Dialèt cremàsch
cremàsch 'l è la parlada da Crèma e i sò dinturne.
Al cremàsch 'l è 'na parlada lumbarda che la fa pàrt da le parlade galoitàleghe (piemuntés , emilià , rumagnól e venesià ). Al è simil ma mia istès dal bergamàsch e dal bresà perchè töcc tré i fa part dal grupo uriental.
vocabolario italiano-cremasco An generàl i sù i è istès da l'italià, però:
la lètera "z" la sa pronuncia mia com'è 'n Italià ('l è mia cum'è ozio , azione ), perchè 'l è 'n sù che 'l ghè mia 'n dal cremàsch. La "z" 'l è püsé sonora, quasi cumè l'italià rosa .
Quand sa tróa la "s" e la "c" con 'na linea 'n mès le lètere le sa prununcia sempre separade: mes-cià (italià: mischiare ).
Quand la parola la fines con du "c" chèste le sa pronuncia 'n modo duls (tecc , italià: tetto ; lècc , italià: letto ). Se la paròla la finés con "ch" alura la finés con la "c" düra (diabòlech , italià: diabolico ; tòch , italià: pezzo ).
Gh'è pò du sù che i gh'è mia 'n italià: ö e ü, ch'i sa pronuncia cum'è 'n tudèsch (söpa , italia: zuppa ; nüsü , italià: nessuno ).
Nóm an cremàsch
Nóm an italià
Aghìta
Agata
Agnésa
Agnese
Albèrt, Bèrto, Bertì
Alberto
Alént
Valente
Alèse
Alessio
Alfùns, Funs
Alfonso
Ambròs
Ambrogio
Armèla, Armelìna
Ermellina (o Carmela)
Antòne, Tòne, Intòne, Tunì, Tunèla, Tògn, Tògna, Tugnina, Tunù
Antonio, Antonia, Antonietta
Àna, Anì
Anna, Annina
Àngel, 'Ngiolo, 'Ngiola, 'Ngialì, 'Ngiulì, 'Ngelìna
Angelo, Angela, Angiolino, Angiolina
'Ngelìca
Angelica
Andréa, Andreì, 'Ndreì, Andreìna, 'Ndreìna, 'Ndriàna
Andrea, Andreino, Andreina
Bastià
Sebastiano
Batésta, Batistì
Batista, Battista
Benedèt
Benedetto
Beniamì
Beniamino
Biàs
Biagio
Bìce
Beatrice
Bùrtol, Burtulì, Bùrtula
Bortolo, Bortola
Camél, Caméla
Camillo, Camilla
Carméla, Carmelìna
Carmela Carmelina
Carlo, Carlèto, Carlì, Carla
Carlo, Carla
Caterìna, Catarìna, Catarinì
Caterina
Ciàra, Ciarìna
Chiara, Chiarina
Cèco, Cechì, Cèca, Cechìna
Francesco, Francesca
Céser, Cesérì, Ceserìna
Cesare, Cesarina
Custànt, Custantì
Costantino
Cilia
Cecilia
Cléto
Anacleto
Chimèto
Archimede
Curnéle
Cornelio
Cristòfer, Cristòfen, Tòfen
Cristoforo
Daèd
Davide
Dagnél
Daniele
Dàrio
Dario
Duàrdo
Edoardo
Duìch
Ludovico
Dolfo
Adolfo
Dóro
Teodoro
Dumènech, Mènech, Minighì, Minèga, Minighìna
Domenico, Domenica
Ernèst, Nèsto, Ernestì, Ernestina, Nèsta
Ernesto, Ernesta, Ernestina
Filép
Filippo
Francèsch, Franceschì
Francesco
Frédo
Alfredo
Faüstì
Fausto, Faustino
Gabriél
Gabriele
Gàsper
Gaspare
Genüèfa
Genoveffa
Giölio, Giölia, Giülièta
Giulio, Giulia, Giulietta
Giàcom, Iàcom, Giacumì, Iacumì, Giacumìna, Iacumìna
Giacomo, Giacomina
Gilio
Virgilio
Giòrgio, Giurgì, Giurgèto, Giurgìna
Giorgio, Giorgia, Giorgina
Gì, Gino, Gina, Ginèto, Ginèta
Angelo, Angela, Luigi, Luigino, Luigina
Giuachì
Giovacchino
Giüsèp, Üsèp, Üsèpa, Pì, Pino, Pina, pinèta
Giuseppe, Giuseppa, Giuseppina
Giuòn, Giuanì, Giuàna, Giuanìna
Giovanni, Giovanna
Gnésa
Agnese
Gigi
Luigi
Impòlet
Ippolito
Incéns, Cènso, Cénsa, Censìna
Innocente, Innocentina
Itòrio, Itòria
Vittorio, Vittoria
Lüséa
Lucia
Lisàndre, Alésandre
Alessandro
Lüége, Lüis, Gigi, Gì
Luigi
Madalèna
Maddalena
Màrch
Marco
Margaréta, Margaritì
Margherita
Maréa
Maria
Mìlio, Mìlia, Milièto, Milièta
Emilio, Emilia
Ménto, Ménta, Mentìna
Clemente, Clementina
Maté
Matteo
Manuèl
Emmanuele
Nando
Fernando
Nunsia, Nunsiàda
Annunciata
Napuliù
Napoleone
Pàol, Paul', Paulìna
Paolo, Paola
Pasquàl, Pasqualì, Pasqualìna
Pasquale, Pasqualina
Pèpa, Pepìna
Giuseppina
Pantigliù
Pantaleone
Poldo
Leopoldo
Piéro, Pierì, Piéra, Pierìna
Pietro, Pietro, Piera
Pulònia
Appolonia
Rìco, Richèto
Enrico
Ròsa, Rusì, Rusìna, Rusèta
Rosa
Rósol
Rosolo
Saìna
Savina
Séerì
Severino
Serafì
Serafino
Simù
Simone
Sàndro
Alessandro
Stén, Stéenì
Stefano
Tàno
Gaetano
Tarésa, Terésa
Teresa
Tilio
Attilio
Tumàs
Tommaso
Ügènio
Eugenio
Üstì, Üstìna, Üstinì
Agostino, Agostina
Zaério
Zaverio
Al cünta come al bastù pulèr
Al ga n'ha püsè da Giupì an da la sò baràca.
Al part l'antipòrt del vèscof .
Al perdù stiólta l'è a Melegnà .
Al varda i virs e càta le ràe.
An car e 'na carèta.
An quatre e quatr'òt.
Ansègniga mìa ai gat a rampegà.
Butunàt da dré.
Comot cumè 'n prét.
Dàga a trà.
Dàga 'na s-giàfa al diàol .
D'òr durìga che a vardàl sa fà fadiga.
Ès sóta la sguarnàsa di précc.
Fà i acc da Cechìno.
Fadigà cumè strepà 'l lì .
Fàm mia burlà dó/zó le bràghe .
Frà gnach e pitàch.
Ès an gichenòt.
Ès gnà bù de fa Ò col bicér .
Iga adòs la biligòrnia .
Iga adòs la picùndria .
Ìga adòs la (v)àca.
Ìga da dì.
Ìga la pasiù.
Ìghei mìa a cà töcc.
Leàga la mèsa.
Màgre an péch.
Mètes an tramès.
N'ha facc pègio da Bertòldo .
Parlà da squerciafìch.
Pelabròch da Sestèen .
Puciàga déte al nas .
Pütòst màngie pà e spüda.
Stà fra 'l gnàch e 'l pitàch.
Stàga da lùns cent car da rèf fai dó/zó.
Stüdübas.
Sbruìas le canèle .
Sculdà sö argǜ.
Scódes le 'òie.
Ès an trafegù.
Ucià zó.
Va' a Bagg a sunà l'òrghen !
I agn e i bicèr da (v)ì iè mia da dì.
Fìdes da töta la zént, ma mìa di tò parént.
La gatìna fresùsa la g'ha facc i micì òrb.
Mèi vü catìf ma fürbo pütòst che vü bù ma 'gnurànt.
Per la cumpagnéa g'ha tócc la dóna apò al frà.
Pòta!, i dis i frat quant i sa scòta.
