|
31 jannewarie
31 jannewarie is d'n 31en daag vaan 't jaor.
Gebäörtenisse
- 314 - Sylvester volg Miltiades op es paus.
- 1504 - Bij 't verdraag vaan Lyon kump Napels aon Ferdinand II vaan Aragon.
- 1578 - De legers vaan d'n Opstand leie in de slaag bij Gembloux 'ne zwoere nederlaag tege de Spanjole.
- 1606 - Guy Fawkes weurt geëxecuteerd um hoegverraod (zgn. Böskroetverraod).
- 1608 - In Rotterdam kump de Sjpaanse aafgezant Markies Ambrosio Spinola op de Sjpaansekade aan wal. De óngerhanjelinge zouwe ein jaor later leije tot 't Twelfjaorig Besjtand.
- 1609 - Opriechting vaan de Amsterdamsche Wisselbank.
- 1641 - Ein Sjpaanse lis óm de sjtad Aardenburg in te numme mislök.
- 1854 - 't KNMI weurt opgeriech.
- 1862 - Alvan Graham Clark oontdèk tot Sirius 'ne satelliet heet, de witten dwerg Sirius B.
- 1862 - In Nederland weurt 't kabinèt-Thorbecke II beëideg.
- 1865 - 't Congres vaan de Vereinegde Staote nump 't Daartiende Amendemint aon, boe de slaovernij weurt aofgesjaf, en lègk 't aon de staote veur.
- 1891 - 'n Rippubliekeinse revolte brik oet in Porto.
- 1915 - In de slaag bij Bolimów (deil vaan d'n Ierste Wereldoorlog) gebruke de Pruse veur 't iers gifgaas.
- 1917 - Duitsland kundeg d'n Oonbeperkden Duukbootoorlog aof, 'n beslissing die later fataol zal blieke.
- 1929 - Leon Trotski weurt oet de Sovjet-Unie verbanne.
- 1943 - Veldmaarsjalk Friedrich Paulus gief ziech aon de Sovjettróppe euver bij Stalingrad.
- 1946 - Joegoslavië nump 'n nui Groondwèt aon, boe-in de zès deilrippublieke otonomie kriege.
- 1950 - Harry S. Truman kundeg planne aon veur de oontwikkeling vaan 'n waterstofbom.
- 1958 - Explorer 1, 't ierste succesvol Amerikaans ruimtetuig, oontdèk de Van Allenreem.
- 1961 - Mèt Ham de chimpansee lanceert Amerika veur 't iers e levend weze de ruimte in.
- 1966 - De Sovjet-Unie lanceert Loena 9, d'n ierste maonlander.
- 1968 - Nauru weurt oonaofhenkelek vaan Australië.
- 1971 - D'n Apollo 14, deil vaan 't Apolloprogram, weurt gelanceerd.
- 1977 - President Valéry Giscard d'Estaing deit 't Centre Pompidou in Paries ope.
- 1980 - Keuningin Juliana kónjig aan dat ze op 30 april van dit jaor aafsjtand zal doon van de troan, ten gunste van häör dochter Beatrix die deze daag häöre 42ste verjaordaag viert.
- 1987 - De Nederlandse film De Aanslag van Fons Rademakers wint 'ne Oscar. Dit is de eësjte Oscar dae oats door eine Nederlander wirt gewónne.
- 1994 - BMW kundeg de euvernaome vaan Rover aon.
- 2001 - 'ne Sjotsen tribbenaol in Nederland veroerdeilt de Libiër Abdelbaset al-Megrahi veur betrokkeheid bij d'n aonslaag op vlöch Pam Am 103 bove Lockerbie in 1988.
- 2005 - In Irak vinde de ierste parlemintsverkezinge sinds 't bewind vaan Saddam Hoessein plaots.
Gebore
- 977 - Taejo vaan Goryeo, Koreaanse voors
- 1512 - Hendrik vaan Portugal
- 1624 - Arnold Geulincx, Zuid-Nederlandse filosoof en gelierde
- 1686 - Hans Egede, Deense geisteleke, 'apostel vaan de Greunlanders'
- 1759 - François Devienne, Franse componis, fluitis en fagottis
- 1797 - Franz Schubert, Oosteriekse componis
- 1799 - Rodolphe Töppfer, Zwitsersen oteur en karikaturis, de 'vaajer vaan 't stripverhaol'
- 1802 - Jan van Speijk, Nederlandse kanonneerboatcommandant
- 1813 - Samuel Sarphati, Nederlandsen dokter
- 1835 - Lunalilo, keuning vaan Hawaï
- 1835 - Gustave Rolin-Jaequemyns, juris, diplomaat, adviseur van Rama V van Siam, eine van gróndjlègkersj van 't modern internationaal rech
- 1865 - Henri Desgrange, Franse organisator van de Tour de France
- 1868 - Theodore William Richards, Amerikaanse sjemis (Nobelpries in de Sjemie 1914)
- 1869 - Henri Carton de Wiart, Belzje politicus
- 1881 - Irving Langmuir, Amerikaanse sjemis (Nobelpries in de Sjemie 1932)
- 1884 - Theodor Heuss, Duitse journalis en politicus, ierste president vaan de BRD
- 1884 - Gerrit van Poelje, Nederlandse ambtenaer en besjtuurskundige
- 1884 - Mammad Amin Rasulzade, Azerbeidzjaanse politicus
- 1902 - Alva Myrdal, Zweedse sociologe en politica (Nobelpries veur de Vrei 1982)
- 1921 - Carol Channing, Amerikaanse musicalactries (gestorve 2019)
- 1921 - Mario Lanza, Amerikaansen tenor
- 1922 - Alfred Kossmann, Nederlandse sjriever
- 1931 - Ernie Banks, Amerikaansen hoonkballer
- 1935 - Kenzaburō Ōe, Japansen oteur (Nobelpries in de Literatuur 1994)
- 1937 - Philip Glass, Amerikaanse componis
- 1938 - Beatrix, keuningin vaan Nederland
- 1939 - Huub Harings, Nederlands-Limbörgse fietserenner
- 1949 - Johan Derksen, Nederlandse voetballer en journalis
- 1951 - Phil Manzanera, Britse gitarist vaan Roxy Music
- 1954 - Ad Vandenberg, Nederlandse rockmuzikant
- 1957 - Shirley Babashoff, Amerikaanse zjwömster en Olympisch kampioene
- 1965 - René Trost, Nederlands-Limbörgse voetballer en voetbaltrainer
- 1966 - JJ Lehto, Finsen otocoureur
- 1970 - Margriet van der Linden, Nederlandse journaliste, presentatrice en feministe
- 1971 - Sylvana Simons, Nederlandse televisiepresentatrice en activiste
- 1981 - Justin Timberlake, Amerikaanse popmuzikant
- 1987 - Marcus Mumford, Britse popmuzikant (Mumford & Sons)
Gesjtorve
- 632 - Máedóc vaan Ferns, Iersen heilege (ca. 64)
- 786 - Hemma vaan Altdorf, Frankische keuningin
- 985 - Ryōgen, Japanse geisteleke (ca. 73)
- 1030 - Wöllem V vaan Aquitanië (ca. 61)
- 1216 - Theodorus II, patriarch vaan Constantinopel
- 1398 - Sukō, keizer vaan Japan (63)
- 1418 - Mircea I, voors vaan Walachije (ca. 63)
- 1435 - Xuande, keizer vaan China (35)
- 1561 - Menno Simons, Nederlandse geisteleke (ca. 65)
- 1580 - Hendrik vaan Portugal (68)
- 1606 - Guy Fawkes, Ingelsen terroris (35)
- 1615 - Claudio Acquaviva, Italiaanse geisteleke, hoof vaan de Jezuïete (71)
- 1632 - Jost Bürgi, Zwitserse] klokkemeker en wiskundege (79)
- 1729 - Jacob Roggeveen, Nederlandsen oontdèkkingsreizeger (69)
- 1788 - Charles Edward Stuart, Britse troanpretendent (67)
- 1815 - Franciscus Xaverius Bianchi, Italiaanse geisteleke (ca. 71)
- 1836 - Maria Christina vaan Savoye, Italiaanse edelvrouw en keuningin vaan de Bei Siciliës (23)
- 1856 - Khedrup Gyatso, èlfden Dalai Lama vaan Tibet (17)
- 1861 - Franciscus Josefus van Vree, bisjop van Haarlem
- 1888 - H. Don Bosco, Italiaanse geisteleke, stiechter vaan de Salesiaone (72)
- 1933 - John Galsworthy, Britse sjriever (Nobelpries in de Literatuur 1932) (65)
- 1954 - Edwin Howard Armstrong, Amerikaansen ingenieur, oetvinder vaan de frequentiemodulatie (FM) (63)
- 1955 - John Mott, Amerikaansen activis, stiechter vaan de YMCA (Nobelpries veur de Vrei 1946) (89)
- 1956 - A.A. Milne, Britse oteur, bekind vaan Winnie the Pooh (74)
- 1969 - Meher Baba, Indiase goeroe van Iraanse aafkóms (74)
- 1972 - Mahendra, keuning vaan Nepal (51)
- 2015 - Richard von Weizsacker, Duutsje politicus, gewaeze presidentj (94)
- 2018 - Rita Deneve, Belzje zengeres (74)
- 2019 - Johnny Lion, Nederlandse popzenger (77, longkaanker en krenkde vaan Alzheimer)
|
|
