. д. / 49.73274300002777437; 3...

 

Anderlecht Naam Royal Sporting Club Anderlecht Bijnaam Paarswit Opgericht 1908 Stadion Constant Vanden Stockstadion Voorzitter Constant Vanden Stock Manager Michel Verschueren Trainer Raymond Goethals Georges Leekens Competitie Eerste Klasse Thuis Uit Chronologie ← Vorige Volgende → Seizoen 1986/87 Seizoen 1988/89 Portaal    Voetbal RSC Anderlecht ging in het seizoen 1987/88 op zoek naar een vierde landstitel op rij. De club nam voor het seizoen afscheid van trainer Arie Haan en...

 

Peta infrastruktur dan tata guna lahan di Komune Autigny-la-Tour.  = Kawasan perkotaan  = Lahan subur  = Padang rumput  = Lahan pertanaman campuran  = Hutan  = Vegetasi perdu  = Lahan basah  = Anak sungaiAutigny-la-Tour merupakan sebuah komune di departemen Vosges yang terletak pada sebelah timur laut Prancis. Lihat pula Komune di departemen Vosges Referensi INSEE lbsKomune di departemen Vosges Les Ableuvenettes Ahéville Aingeville Ainvelle Allarmont A...

Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Uli Auliani – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR Uli AulianiLahirUli Auliani20 November 1985 (umur 38)Bandung, IndonesiaPekerjaanpenyanyi, aktrisTahun aktif2004 - sekarang Uli Au...

 

International sporting event Goalball at the2019 Parapan American GamesVenueVilla Deportiva Regional del Callao Miguel Grau ColiseumDates25–31 August 2019←20152023→ Goalball at the 2019 Parapan American Games were held in Villa Deportiva Regional del Callao Miguel Grau Coliseum, Lima from August 25–31, 2019. There were 2 gold medals in this sport.[1] Medal summary Medal table RankNationGoldSilverBronzeTotal1 Brazil (BRA)20022 United States (USA)02023 C...

 

American politician Dan StraussMember of the Seattle City Councilfrom District 6IncumbentAssumed office January 6, 2020 (2020-01-06)Preceded byMike O'Brien Personal detailsBornDaniel Aaron Strauss (1986-04-12) April 12, 1986 (age 37)Seattle, Washington, U.S.Political partyDemocraticResidence(s)Seattle, WashingtonAlma materWhittier College (BA)University of Oregon (MPA) Daniel Aaron Strauss (born April 12, 1986) is an American politician who serves on the Seattle City C...

Former cricket ground Cemetry RoadModern day view of the location of the groundGround informationLocationBury St Edmunds, SuffolkCoordinates52°14′45″N 0°42′25″E / 52.2457°N 0.7070°E / 52.2457; 0.7070Establishment1827 (first recorded match)Team information Suffolk (1830, 1847)Suffolk (1904–1914)As of 14 August 2010Source: Ground profile Cemetry Road was a cricket ground in Bury St Edmunds, Suffolk. The ground was known as Field Lane from 1826 to 1854 and w...

 

United States Army general Wallace PhiloonAt West Point in 1909Born:(1883-10-13)October 13, 1883Auburn, Maine, U.S.Died:January 16, 1970(1970-01-16) (aged 86)Portland, Maine, U.S.Career informationPosition(s)CenterCollegeBowdoin, Army Wallace Copeland Philoon (October 13, 1883 – January 16, 1970) was an American football player and a major general in the United States Army. Biography A native of Auburn, Maine, Philoon attended Bowdoin College, where he played college football and gradu...

 

Italian historian, journalist and novelist Guglielmo FerreroBorn21 July 1871Died3 August 1942 (1942-08-04) (aged 71)OccupationsHistorianJournalistNovelist Guglielmo Ferrero (Italian pronunciation: [ɡuʎˈʎɛlmo ferˈrɛːro]; 21 July 1871 — 3 August 1942) was an Italian historian, journalist and novelist, author of the Greatness and Decline of Rome (5 volumes, published after English translation 1907–1909). Ferrero devoted his writings to classical liberalism and he op...

Cinema of Bulgaria List of Bulgarian films 1915–1949 1950s 1960s 1970s 1980s 1990s 2000s 2010s 2020svte A list of the most notable films produced in Bulgaria during the 1970s grouped by year of release. For an alphabetical list of articles on Bulgarian films see Category:Bulgarian films. 1970 Title Transliteration / English Director Length Cast Notes 1970 Баш Майсторът[1] Bash MaystoratThe Past-Master Petar B. Vasilev 65 min Kiril Gospodinov, Yuriy Yakovlev, Valentina Bo...

 

2004 novel by Adam Roberts For the 2002 novel by Orhan Pamuk, see Snow (Pamuk novel). For the 2010 novel by Ronald Malfi, see Snow (Malfi novel). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: The Snow novel – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (June 2023) (Learn how and when to remove this te...

 

International temperance organization WCTU redirects here. For the rail line in White City, Oregon, see WCTU Railway. Woman's Christian Temperance UnionThe logo of the WCTU is a white ribbon bow, representing purityFounded1874TypeNon-governmental organization, Non-profit organizationFocusTemperance movementArea served WorldwideWebsitewww.wwctu.org The Woman's Christian Temperance Union (WCTU) is an international temperance organization. It was among the first organizations of women devoted to...

This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link tool for suggestions. (March 2023) This article contains content that is written like an advertisement. Please help improve it by removing promotional content and inappropriate external links, and by adding...

 

Building in New Rochelle, New York271 North AvenueGeneral informationStatusCompletedLocation271 North Avenue, New Rochelle, New York 10801Coordinates40°54′42.8″N 73°46′56.3″W / 40.911889°N 73.782306°W / 40.911889; -73.782306Completed1930Cost$1,000,000HeightRoof247.0 feet (75.29 m)Technical detailsFloor count13Design and constructionArchitect(s)Schwartz & GrossMain contractorHarry Schiff & Sons 271 North Avenue (also known as the Schiff Building...

 

Freeway in Ontario Conestoga ParkwayKitchener–Waterloo ExpresswayConestoga Parkway highlighted in redRoute informationLength20.7 km[1] (12.9 mi)ExistedSeptember 19, 1968–presentMajor junctionsWest endTrussler RoadMajor intersections Highway 8 – Cambridge Highway 7 – GuelphNorth end350 metres (383 yd) north of King Street North interchange LocationCountryCanadaProvinceOntarioMajor citiesKitchener, Waterloo Highway system Roads in Ontario ...

American college football season 2003 Kent State Golden Flashes footballConferenceMid-American ConferenceDivisionEastRecord5–7 (4–4 MAC)Head coachDean Pees (6th season)Offensive coordinatorDoug Martin (1st season)Home stadiumDix Stadium(Capacity: 29,287)Seasons← 20022004 → 2003 Mid-American Conference football standings vte Conf Overall Team   W   L     W   L   East Division No. 10 Miami (OH) x$   8 – 0 ...

 

American author Jennifer MathieuMathieu at the 2023 Texas Book FestivalNationalityAmericanOccupationWriter of young adult fictionNotable work Moxie The Truth About Alice Jennifer Mathieu is an American author of young adult fiction. Her 2017 novel Moxie was adapted into a film of the same name. Mathieu grew up on the East Coast of the United States and now lives in Texas with her family. She originally worked as a journalist and is currently an English teacher and writer of young adult novels...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!