Шамғали Харесұлы Сарыбаев

Шамғали Харесұлы Сарыбаев
Дүниеге келгені:	1893 ж. наурыздың 11 (1893—03—11) (131 жас) Батыс Қазақстан облысы Орда ауданы
Қайтыс болғаны:	1958 сәуір 5
Ұлты:	қазақ
Мансабы:	ғалым, қазақ тілі әдіснамасының негізін салушылардың бірі, пед. ғыл. канд. (1943), доцент (1947)

Шамғали Харесұлы Сарыбаев (11.3.1893, қазіргі Батыс Қазақстан облысы Орда ауданы — 5.4.1958, Алматы)^[1] — ғалым, қазақ тілі әдіснамасының негізін салушылардың бірі, пед. ғыл. канд. (1943), доцент (1947).

Байұлы тайпасының Байбақты руының Бұғанай бөлімінен шыққан.^[2]

• Орынбордағы “Құсаиния” медресесін бітіріп, 1916 жылдан Түркістан маңындағы ауылдарда мұғалім, 1918 ж. Шымкентте уездік оқу-ағарту басқармасының бастығы болды.
• Шымкент қаласында тұңғыш рет педагогикалық курс ашып, қазақ тілінен сабақ берді, Ақтөбе майданында үгітші болды.
• 1919 — 20 жылдары Ташкенттегі Қазақ ағарту институтында сабақ берді.
• 1921 — 23 жылдары Алматыда қазақ педагогикалық техникумын ұйымдастырды.
• 1923 — 54 жылдары Ташкенттегі Орталық Азия коммунистік университетінде, Алматыдағы Қазақ журналистика институтында, Абай атындағы қазақ педагогикалық институтында, Қазақ мемл. университетінде дәріс оқыды.
• Қазақ тілі және оны оқыту әдістемесі, педагогика туралы 100-ге тарта ғылыми мақаласы, сондай-ақ он шақты монографиясы жарық көрген. Көп жылдар бойы қазақ, қарақалпақ ауыз әдебиеті материалдарын жинады. Жамбыл туралы алғаш рет мақала жазды (“Терме” журналы, 1925, ғ1). “Қазақ КСР халық ағарту ісінің үздігі” атағын алған, “Құрмет белгісі” орденімен (1954), көптеген медальмен марапатталған.^[3]

Ұрпақтары

Ұлдары: Болат Сарыбаев - танымал музыка аспаптарын зерттеуші, Шора Сарыбаев - лингвист-ғалым. Немерелері: Талғат Болатұлы Сарыбаев - композитор, Қайрат Шораұлы Сарыбаев - дипломат.

Шығармалары

• Еңбек және мектеп. Бастауыш мектептің үшінші жылына арналған оқу кітабы, А., 1930;
• Жаздырып үйретудің әдістері, Таш., 1932;
• Үшінші кластың ана тілі оқулығына методикалық нұсқаулар, А., 1955;
• Қазақ тілі методикасының кейбір мәселелері, А., 1956.

Сілтемелер

• Сарыбаев Шора Шамғалиұлы
• Сарыбаев Болат Шамғалиұлы

Дереккөздер

1. “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
2. ҚУАНЫШҚЫЗЫ, Гүлмира. АЛАШҚА АЯН БОЛҒАН БІР АТАНЫҢ БАЛАЛАРЫ, Орда жұлдызы (24.09.2020). Тексерілді 1 ақпанның 2021.
3. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998 жыл, 509 бет. ISBN 5-7667-2616-3