ჯიმ პიბლზი

ჯიმ პიბლზი
ინგლ. Jim Peebles
დაბ. თარიღი	25 აპრილი, 1935(1935-04-25)[1] (89 წლის)
დაბ. ადგილი	უინიპეგი, მანიტობა, კანადა
მოქალაქეობა	კანადა  აშშ
საქმიანობა	ასტრონომი, ასტროფიზიკოსი, უნივერსიტეტის პროფესორი და ფიზიკოსი
მუშაობის ადგილი	პრინსტონის უნივერსიტეტი
ალმა-მატერი	პრინსტონის უნივერსიტეტი, მანიტობის უნივერსიტეტი და გლენლოუნის საშუალო სკოლა
სამეცნიერო ხარისხი	ფილოსოფიის დოქტორი
ჯილდოები	ჰარვის პრემია[2] , გრუბერის პრემია კოსმოლოგიაში[3] , პეტრის საპრიზო ლექცია, ოსკარ კლაინის მედალი[4] , ჰენრი ნორის რასელის პრემია, ასტრონომიის სამეფო საზოგადოების ოქროს მედალი, ედინგტონის მედალი, დენი ჰაინემანის პრემია ასტროფიზიკაში[5] , ბრიუსის მედალი[6] , ტომალას პრემია, კარლ იანსკის ლექცია, დირაკის მედალი[7] , შაოს პრემია ასტრონომიაში, კრაფორდის პრემია ასტრონომიაში[8] , ნობელის პრემია ფიზიკაში[9] [10] და კანადის ორდენის კომპანიონი[11]
ჯიმ პიბლზი ვიკისაწყობში

ფილიპ ჯეიმზ ედუინ პიბლზი (დ. 25 აპრილი, 1935) — კანადელ-ამერიკელი ასტროფიზიკოსი, ასტრონომი და თეორეტიკოსი კოსმოლოგი. ამჟამად არის პრინსტონის უნივერსიტეტის პროფესორი, ალბერტ აინშტაინის ჯილდოს მფლობელი.^[12][13] ფართოდაა ცნობილი როგორც მსოფლიოს ერთ-ერთი წამყვან თეორეტიკოსი კოსმოლოგ 1970 წლიდან. დიდი თეორიული წვლილი აქვს შეტანილი პირველადი ნუკლეოსინთეზის, ბნელი მატერიის, კოსმოსური მიკროტალღური ფონისა და სტრუქტურათწარმოქმნის დარგებში.

პიბლზს 2019 წელს მიენიჭა ნობელის პრემია ფიზიკაში — ფიზიკურ კოსმოლოგიაში მისი თეორიული აღმოჩენებისთვის^[14] (მზის მსგავსი ვარსკვლავის გარშემო მოძრავი ეგზოპლანეტის აღმოჩენისთვის პრემია ასევე მიენიჭათ მიშელ მაიორს და დიდიე კელოს).^[15][16][17] პიბლზის შრომების უმეტესობა ეხება სამყაროს განვითარებას მისი გაჩენის მომენტიდან, თუმცა სკეპტიკურად არის განწყობილი იმის მიმართ, რომ დასაწყისის შესახებ ყველაფერი შეიძლება იყოს ცნობილი: „ძალიან სამწუხაროა, რომ ვიღაც ფიქრობს დასაწყისზე, მაშინ როცა სინამდვილეში ჩვენ არ გვაქვს კარგი თეორია ისეთი რამის შესახებ, როგორიც დასაწყისია“.^[18]

ჯილდოები და აღიარება

• 1995 : ბრიუსის მედალი ^[19]
• 1998 : სამეფო ასტრონომიული საზოგადოების ოქროს მედალი (დიდი ბრიტანეთი)^[20]
• 2004 : შაოს პრემია (იაპონია)^[21]
• 2019 : ნობელის პრემია ფიზიკაში^[22]

რესურსები ინტერნეტში

• James Peebles. Facts

სქოლიო

1. ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
2. https://harveypz.net.technion.ac.il/harvey-prize-laureates/
3. https://gruber.yale.edu/cosmology-laureates
4. Previous Oskar Klein Memorial Lectures — სტოკჰოლმის უნივერსიტეტი.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q221645"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q99732573"></a>
5. https://aas.org/grants-and-prizes/dannie-heineman-prize-astrophysics
6. https://phys-astro.sonoma.edu/brucemedalists/pje-jim-peebles
7. https://www.ictp.it/prize/dirac-medal
8. The Crafoord Prize 2005 — Crafoord Prize.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q583069"></a>
9. Twitter // X — (untranslated), 2006.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q117617480"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q918"></a>
10. The Nobel Prize in Physics 2019 // nobelprize.org — Royal Swedish Academy of Sciences, 2019.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q191583"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q99726645"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23684016"></a>
11. https://www.gg.ca/en/activities/2020/governor-general-announces-114-new-appointments-order-canada
12. Princeton University Physics Department.
13. Princeton University News.
14. Hooper, Dan (October 12, 2019). „A Well-Deserved Physics Nobel - Jim Peebles' award honors modern cosmological theory at last“. Scientific American. ციტირების თარიღი: October 13, 2019.
15. The Nobel Prize in Physics 2019. Nobel Media AB. ციტირების თარიღი: October 8, 2019
16. Chang, Kenneth; Specia, Megan (October 8, 2019). „Nobel Prize in Physics Awarded for Cosmic Discoveries - The cosmologist James Peebles split the prize with the astrophysicists Michel Mayor and Didier Queloz, for work the Nobel judges said "transformed our ideas about the cosmos."“. The New York Times. ციტირების თარიღი: October 8, 2019.
17. Kaplan, Sarah (8 October 2019). „Nobel Prize in physics awarded for research on exoplanets and the structure of the universe“. Washington Post. ციტირების თარიღი: 13 October 2019.
18. Couronne, Ivan (November 14, 2019). „Top cosmologist's lonely battle against 'Big Bang' theory“. Phys.org. ციტირების თარიღი: November 14, 2019.
19. The Bruce Medalists. ციტირების თარიღი: October 8, 2019
20. Williams, D. A.. Prof. P J E Peebles: 1998 Gold Medal en გვ. 3.6–a–3.6 (June 1, 1999). ციტირების თარიღი: October 8, 2019
21. The Shaw Prize - Top prizes for astronomy, life science and mathematics. დაარქივებულია ორიგინალიდან — აპრილი 5, 2018. ციტირების თარიღი: October 8, 2019
22. The Nobel Prize in Physics 2019. Nobel Media AB. ციტირების თარიღი: October 8, 2019