1951 жылғы Шығыс Қазақстандағы шешендер аласаты

1951 жылы Шығыс Қазақстандағы шешендер аласаты – Шығыс Қазақстанда болған ұлтаралық қақтығыс. Шешен қаласында болған тәртіпсіздіктер кезінде 40 адам қаза тауып, 50 адам сотталды.

Қақтығыстың алдындағы жағдай

Шешендер Қазақстанға жер аударылғаннан кейін шешендер шағын қоныстарда тұрып, Қазақстанның әр түрлі кәсіпорындарында жұмыс істеді. Бұл іс-шаралар Лениногорск, Өскемен және Зырян қалаларына қатысты. Ұлы Отан соғысынан кейін Шығыс Қазақстанда кен өндірісі қарқынды дами бастады. Өскемен мен Лениногорскіде ауқымды құрылыс басталды. Ертісте су электр станциясын, Үлбі уранын байыту зауыты мен полиметалл зауыттарын салуға кірісті. Құрылыс алаңдары мен кеніштерге елдің түкпір-түкпірінен мамандар тартылды.

Қақтығыстың басы

Қақтығыстар себептерінің бірнеше нұсқалары бар.

1-нұсқа: қақтығыс шешен мен тартылған (жалданған) тау-кенші арасындағы жанжал нәтижесінде басталды. Жанжал кезінде тау-кенші шешенді темір шыбықпен ұрып өлтірді. Осыдан кейін Шешен-городок шешендер ауылында тәртіпсіздіктер басталды.[1][2]

Қақтығыстың барысы

Бұл оқиға шешендер қалашығында бірден белгілі болды, оның орталығында ашу кернеген адамдар жинала бастады. Кавказдықтар қаланы кезіктірген барлық жұмысшыларды ұрып-соғып, топтанып жүрді. Бұған жауап ретінде қалада жалданбалы, қылмысты элементтер және орыс қалалықтары деп аталатын адамдар жиналып, шешендер ауылына қарай шықты. Сең жүру енді басталған кез: Ертіске құятын Үлбі өзенінде сеңдер үйіліп жатты. Көтерілген «жалданбалылар» бұл өзенге бүкіл шешен диаспорасын: ерлерді, балаларды, қарттарды айдап салды. Көбісі қашып, терең өзеннің арғы бетіне жете алды, ал көпшілігі мұздақтарының астында батып кетті. Жергілікті милицияның барлық күштерге қарамастан қақтығыстардың алдын алуға күші жетпеді. Қаладан алыс емес жерде Зырянға теміржол төсейтін әскери бөлім орналасты. Сарбаздар бүлікті басуға жедел түрде жіберілді. Бастарынан асыра оқ атып, олар, «жалданғандарды» тоқтап, шашыратып жіберді. 1951 жылы 10 сәуірде кешке Шешен-городокта 40 адам қайтыс болды. 1951 жылы 16-18 маусымда онда шешендер аласаты өтіп, нәтижесінде үш күндік көше айқастары болды.

Қақтығыстың салдары

Бұл оқиға туралы ел басшылығына, оның ішінде Сталинге де хабарланды. Жаппай қамауға алу үш-төрт күннен кейін басталды. Ұсталғандар қалалық түрмеге жіберілді, ал оның камералары тез арада толып кетті. Шамамен 50 адам сотталды. Негізгі «арандатушы» табылмады. Шығыс Қазақстандағы оқиғалар туралы мәселе Б(б)КП Орталық Комитетінің бюросына шығарылды. Обкомның бірінші хатшысы Хабир Мухорамович Пазиков Мәскеуге шақырылып, істі қараудан кейін оған сөгіс жарияланды. Лениногорск қалалық комитетінің хатшысы тартыншақтығы үшін жазаланды (босатылды).

1951 жылы 3 мамырда Қазақстан КП(б) Орталық Комитетінің бірінші хатшысы Жұмабай Шаяхметовтің атына жазылған жадында облыстық партия комитеті қабылданған шаралар туралы хабарлады:

«Мамонов пен басқалардың ісі. Лениногорск қаласында жаппай тәртіпсіздіктер ұйымдастырды деп айыпталған тапсызданған элементтерден 38 адамның ісі қаралды. Цуриков пен басқалардың ісі. Өскемен қаласында жаппай тәртіпсіздіктер ұйымдастырды деп айыпталған, тапсызданған элементтердің 11 адамы қаралды.

Олардың барлығы ҚК 59-2 және 59-7 баптары бойынша сотталды...».

Сол жылдары қолданыста болған Қылмыстық кодекстің 59-бабында үкіметтің тәртібіне қарсы қылмыстар, аласаттар үшін жазалар көрсетілген және ұзақ мерзімді бас бостандығынан айыру немесе «барлық мүлкін» тәркілеумен жазалау көзделген.[3]

Тағы қараңыз

Дереккөздер

  1. ↑ 1951 жылы көктемде Шығыс Қазақстандағы шешендердің аласаты. (көзбен көргендердің куәгерлігі)
  2. ↑ Ертіске батырды... 1951 жылдың көктемінде Қазақстанның солтүстігіндегі шешен аласаттары (тарих беттері)
  3. ↑ Михаил Полтаранин. Шешендер туралы.

Сыртқы сілтемелер

Read other articles:

Podbanské

Gemarkung Tri studničky, im Hintergrund der Gipfel des Kriváň Wappen von Podbanské Podbanské (deutsch Untergruben, ungarisch Podbanszkó) ist ein Stadtteil der Stadt Vysoké Tatry auf der slowakischen Seite der Hohen Tatra an der Grenze zur Westtatra am Fluss Belá und ist zugleich der westlichste Stadtteil der Stadt. Teile des Ortes gehören zur Gemeinde Pribylina. Das Ortszentrum liegt auf der Höhe von 940 m n.m. Anders als die meisten anderen slowakischen Orten in der Hohen...

 

Harmonika

Harmonika Harmonika adalah salah satu alat musik tiup. Cara memainkan alat musik ini adalah dengan meniup dan menghisap lubang untuk menghasilkan suara. Harmonika berasal dari alat musik tradisional Cina yang bernama 'Sheng'. Alat musik tradisional tersebut telah digunakan sekitar 5000 tahun yang lalu, tepatnya sejak kekaisaran Nyu-kwa. Harmonika modern ditemukan pada tahun 1821 oleh Christian Friedrich Buschmann. Sebuah instrumen musik tiup sederhana yang terdiri dari plat-plat getar dari lo...

 

Thet Htar Thuzar

Dalam artikel ini, nama keluarganya adalah Thet Htar Thuzar. Thet Htar ThuzarInformasi pribadiNama lahirThet Htar ThuzarKebangsaanMyanmarLahir15 Maret 1999 (umur 24)Yangon, MyanmarTinggi158 cm (5 ft 2 in)Berat58 kg (128 pon)PeganganKananTunggal putriPeringkat tertinggi56 (24 Januari 2023)Peringkat saat ini57 (21 Februari 2023)Profil di BWF Thet Htar Thuzar (bahasa Burma: သက်ထားသူဇာ; lahir 15 Maret 1999) adalah pemain bulu tangkis...

العلاقات البنمية الهايتية

العلاقات البنمية الهايتية بنما هايتي   بنما   هايتي تعديل مصدري - تعديل   العلاقات البنمية الهايتية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين بنما وهايتي.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقارنة بنما هايتي المسا...

 

Bleach (season 9)

Season of television series Season of television series BleachSeason 9The cover of the first DVD compilation released by Aniplex of The New Captain Shūsuke Amagai arcCountry of originJapanNo. of episodes22ReleaseOriginal networkTV TokyoOriginal releaseApril 23 (2008-04-23) –October 7, 2008 (2008-10-07)Season chronology← PreviousSeason 8Next →Season 10List of episodes The ninth season of the Bleach anime series is named The New Captain Shūsuke Amagai arc (新...

 

Medal "For Merit in Space Exploration"

AwardMedal For Merit in Space ExplorationMedal For Merit in Space Exploration (obverse)TypeState DecorationAwarded forAchievements in space technology and travelPresented by Russian FederationEligibilityRussian citizens and foreign nationalsStatusActiveEstablishedSeptember 7, 2010[1]Ribbon of the Medal For Merit in Space Exploration PrecedenceNext (higher)Medal For Merit in the Development of Nuclear EnergyNext (lower)Medal of the Order of Parental Glory Reverse of the ...

1900 in Iceland

Iceland-related events during 1900 ← 1899 1898 1897 1900 in Iceland → 1901 1902 1903 Decades: 1880s 1890s 1900s 1910s 1920s See also:Other events in 1900 · Timeline of Icelandic history Events in the year 1900 in Iceland. Incumbents Monarch: Christian IX Minister for Iceland: Hugo Egmont Hørring (until 27 April); August Hermann Ferdinand Carl Goos onwards August Hermann Ferdinand Carl Goos Events 27 April – August Hermann Ferdinand Carl Goos is appointed Minister ...

 

Eynesbury Rovers F.C.

Association football club in England Football clubEynesbury RoversFull nameEynesbury Rovers Football ClubFounded1897GroundAlfred Hall Memorial Ground, EynesburyChairmanMatt PlumbLeagueUnited Counties League Premier Division South2022–23United Counties League Premier Division South, 15th of 18WebsiteClub website Home colours Away colours Eynesbury Rovers Football Club is a football club based in the Eynesbury area of St Neots in Cambridgeshire, England. The club are currently members of the ...

 

Jolly Hallo

2001 film by Srilal Priyadeva Jolly Hallo ජොලි හලෝDirected bySrilal PriyadevaWritten bySrilal PriyadevaBased onSrilal PriyadevaProduced byNimalaweera FilmsStarringBandu Samarasinghe Nilanthi Dias Freddie Silva Arjuna KamalanathCinematographyM. H. GafoorEdited bySrilal PriyadevaMusic byMervyn PriyanthaProductioncompaniesPrasad Color Lab Sarasavi LabRelease date6 September 2001Running time120 minutesCountrySri LankaLanguageSinhala Jolly Hallo (Sinhala: ජොලි හලෝ) is a...

Divine Mercy University

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Divine Mercy University – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2017) (Learn how and when to remove this template message) Divine Mercy UniversityMottoFides Ratio ActioMotto in EnglishFaith Reason ActionTypePrivateEstablished1999PresidentCh...

 

Project Genetrix

General Mills-US Air Force surveillance balloon program Project GENETRIX Balloon during launch Project Genetrix, also known as WS-119L, was a program run by the U.S. Air Force, Navy, and the Central Intelligence Agency during the 1950s under the guise of meteorological research.[1] It launched hundreds of surveillance balloons that flew over China, Eastern Europe, and the Soviet Union to collect intelligence on their nuclear capabilities. The Genetrix balloons were manufactured by the...

 

Kinor David

Annual Israeli cultural award Kinor David award This article is about the annual award. For the musical instrument, see Kinnor. Kinor David (lit: David's Harp) is an annual Israeli cultural award. History The Israeli newspaper Yedioth Ahronoth presented the Kinor David Award from 1964 to 1986 for outstanding achievement in entertainment, theatre, film, music, and broadcasting. Awards were presented for the following categories: Play/Show of the Year Actor and Actress of the Year (theater/stag...

Elang

Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Elang – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR Elang Accipitridae Ornate Hawk-Eagle (en) TaksonomiKerajaanAnimaliaFilumChordataKelasAvesOrdoAccipitriformesFamiliAccipitridae Vieillot, 1816 lbs...

 

Michael Nanchoff

American soccer player (born 1988) Michael John Nanchoff Personal informationDate of birth (1988-09-23) September 23, 1988 (age 35)Place of birth North Royalton, Ohio, United StatesHeight 5 ft 8 in (1.73 m)Position(s) WingerYouth career1995–2007 Internationals SCCollege careerYears Team Apps (Gls)2007–2010 Akron Zips 62 (16)Senior career*Years Team Apps (Gls)2006–2009 Cleveland Internationals 38 (17)2011–2012 Vancouver Whitecaps FC 24 (1)2011 → Vancouver Whitecap...

 

Центральный административный округ

У этого термина существуют и другие значения, см. здесь и Центральный округ. Запрос «ЦАО» перенаправляется сюда; см. также другие значения. Центральный административный округ Флаг Герб Статус административный округ Входит в состав города Москвы Включает 10 районо...

2007 European Athletics U23 Championships – Women's discus throw

2007 European Athletics U23 ChampionshipsTrack events100 mmenwomen200 mmenwomen400 mmenwomen800 mmenwomen1500 mmenwomen5000 mmenwomen10,000 mmenwomen100 m hurdleswomen110 m hurdlesmen400 m hurdlesmenwomen3000 msteeplechasemenwomen4 × 100 m relaymenwomen4 × 400 m relaymenwomenRoad events20 km walkmenwomenField eventsHigh jumpmenwomenPole vaultmenwomenLong jumpmenwomenTriple jumpmenwomenShot putmenwomenDiscus throwmenwomenHammer throwmenwomenJavelin throwmenwomenCombined eventsHeptathlonwomen...

 

Judo at the 2022 Mediterranean Games – Women's 78 kg

Main article: Judo at the 2022 Mediterranean Games Judo competitions Judo Women's 78 kg at the 2022 Mediterranean GamesVenueMohammed Ben Ahmed Convention Centre – Hall 03 and 06LocationOran, AlgeriaDate1 JulyCompetitors9 from 9 nationsMedalists  Loriana Kuka    Kosovo Chloé Buttigieg   France Petrunjela Pavić   Croatia Nurcan Yılmaz   Turkey← 20182026 → Judo at the2022 Mediterranean Game...

 

Markus Brunner

Markus Brunner Nazionalità  Italia Altezza 186 cm Peso 86 kg Hockey su ghiaccio Ruolo Centro Tiro Sinistro Termine carriera 2006 Carriera Periodo Squadra PG G A Pt Giovanili 1990-1992  Oshawa Generals 64 15 24 39 Squadre di club0 1990-1992  Merano 13 10 12 22 1992-1993  Bolzano 19 6 4 10 1993-1995  CourmAosta 63 30 24 54 1995-1996  Bolzano 31 11 6 17 1996-2006  Merano 349 189 204 393 Nazionale 1988-1991 Italia U-18 22 16 13 29 1991-1993 Italia U-20 17 20 10...

SFI Rajasthan

SFI RajasthanSFI Rajasthan LogoSFI FlagFormation30 Dec, 1970; 52 years ago (30 Dec, 1970)TypeStudent organizationLegal statusActivePurposeUnite & Fight To Save Education, Save Nation & Defeat CommunalismHeadquartersRajasthanMembership 5.5 lakhPresidentSubhash JakharSecretarySonu JilowaWebsiteSFI Rajasthan SFI Rajasthan flag SFI Rajasthan is the State Committee (state wing) of the Students' Federation of India (SFI) serving in the state of Rajasthan. [1] [2]...

 

Panicum coloratum

Panicum coloratum Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Plantae Divisi: Tracheophyta Kelas: Liliopsida Ordo: Poales Famili: Poaceae Genus: Panicum Spesies: Panicum coloratum Nama binomial Panicum coloratumL. Panicum coloratum adalah spesies tumbuhan yang tergolong ke dalam famili Poaceae. Spesies ini juga merupakan bagian dari ordo Poales. Spesies Panicum coloratum sendiri merupakan bagian dari genus Panicum.[1] Nama ilmiah dari spesies ini pertama kali diterbitkan oleh L.. Referensi ^ Panicu...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!