Во старогрчката митологија, Хигија (грч.Ὑγεία) — ќерка на Асклепиј. Таа е божица на здравјето, чистотата и санитетот, а подоцна и на месечината. Таа игра важна улога и во култот на нејзиниот татко. Додека татко ѝ, надлежна за спречувањето на болести и одржувањето на добро здравје. Нејзиното име е извор за поимот „хигиена“.
Култ
Во Атина, Хигија била култно почитувана барем од VII век п.н.е.. „Атена Хигија“ е една од култните звања на божицата Атена. За неа зборува Плутарх кога раскажува за изградбата на Партенонот:
„
При изградбата се случи чудна несреќа, која покажа дека божицата не беше против оваа работа, туку помагаше и соработуваше за да ја доведе до совршенство. Еден од мајсторите, најбрзиот и највештиот работник од сите, се лизна и падна од многу високо, и така лежеше во очајна состојба, додека лекарите не полагаа надеж дека човекот ќе закрепне. Кога Перикле се загрижи за ова, божицата [Атена] му се јави ноќе на сон, и му кажа како да го излечат човекот. Перикле тоа го стори, и човекот се излечи мошне лесно и бргу. По овој повод тој подигна бронзена статуа на Атена Хигија, на тврдината близу олтарот, за која велат дека постоела таму и пред тоа. Но Фидија пак, ја искова божицата во злато, и на пиедесталот го врежа своето име како мајстор на делото.[1]
“
Во II век н.е., географот павзаниј ги забележал статуите на Хигија и Атина Хигија близу влезот на Акрополот во Атина.[2]
Меѓутоа, култот на Хигија како независна божица не почнал да се шири сѐ до нејзиното признавање во пророчиштето во Делфи, како и по разорувачката Атинска чума (430-27 п.н.е.) и во Рим во 293 п.н.е.
Нејзините најзначајни храмови се наоѓале во Епидаур, Коринт, Кос и Пергам. Географот Павзаниј забележал дека кај асклепионот во Титана во Сикион (основан од Алексанор, внук на Асклепиј), статуите на Хигија на главата биле прекриени со женска коса и вавилонска облека. Според натписите, истите нешта се жртвувале и во Парос.
Арифрон, сикионски уметник од IV век п.н.е. напишал добро позната пофалбена химна во чест на оваа божица. Меѓу другите вајари, статуи на Хигија имаат изработено вајарите Скопас, Бријакс и Тимотеј, но не постои јасен опис за тоа како тие изгледале. Честопати Хигија била прикажувата како девојка која храни голема змија обвиткана околу неа, а на други статуи змијата пие од стомната во рацете на Хигија.[3] Овие карактеристични елементи подоцна прешле и кај галско-римската божица на лекувањето наречена Сирона. Хигија ја придружувал нејзиноот брат Телесфор.
Зборот „Хигија“ претставувал поздрав меѓу Питагорејците.
↑Павзаниј, I.23.4; тврдењето во „Природознание“ од Плиниј (xxxiv.80) Pyrrhus fecit Hygiam et Minervam се смета дека се однесува на овие статуи: видете H. B. Walters, "Athena Hygieia" The Journal of Hellenic Studies19 (1899:165-168) стр. 167.
↑Наоѓаме слични статуи, но со повоинствен карактер, кои ги претставуваат Атена и Ерихтониј.
