|
Романска азбука
| Оваа статија содржи фонетски симболи по МФА. Без правилна поддршка, може да гледате прашалници, квадрати или други симболи наместо уникодни знаци.
|
Романската азбука (романски: Alfabetul limbii române) е романска варијанта на латиницата и содржи 31 буква:[1]
| буква |
име
|
| A, a |
a
|
| Ă, ă |
ă
|
| Â, â |
î / î din a
|
| B, b |
be / bî
|
| C, c |
ce / cî
|
| D, d |
de / dî
|
| E, e |
e
|
| F, f |
ef / fe / fî
|
| G, g |
ge / ghe / gî
|
| H, h |
haș / ha / hî
|
| I, i |
i
|
|
| буква |
име
|
| Î, î |
î / î din i
|
| J, j |
je / jî
|
| K, k |
ca / capa
|
| L, l |
el / le / lî
|
| M, m |
em / me / mî
|
| N, n |
en / ne / nî
|
| O, o |
o
|
| P, p |
pe / pî
|
| Q, q |
kü / chiu
|
| R, r |
er / re / rî
|
| S, s |
es / se / sî
|
|
|
Буквите Q, W, и Y официјално влегле во азбуката во 1982 г., но се користеле и порано. Тие се јавуваат само во заемки од туѓи јазици, како во quasar, watt и yacht. Буквите K и X се ретки. Буквата K е релативно постара, и се користи главно за мерни единици (kilo), но не во романски зборови, и сѐ уште се смета за странска буква бидејќи се јавува само во заемки, кои сѐ уште се неологизми.
Во случаите каде заемката е директно преземена од друг јазик и има дијакритички надзнаци од оригиналот, правописот вели дека истите се задржуваат и треба да се применуваат (на пр. München, Angoulême).
Букви и изговор
Романскиот правопис е главно фонетски. Оваа табела ги прикажува буквите и нивните гласови, како и нивна транскрипција на македонски јазик. Некои букви можат да се прочитаат на неколку можни начина, дури и кога не се земаат предвид алофоните. Кога самогласките /i/, /u/, /e/ и /o/ се менуваат во нивните соодветни полусамогласки, ова не се бележи во пишувањето. Буквите K, Q, W и Y се јавуваат само во заемки; изговорот W и Y зависи од потеклото на зборот во кој се јавуваат.
| буква
|
фонема
|
македонска
транскрипција
|
приближен македонски
еквивалент
|
| A a
|
/a/
|
а
|
а во авион
|
| Ă ă
|
/ə/
|
а
|
’ во к’смет
|
| Â â
|
/ɨ/
|
и
|
нема, централно незаоблено 'и'
|
| B b
|
/b/
|
б
|
б во бран
|
| C c
|
/k/
|
к
|
к во кој
|
| /ʧ/
|
ч
|
ч во чека
|
| D d
|
/d/
|
д
|
д во дрво
|
| E e
|
/e/
|
е
|
е во елен
|
| /e̯/
|
(полусамогласно /e/)
|
нема, полугласно 'е'
|
| /je/
|
је [2]
|
је, во Јемен
|
| F f
|
/f/
|
ф
|
ф во фрла
|
| G g
|
/ɡ/
|
г
|
г во гром
|
| /ʤ/
|
џ
|
џ во џем
|
| H h
|
/h/
|
х
|
нема, мека 'х'
|
| I i
|
/i/
|
и
|
и во игла
|
| /j/
|
ј
|
ј во јама
|
| /ʲ/
|
(омекнување)
|
|
| Î î
|
/ɨ/
|
и
|
нема, централно незаоблено 'и'
|
| J j
|
/ʒ/
|
ж
|
ж во жаба
|
| K k
|
/k/
|
к
|
к во крој
|
| L l
|
/l/
|
л
|
л во луле
|
| M m
|
/m/
|
м
|
м во мое
|
| N n
|
/n/
|
н
|
н во нос
|
| O o
|
/o/
|
о
|
о во отворено
|
| /o̯/
|
(полусамогласно /o/)
|
нема, полугласно 'о'
|
| P p
|
/p/
|
п
|
п во пат
|
| Q q
|
/k/
|
к
|
к во кој
|
| R r
|
/r/
|
р
|
р во река
|
| S s
|
/s/
|
с
|
с во сила
|
| Ş ş
|
/ʃ/
|
ш
|
ш во шума
|
| T t
|
/t/
|
т
|
т во тврдо
|
| Ţ ţ
|
/ʦ/
|
ц
|
ц во црв
|
| U u
|
/u/
|
у
|
у во убав
|
| /w/
|
у
|
нема, англиско ’w’
|
| V v
|
/v/
|
в
|
в во вели
|
| W w
|
/v/
|
в
|
в во вели
|
| /w/
|
у
|
нема, англиско ’w’
|
| X x
|
/ks/
|
кс
|
кс во пиксел
|
| /ɡz/
|
гз
|
гз во белегзија
|
| Y y
|
/j/
|
ј
|
ј во јама
|
| /i/
|
и
|
и во игла
|
| Z z
|
/z/
|
з
|
з во збори
|
Наводи
Белешки
Библиографија
- Mioara Avram, Ortografie pentru toţi, Editura Litera Internaţional, 2002
- The Unicode Consortium (2000). The Unicode Standard, Version 3.0. Boston: Addison-Wesley. ISBN 0201616335.
Поврзано
|
|
