Ликтор

Ликтор (латински: lictor) — специјализиран државен службеник, документиран во историјата уште од владеењето на етрурските кралеви во Рим (VII век пр. н. е.). Ликторите служеле како придружници на магистратите, спроведувајќи ги нивните пресуди и во мирно и во воено време. Римските магистрати имале овластување да наметнат телесна или смртна казна, а ликторите ги извршувале овие казни. За телесно казнување, тие користеле фасции — сноп прачки што ја симболизирале власта. При извршувањето на смртната казна со обезглавување, тие ја користеле ликторската секира, практика што потекнува од древните времиња. Злосторствата што се казнуваат со обезглавување вклучуваат предавство (crimen maiestatis), тајно убиство и слични престапи.^[1]

Историја

Првично, ликторите ги извршувале наредбите на магистратите со imperio (извршна власт). Со текот на времето, нивната улога станала посимболична и заштитничка, првенствено придружувајќи ги високопоставените чиновници и обезбедувајќи тие да добијат соодветни почести. Ликторите биле вооружени со фасции, сноп прачки што ја симболизирале власта.^[2]

Ликторите обично биле избирани од ослободените робови, а нивниот број зависел од рангот на службеникот што го придружувале:

1 ликтор — весталка
Curator aquarum (слугата што се грижел за водоснабдувањето) имал 2 ликтори како и слугата за распределба на жито
2 ликтори — курулен едил
6 ликтори — претор (само 2 дозволени во рамките на померијот, границата на светиот град)
11 ликтори — проконзул
12 ликтори — конзул (6 во померијот)
24 ликтори — диктатор (12 во померијот, освен Сула и Јулиј Цезар, кои ги имале сите 24)
24 ликтори — император (во текот на I-II век од н. е.)

Во раната Римска Република, пред lex de provokatione (кој им давал на граѓаните право на жалба на смртни казни), ликторите биле одговорни за извршување на смртните казни.

Според римската традиција, особено историчарот Тит Ливиј, ликторите ги вовел Ромул, легендарниот основач на Рим. Иако не преживеале сигурни записи за неговото владеење, ова тврдење нагласува дека ликторите биле древни и свети како и самиот град.

„Откако им оддаде почит на боговите, Ромул ги повика луѓето на собрание и им даде закони — сфаќајќи дека само законите можат да ги обединат. За да се осигура дека неговата власт е почитувана, тој усвои симболи на моќ, вклучително и дванаесет ликтори. Некои велат дека оваа бројка доаѓа од птиците што го претскажале неговото владеење, но сметам дека практиката била позајмена од Етрурците, кои му давале по еден ликтор по град на својот крал“.
—Liv I, 8, 1–3

Наводи

↑ Securis // Реальный словарь классических древностей / авт.-сост. Ф. Любкер ; Под редакцией членов Общества классической филологии и педагогики Ф. Гельбке, Л. Георгиевского, Ф. Зелинского, В. Канского, М. Куторги и П. Никитина. — СПб., 1885. (руски)
↑ Ликторы // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907. (руски)