PROFILBARU.COM

Сарышұнақтар; Қазбалық ауқымы: Middle Миоцен - Recent
	; Еуропа сарышұнағы (Spermophilus citellus)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Жануарлар;
Жамағаты:	Хордалылар;
Табы:	Сүтқоректілер;
Сабы:	Кеміргіштер;
Тұқымдасы:	Тиінтәрізділер;
Тайпасы:	Marmotini;
Тегі:	Spermophilus; Фредерик Кювье, 1825

Сарышұнақтар (лат. Spermophilus) — кеміргіштер отряды, тиіндер тұқымдасының бір туысы.Қазақстанда далалық аймақтар мен шөл, шөлейтті аудандарды мекендейтін 6 түрі (зорман, ұзынқұйрық сарышұнақ, балпақ, қызылұрт сарышұнақ, кіші сарышұнақ және реликт сарышұнақ) бар.

Олар қыста ұйықтайды, ал құрғақ жерлерде олар жазда немесе күзде ұйықтай алады. Әдетте түрлер әртүрлі жерлерде өмір сүреді, бірақ үш түрдің де мекендейтін жерлері бар. Екі түр өмір сүретін жерде олар араласып немесе араласуы мүмкін. Түсі сары, ашық қызғылт сары, ашық қоңыр немесе сұрғылт болуы мүмкін. Барлығының қысқа құйрығы бар, ол дене ұзындығының 10-нан 45% -на дейін жетеді. Олар адамдарға жұқтыратын бүргелерді жібере алады және үйлердің астындағы туннельдерді қазып, қирауға әкелуі мүмкін.

Бұлардың тұрқы 14 — 40 см, құйрығының ұзындығы 4 — 25 см, салм. 100 — 150 г.

Жалпы түсі — сарғыш-сұр, жотасы қоңырқай тартқан, жүні жұмсақ, қалың. Құлақ қалқаны кішкентай, көзі үлкен, алдыңғы аяғы төрт саусақты, артқы аяғынан қысқалау, артқы аяғы бес саусақты. Жоғарғы жақ сүйегінің оң жағында да, сол жағында да 5 азу тісі, төменгі жағында 4 азу тісі болады. Тіршілік әрекеті көбінесе күндіз басталады, ін қазады.

Жылына 6 — 9 ай ұйықтайды. Шөптесін өсімдіктермен, кейде жәндіктермен қоректенеді. Жылына 1 рет көбейіп, 2-ден 14-ке дейін ұрпақ әкеледі. 5 — 6 жыл тіршілік етеді.

Сарышұнақ — дәнді дақылдардың зиянкесі, оба, сарып ауруларын таратады. Сарышұнақтың кәсіптік маңызы бар, терісі бағалы түрі - зорман.^[1]