Кепілдік

Кепілдік – ^[1]
1) тұлғаның өзінің контрагенті алдындағы міндеттемелерін орындауы үшін кепілгер деп аталатын басқа бір тұлғаның құжат жүзінде рәсімделген кепілгерлігі. Мемлекеттік орган (мемлекеттік кепілдік), коммерциялық банк (банк кепілдігі), ірі кәсіпорын, т.б. кепілгер болуы мүмкін. Өзіне қатысты кепілдік берілген тұлға міндеттемелерін орындамаған жағдайда кепілгер бұл міндеттемелерді кепілдікте көрсетілген мерзімде орындауға міндетті. Халықар. саудада жүк жөнелтуші жүктің саны, сапасы, буып-түйілуі, таңбалануы, т.б. бойынша шағым-талаптардың бәрін өз мойнына алуға әзір екендігі жөнінде жүк тасымалдаушыға беретін кепілдікті хаттар кең таралған. Басқаша айтқанда жүк жөнелтуші жүк тасымалдаушыға жүктің таңбалары, салмағы, саны және сыртқы күйі туралы коносаментке енгізілген мәліметтердің дәл болмауы салдарынан келтірілген зиянды оған өтеу жөнінде кепілдік береді;
2) сатушының (жеткізушінің) сатылатын (жеткізілетін) тауардың, көрсетілетін қызметтің сапасы үшін жауапкершілігі. Кепілдік, біріншіден, сатушының сатып алушыға сатып алу-сату шартының талаптарына сай келетін тауарды ұсынуға, ал шартта тауардың сапасы туралы талаптар жоқ болған жағдайда – мұндай тауардың пайдаланылу мақсатына жарамдысын ұсынуға міндеттілігін көздейді, екіншіден, сатушының немесе дайындаушының тауардың кепілдікті мерзім бойына жұмыс істеуін қамтамасыз етуге міндеттілігін көздейді. Сатып алушыға сапасы төмен тауар ұсынылған жағдайда ол сатушыдан: елеулі және жөндеуге келмейтін ақаулар анықталған жағдайда – сатып алу-сату шартының күшін жоюды немесе сапасыз тауардың ауыстырылуын; елеусіз және жөндеуге болатын ақаулар анықталғанда – сатып алу бағасын лайықтап азайтуды, тауардың кемістіктерін тиісті уақытта тегін жөндеп беруді, тауардың кемістіктерін жөндеуге жұмсаған өзінің шығынын өтеуді талап етуге құқылы.^[2]

Кепілгердің кепіл болуы

Қайсыбір тұлғаның ақшалай немесе басқадай міндеттемелерді орындауына кепілгердің кепіл болуы.Міндеттеме орындалмай қалған жағдайда кепілгер жауап береді; Заңда немесе шартта көзделген міндеттеме, кепілгерлік. Борышқор міндеттемені толық немесе тиісті дәрежеде орындамаған жағдайда кепілдік берген қайсы бір тұлға (жеке немесе заңи тұлға) несиегерлердің алдында осы кепілдік бойынша толық немесе ішінара жауапты болады. Қазақстанда Комитетті банкілер несие тәртібін бұзған ұйымдарға несие беру кезінде пайдаланады. ^[3]

Жеке кепілдік

Қылмыстық құқықта — сенімге ие болған адамдардың олар сезіктінің немесе айыпталушының және олардың қылмыстық істі жүргізуші органның шақыруы бойынша келетіндігіне кепілдік беретіндігі туралы жазбаша міндеттемесінен тұрады. Кепілдік берушілердің саны екеуден кем болмайды.^[2]

Дереккөздер

1. Қазақ энциклопедиясы
2. Орысша-қазақша заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. — Алматы: «Жеті жарғы» баспасы, 2008 жыл. ISBN 9965-11-274-6
3. Қаржы-экономика сөздігі. — Алматы: ҚР Білім және ғылым министрлігінің Экономика институты, «Зияткер» ЖШС, 2007. ISBN 978-601-215-003-2