Экономика саласында Нобель сыйлығы лауреаттарының тізімі
Экономика ғылымдары бойынша Нобель мемориалдық сыйлығы, ресми түрде Альфред Нобельді еске алуға арналған экономикалық ғылымдар бойынша Швеция мемлекеттік банкінің сыйлығы[1][2][3] (швед. Sveriges Riksbanks pris i ekonomisk vetenskap till Alfred Nobels minne) 1968 жылы Швеция банкі (Sveriges Riksbanks) өзінің 300 жылдық мерейтойына орай құрған экономикалық ғылымдар саласындағы ең беделді сыйлық. Сыйлық алғаш рет 1969 жылы берілді.
Жыл сайын қазан айында, Корольдік швед ғылым академиясы Альфред Нобель құрметіне сыйлықты ұсыну комитетінің ұсынған кандидаттарының ішінен лауреатты таңдағаннан кейін лауреат есімін хабарлайды[4]. Сыйлықты лауреаттарға тапсыру рәсімі жылда Альфред Нобельдің қайтыс болған күні басқа салалары жеңімпаздарымен бірге 10 желтоқсанда жүреді[5]. Әрбір лауреатқа медаль, диплом және ақшалай сыйлық беріледі.
Экономика саласында бірінші Нобель сыйлығының лауреаттары норвегиялық Рагнар Фриш және нидерландтық Ян Тинберген[6].
1969 жылдан 2013 жылға дейін жалпы жүлдемен 45 рет марапатталған, және оның 74 ғалым лауреат атанып отыр[7]. Бір жүлде бірнеше жеке тұлғаларға берілу фактісі сыйлықақыларының сомасы және оның лауреаттарының арасындағы айырмашылық болуы мүмкін. Барлық берілген 45 награданың ішінде бір ғалым 22 рет алған, екі ғалым - 17 рет, үш зерттеуші алты рет алған [7].
Сыйлықты алу уақытында жеңімпаздардың орташа жасы, 67 жас[7]. А ең жас жеңімпазы американдық экономист Кеннет Эрроу 51 жасында 1972 жылғы экономика саласындағы марапатқа ие; ең егде лауреат әзірге басқа американдық Леонид Гурвич, 2007 жылы марапат ие болу кезінде 90 жасында болды.[7].
74 жеңімпаздың 73-і ерлер. Экономика саласындағы жалғыз әйел лауреат Элинор Остром 2009 жылы сыйлыққа ие болды.[7].
Үміткерлерді іріктеу
Нобель қорының жарғысына сәйкес, кандидаттарды ұсынуы мүмкін тұлғалар төмендегідей[8][9][10]:
- Корольдік Швед ғылым академиясының мүшелері;
- экономика саласындағы А. Нобель еске алу сыйлығының комитетінің мүшелері ;
- экономика саласы бойынша Нобельді еске алу сыйлығының лауреаттары;
- Швеция, Дания, Финляндия, Исландия және Норвегия жоғары оқу орындары мен колледждердің тиісті пәндер профессорлары болып тұрақты жұмыс істейтіндер;
- Ғылым академиясы арқылы таңдалған кем дегенде алты жоғары оқу орны немесе орындарында тиісті кафедралардың басшылары;
- Академия ұсыныстары қабылдануға тұрарлық деп есептейтiн басқа ғалымдар.
5 және 6-тармақтарында аталған оқытушылар мен ғалымдардың таңдауға қатысты шешімдер, қыркүйек айының соңына дейін жыл сайын қабылданады.
Лауреаттар тізімі
1960-ші
Жыл
|
Портрет
|
Ел, лауреат
|
Марапаттауды негіздеу
|
Дерек көзі
|
1969
|
|
Рагнар Фриш (1895—1973)
|
«Экономикалық процесстерді талдауға динамикалық модельдерді құрғаны және қолданғаны үшін».
|
[11]
|
|
Ян Тинберген (1903—1994)
|
[11]
|
1970-ші
1980-ші
Жыл
|
Портрет
|
Ел, лауреат
|
Марапаттауды негіздеу
|
Дерек көзі
|
1980
|
|
Лоуренс Клейн (1920—2013)
|
«Экономикалық модельдерді құру және экономикалық ауытқуына және экономикалық саясатты талдауға оларды қолданғаны үшін».
|
[22]
|
1981
|
|
Джеймс Тобин (1918—2002)
|
«Қаржы нарықтарын және жұмыссыздық жағдайды, өндіру мен бағасы туралы шығыстар саласындағы саясат шешім қабылдау үшін олардың салдарын талдағаны үшін».
|
[23]
|
1982
|
|
Джордж Стиглер (1911—1991)
|
«Өнеркәсіптік құрылымдар, нарық пен жұмыс істеуі себептерін және қоғамдық реттеулер әсерлерін жаңашыл зерттеулері үшін».
|
[24]
|
1983
|
|
Жерар Дебрё (1921—2004)
|
«Жалпы тепе-теңдік теориясы және жалпы тепе-теңдік кейбір дерексіз экономикадағы бар табылатын шарттар жөніндегі пайдаулары үлесі үшін».
|
[25]
|
1984
|
|
Ричард Стоун (1913—1991)
|
«Экономикалық ғылымның дамуына қосқан елеулі үлесі үшін».
|
[26]
|
1985
|
|
Франко Модильяни (1918—2003)
|
«Ұлттық зейнетақы схемаларын құруда өте маңызды практикалық мәні бар жинақ адам мінез-құлқына қатысты талдаулары үшін».
|
[27]
|
1986
|
|
Джеймс Макгилл Бьюкенен (1919—2013)
|
«Экономикалық және саяси шешім қабылдау теориясының шарттық және конституциялық негіздерін зерттеулері үшін».
|
[28]
|
1987
|
|
Роберт Солоу (1924)
|
«Экономикалық өсу теориясына қосқан үлесі үшін».
|
[29]
|
1988
|
|
Морис Алле (1911—2010)
|
«Нарықтарының теориясы мен ресурстарды тиімді пайдалануда жаңашылдық үлесі үшін».
|
[30]
|
1989
|
|
Трюгве Ховельмо (1911—1999)
|
«Бір мезгілде экономикалық құрылымдардың талдау және ықтималдықтар теориясы негіздерін түсіндірулері үшін».
|
[31]
|
1990-шы
2000-шы
2010-шы
2020-шы
Дереккөздер
- ↑ Hart and Holmström awarded the Prize in Economic Sciences for 2017. Stockholm: Sveriges Riksbank (10 October 2016).
- ↑ Prize in Economic Sciences. Stockholm: The Royal Swedish Academy of Sciences.
- ↑ Beslut om titel på ekonomipriset [Resolution on the economics award's name] (швед.). Stockholm: Sveriges Riksbank (6 July 2006).
- ↑ Номинация и выбор лауреатов премии по экономическим наукам. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 11 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑
Нобель сыйлығы. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 11 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика саласындағы Нобель сыйлығы 1969 года. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b c d e Экономика сыйлығының фактілері туралы. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 11 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Nomination of the Laureates in Economics. The Nobel Foundation. Басты дереккөзінен мұрағатталған 16 шілде 2011. Тексерілді, 14 қазан 2012.
- ↑ Statutes for The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel approved by the Crown on the 19th day of желтоқсан 1968. The Nobel Foundation. Басты дереккөзінен мұрағатталған 20 қазан 2007. Тексерілді, 18 қазан 2007.
- ↑ Nomination and Selection of the Laureates in Economics. The Nobel Foundation. Басты дереккөзінен мұрағатталған 13 қазан 2007. Тексерілді, 18 қазан 2007.
- ↑ a b Нобелевская премия по экономике 1969 года. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1970 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1971 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1972 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1973 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1974 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1975 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1976 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1977 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1978 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1979 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1980 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1981 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1982 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1983 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1984 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1985 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1986 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1987 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1988 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1989 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b c Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1990 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1991 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1992 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1993 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b c Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1994 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1995 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1996 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1997 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1998 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 1999 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2000 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b c Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2001 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2002 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2003 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2004 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2005 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2006 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b c Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2007 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2008 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2009 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b c Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2010 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2011 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 10 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2012 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 маусым 2013. Тексерілді, 15 қазан 2012. (ағыл.)
- ↑ a b c Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2013 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 4 қаңтар 2014. Тексерілді, 14 қазан 2013. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2014 жыл. Nobelprize.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 15 қазан 2014. Тексерілді, 15 қазан 2014. (ағыл.)
- ↑ The Prize in Economic Sciences 2015 - Press Release. www.nobelprize.org. Тексерілді, 12 қазан 2015.
- ↑ a b Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2016 жыл. Nobelprize.org. Тексерілді, 10 қазан 2016. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2017 жыл. Nobelprize.org. Тексерілді, 9 қазан 2017. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2018 жыл. Nobelprize.org.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 8 қазан 2018. (ағыл.)
- ↑ Экономика бойынша Нобель сыйлығы 2019 жыл (ағыл.). NobelPrize.org.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 14 қазан 2019.
- ↑ Royal Swedish Academy of Sciences (2020-10-12). The Prize in Economic Sciences 2020. Пресс-релиз. Тексерілген 2020-10-13.
- ↑ Nobel Prize in economics awarded to Paul Milgrom and Robert Wilson for auction theory.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 12 қазан 2020.
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2021. Nobel Foundation.(қолжетпейтін сілтеме) (ағыл.)
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2022. Nobel Foundation.(қолжетпейтін сілтеме) (ағыл.)
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2023 (en-US).(қолжетпейтін сілтеме)
Сілтемелер
|
---|
| 1969—1975 | |
---|
| 1976—2000 | |
---|
| 2001 жылдан | |
---|
|
|
|