Тибетски јазици

{{{name}}}
Географска распространетост:	Тибет, Кингај, Сечуан, Кашмир, Балтистан, Непал, Сиким, Бутан
Класификација:	синотибетски (тибетско-бурмански) тибетско-канаурски бодски {{{name}}}
Гранки:	ладакиски централнотибетски амдотибетски камс
Историски тибетски покраини.

Тибетските јазици се подгрупа на тибетско-бурманските јазици, кои се зборуваат воглавно од Тибетските народи, кои пак живеат во и околу Тибет. Јазиците се зборуваат во Тибет, Кина, Бутан, Непал и делови од Индија. Класичниот тибетски јазик е главен литургиски јазик, кој се користел за будистичката литература. Овие јазици воглавно се пишуваат со тибетско писмо.

Централнотибетските дијалекти од Ласа, Кам и Амдо се гледаат како дијалекти на еден тибетски јазик, особено поради фактот што сите тие имаат една стандардна форма. Ѕонгка, националниот јазик на Бутан, шерпскиот, сикимско-тибетскиот и ладакискиот се сметаат за засебни јазици.

Овие јазици ги зборуваат околу 8 милиони луѓе. Со проширувањето на Тибетскиот Будизам низ светот, тибетскиот јазик се проширил и во Западниот свет. Класичниот тибетски јазик не бил тонски јазик, но некои дијалекти од централнотибетските и камско-тибетските јазици се тонски јазик|тонски. Амдотибетскиот и ладакискиот не се тонални. Тибетската морфологија, општо гледано, може да се смета за аглутинативна, иако класичниот тибетски бил аналитички јазик.

Јазици

Николас Турнадре ја дал следната класификација на тибетските јазици:^[1]

• централнотибетски јазик

  базата на стандардниот тибетски јазик и ги опфаќа некои непалски дијалекти

• камс-тибетски јазик
• амдотибетски јазик
• ѕонгка-лока

  ѕонгка, локански јазик, лакански јазик, лајански јазик, чочонгачански јазик, брокатски јазик, брокпански јазик и најверојатно чумбински јазик

• ладаки-балти

  ладакиски јазик, пурички јазик, зангскариски јазик, балтиски јазик

• лахулиско-спитиски јазик
• кјиронг-кагатејски јазик
• шерпа-џирелски

  шерпски јазик, џирелски јазик

Според Бредли, овие јазици се класифицирани како:^[2]

• ладакиски јазик (нетонален)
• амдотибетски јазик (со тево-чоне) (нетонален)
• камс-тибетски јазик (тонален)

  "западноархаичен тибетски", заедно со балтиски јазик и пурички јазик

• централнотибетски (делумно тонални)
  • лахули-спитиски јазик

    дијалектите од Ладак и Занскар, Лахул, Спити, Утараканд и Занда.

  • централнотибетски јазик'
  • севернотибетски
  • јужнотибетски

    громански јазик, сикимско-тибетски јазик, шерпски јазик и џирелски јазик и некои јазици во Бутан:
    ѕонгка, адапски јазик, брокатски јазик, брокпански јазик, чокангакански јазик, лакански јазик, лајански јазик, лунанакански јазик.

Наводи

1. *N. Tournadre (2005) "L'aire linguistique tibétaine et ses divers dialectes." Lalies, 2005, n°25, p. 7–56 [1]
2. „Bradley (1997)“. Архивирано од изворникот на 2006-10-01. Посетено на 2013-01-07.

Литература

• Beyer, Stephan V. (1992). The Classical Tibetan Language. SUNY Press. ISBN 0-7914-1099-4.
• Denwood, Philip (1999). Tibetan. John Benjamins Publishing. ISBN 90-272-3803-0.
• Denwood, Philip (2007). Roland Bielmeie; Felix Haller (уред.). „Linguistics of the Himalayas and beyond“. Walter de Gruyter: 47–70. ISBN 3-11-019828-2.
• van Driem, George (2001). Languages of the Himalayas: An Ethnolinguistic Handbook of the Greater Himalayan Region containing an Introduction to the Symbiotic Theory of Language. Brill. ISBN 9004103902.

Поврзано

• Тибетско писмо
• Тибетски јазик
• Ѕонгка
• Синотибетски јазици

Надворешни врски

• Тибетски дијалекти Архивирано на 26 февруари 2009 г.
• Јазици од Тибетската Висорамнина и Хималаите Архивирано на 11 јуни 2007 г.
• Преглед на старотибетската синхронирана фонологија
• Реконструкција на преиницијалите на пратибетскиот