ნილს რიუბერგ ფინზენი

ნილს რიუბერგ ფინზენი
დან. Niels Ryberg Finsen
დაბ. თარიღი 15 დეკემბერი, 1860(1860-12-15)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10]
დაბ. ადგილი ტორსჰავნი[11]
გარდ. თარიღი 24 სექტემბერი, 1904(1904-09-24)[1] [2] [3] [12] [4] [5] [6] [7] [8] [10] (43 წლის)
გარდ. ადგილი კოპენჰაგენი[11]
დასაფლავებულია Vestre Cemetery[13]
მოქალაქეობა დანიის სამეფო
საქმიანობა ექიმი, უნივერსიტეტის პროფესორი და მეცნიერი
მუშაობის ადგილი კოპენჰაგენის უნივერსიტეტი
ალმა-მატერი კოპენჰაგენის უნივერსიტეტი
მეუღლე Ingeborg Balslev
მამა Hannes Finsen
შვილ(ებ)ი Valgerda Finsen
ჯილდოები ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში[14] [15] და Cameron Prize of the University of Edinburgh

ნილს რიუბერგ ფინზენი (დან. Niels Ryberg Finsen; დ. 15 დეკემბერი, 1860, ტორსჰავნი, ფარერის კუნძულები, — გ. 24 სექტემბერი, 1904, კოპენჰაგენი) — ისლანდიური წარმოშობის დანიელი ექიმი, თანამედროვე ფოტოთერაპიის (მკურნალობა სინათლის საშუალებით) ფუძემდებელი; ნობელის პრემიის ლაურეატი ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში (1903).

ადრეული ბიოგრაფია

ნილს რიუბერგ ფინზენი დაიბადა 1860 წელს. მამა განეკუთვნებოდა ისლანდიური წარმოშობის ისტორიულ საგვარეულოს, რომელიც მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა ფარერის კუნძულების მართვასა და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში; დედა დანიელი იყო. ფინზენმა დაწყებითი განათლება დანიასა და ისლანდიაში მიიღო. 1890 წელს დაამთავრა კოპენჰაგენის უნივერსიტეტი და იქვე დაიწყო მუშაობა ანატომ-პროზექტორად. 1893 წელს გადაწყვიტა თავისი დრო და ენერგია სამეცნიერო მუშაობისთვის მიეძღვნა, შემოსავლის წყაროდ კი მედიკოს-სტუდენტებთან კერძო მასწავლებლობა არჩია. ფინზენი ახალგაზრდობიდანვე ჯანმრთელობის სერიოზულ პრობლემებს განიცდიდა; აღმოაჩნდა პიკის დაავადება (ფრონტოტემპორული დეგენერაცია), რამაც ის სავარძელს მიაჯაჭვა, თუმცა სამეცნიერო მუშაობა არ შეუწყვეტია. წლების განმავლობაში სხვადასხვა გზით ცდილობდა საკუთარ დაავადებასთან გამკლავებას, რაც მისი სამეცნიერო ექსპერიმენტებისა და შრომების შთაგონების ერთ-ერთ წყაროდ იქცა.

აღმოჩენები

ფინზენი სტუდენტობის პერიოდშივე დაინტერესდა ცოცხალ ორგანიზმებზე სინათლის ზემოქმედების საკითხებით. მისივე თქმით, ამ ინტერესის გაღვივებას საკუთარი ჯანმრთელობის მდგომარეობამაც შეუწყო ხელი; ფიქრობდა, რომ მზის სინათლეზე გატარებული მეტი დრო მის ქრონიკულ სისუსტეს და დაღლილობას შეამსუბუქებდა. 1893 წელს ფინზენმა აღმოაჩინა, რომ წითელი სპექტრის სინათლის ხანგრძლივი მოქმედება ყვავილით დაავადებულებში გამონაყრის დაჩირქებისა და დამახასიათებელი ნაწიბურების გაჩენის თავიდან აცილების საშუალებას იძლეოდა. ბაქტერიებზე მზის სინათლის დამღუპველი (ბაქტერიციდული) ეფექტის საფუძველზე მან კანის ტუბერკულოზის ფორმის — მგლურას ულტრაიისფერი სინათლით მკურნალობის მეთოდი შეიმუშავა და წარმატებით გამოიყენა კლინიკურ პრაქტიკაში. ასევე შექმნა ნათურის ორიგინალური კონსტრუქცია, რომელიც სამედიცინო პროცედურებისთვის ელექტრული წრედის გამოყენების საშუალებას იძლეოდა (ფინზენის ნათურა).[16]

მიუხედავად იმისა, რომ მედიცინის შემდგომმა განვითარებამ ფოტოთერაპია სხივური თერაპიისა და ფარმაკოლოგიური მკურნალობის მეთოდებით ჩაანაცვლა, ფინზენის მოღვაწეობამ დიდი სტიმული მისცა მედიცინაში სხივური ენერგიის გამოყენებას და ბაქტერიოლოგიურ კვლევებში ულტრაიისფერი სტერილიზაციის მეთოდის დანერგვას. 1896 წელს კოპენჰაგენში კერძო დონორებისა და დანიის მთავრობის დახმარებით დაარსდა ფინზენის სახელობის ფოტოთერაპიის ინსტიტუტი. 1898 წელს პროფესორის ხარისხი მიიღო, მომდევნო წელს კი დანიის ერთ-ერთი უმაღლესი სახელმწიფო ჯილდოს — დანებროგის ორდენის კავალერი გახდა. შემდგომ წლებში ასევე დაჯილდოვდა დანიის ვერცხლის ჯვრით, ასევე ღირსების ოქროს მედლით. არჩეული იყო სკანდინავიის ქვეყნების, ისლანდიის, რუსეთის, გერმანიისა და სხვა ქვეყნების სამეცნიერო საზოგადოებების საპატიო წევრად. 1904 წელს ედინბურგის უნივერსიტეტმა მიანიჭა კამერონის პრიზი.

უკანასკნელი წლები

1903 წელს კანის დაავადებების მკურნალობაში სინათლის გამოყენების საკითხის შესწავლისთვის ფინზენს ნობელის პრემია მიენიჭა. დაჯილდოების ცერემონიას სტოკჰოლმში თავად ვერ დაესწრო; საკუთარ სახლში, სავარძელს მიჯაჭვული იღებდა მილოცვებს. ფულადი პრემიის ნაწილი მან საკუთარ ინსტიტუტს, ასევე მის მიერვე დაფუძნებულ გულისა და ღვიძლის დაავადებათა სანატორიუმს შესწირა. მისი მთავარი შრომების დიდი ნაწილი 1893-1899 წლებში გამოქვეყნდა დანიურ, გერმანულ და ფრანგულ ენებზე. სამეცნიერო სტატიებს სიცოცხლის ბოლომდე აქვეყნებდა. ნილს რიუბერგ ფინზენი 1904 წელს, 43 წლის ასაკში გარდაიცვალა.

ფინზენი დაქორწინებული იყო (1892 წლიდან) ინგებორგ ბალსლევზე. ჰყავდათ 4 შვილი. მისი უფროსი ქალიშვილის ქმარი, ს. ლომჰოლტი წლების განმავლობაში ფინზენის ინსტიტუტის კანის დაავადებათა განყოფილებას ხელმძღვანელობდა და სიმამრის შესახებ ბიოგრაფიული ნაშრომი დაწერა.

ლიტერატურა

  • Regan, James D.; Parrish, John A. (2012) The Science of Photomedicine. Springer, გვ. xiii-xiv. ISBN 1468483129. 

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

  1. 1.0 1.1 Encyclopædia Britannica
  2. 2.0 2.1 SNAC — 2010.
  3. 3.0 3.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  4. 4.0 4.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  5. 5.0 5.1 Dansk Biografisk Lexikon
  6. 6.0 6.1 Gran Enciclopèdia CatalanaGrup Enciclopèdia, 1968.
  7. 7.0 7.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  8. 8.0 8.1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedijaLZMK, 1999. — 9272 გვრ.
  9. The Fine Art Archive — 2003.
  10. 10.0 10.1 Base biographiqueBIU Santé.
  11. 11.0 11.1 Финзен Нильс Рюберг // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  12. Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480
  13. Find a Grave — 1996.
  14. The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1903Nobel Foundation.
  15. Table showing prize amountsNobel Foundation, 2019.
  16. Lawrence, Ghislaine (May 2002). „The Finsen Light“. The Lancet. 359 (9319): 1784. doi:10.1016/S0140-6736(02)08653-1.


Read other articles:

National park in Svalbard, Norway Forlandet National ParkIUCN category II (national park)LocationPrins Karls Forland, Svalbard, NorwayCoordinates78°33′N 11°7′E / 78.550°N 11.117°E / 78.550; 11.117Area4,647 km2 (616 km2 land, 4,031 km2 sea)Established1973Governing bodyDirectorate for Nature Management Ramsar WetlandOfficial nameForlandsøyaneDesignated24 July 1985Reference no.313[1] Forlandet National Park lies on the Norwegian a...

 

Traditional semolina cake eaten in Sri Lanka Love cakeAlternative namesBolo di AmorTypeCakePlace of originSri LankaRegion or stateWestern Asia and Southern AsiaMain ingredientsSemolina, Puhul-Ddosi (Pumpkin Preserve), Eggs, Sugar, Butter, CashewsFood energy(per serving)Calorie rich kcalSimilar dishesSugee cake Love cake or Bolo di Amor, is a type of semolina cake eaten in Sri Lanka on special occasions.[1] They are often baked for cultural celebrations such as Christmas,[2 ...

 

دييغو هارتفايلد معلومات شخصية الميلاد 31 يناير 1981 (العمر 42 سنة)أوبيرا, الأرجنتين الطول 1.85 م الإقامة بيونس أيرس الجنسية الأرجنتين  الوزن 80 كجم استعمال اليد اليد اليمنى; ضربة خلفية باليدين الحياة العملية بداية الاحتراف N/A مجموع الجوائز المادية $506,586 فردي سجل المسيرة 18-28 عدد ...

Berharap tak BerpisahSingel oleh Rezadari album KeyakinanDirilis2002FormatCD single, digital downloadGenreDance-popDurasi4:07LabelAquarius MusikindoPenciptaDenny Chasmala [1]Video musikVideo di YouTube Berharap tak Berpisah adalah singel dari album ketiga Reza, Keyakinan.[2] Produksi Lagu ini ditulis oleh Denny Chasmala[3] dan dirilis sebagai singel pada 2002. Video musik untuk lagu ini dibuat pada tahun 2002, dan diunggah ulang di YouTube pada 2014. Popularitas Lagu i...

 

Never EnderÁlbum recopilatorio de Hot Water MusicPublicación marzo de 2001Grabación 1995 - 1999Género(s) Punk rockPost hardcoreDuración 34:50Discográfica No IdeaProductor(es) Steve HeritageCalificaciones profesionales Allmusic enlace Cronología de Hot Water Music No Division(1999) Never Ender A Flight And A Crash(2001) [editar datos en Wikidata] Never Ender es un álbum recopilatorio de Hot Water Music. Fue lanzado por No Idea Records en marzo de 2001 e incluye canciones de l...

 

مسبح الأمانة مسبح الأمانة والأماكن المتعلقة به تاريخ التأسيس 1947  تقسيم إداري البلد العراق  التقسيم الأعلى الكرادة الشرقية  إحداثيات 33°17′33″N 44°26′16″E / 33.2925038°N 44.4377272°E / 33.2925038; 44.4377272  تعديل مصدري - تعديل   مسبح الأمانة هو مسبح عصري حكومي قديم في المح...

Liga Negara UEFA 2024–25Informasi turnamenJadwalpenyelenggaraanFase Liga:September – November 2024Liga A Perempat-final danpromosi/degradasi play-off:Maret 2025Final Liga Nasional:Juni 2025Jumlahtim pesertaMaksimal 55← 2022–23 2026–27 → Liga Negara UEFA 2024–25 adalah musim keempat Liga Negara UEFA, sebuah kompetisi sepak bola internasional yang melibatkan tim nasional putra dari asosiasi anggota UEFA. Kompetisi ini akan diadakan pada bulan September hingga November 2024...

 

Torakusu YamahaLahir(1851-04-20)20 April 1851Provinsi Kii, JepangMeninggal8 Agustus 1916(1916-08-08) (umur 65)Tokyo, JepangKebangsaanJepangPekerjaanEntrepreneur, IndustrialistDikenal ataspendiri Yamaha Corporation Torakusu Yamaha adalah orang yang pertama kali mendirikan Yamaha Corporation. Yamaha Corporation merupakan salah satu perusahaan yang paling terdiversifikasi di Jepang, menawarkan berbagai produk dan jasa, terutama alat musik dan elektronik. Awalnya didirikan untuk memproduksi ...

 

Antonio I Conde de Oldemburgo Efigie del Conde Antonio I en la Iglesia de San Lamberti, Oldemburgo.Información personalNacimiento 1505Fallecimiento 22 de enero de 1573OldemburgoFamiliaDinastía Casa de OldemburgoPadre Juan V de OldemburgoMadre Ana de Anhalt-ZerbstConsorte Sofía de Sajonia-Lauenburgo[editar datos en Wikidata] El Conde Antonio I de Oldemburgo y Delmenhorst (1505 - 22 de enero de 1573, Oldemburgo) fue un miembro de la Casa de Oldemburgo y Conde Imperial de los Condad...

Komando Sektor IIDibentuk21 Maret 2003Negara IndonesiaCabangTentara Nasional IndonesiaTipe unitPertahanan UdaraBagian dariKomando Operasi Udara IIMotoNitti Jaya AntariksheSitus webwww.kohanudnas.mil.idTokohKomandanMarsekal Pertama TNI Ferry Yunaldi, S.E., M.Han. Komando Sektor II/Makassar atau (Kosek II/Makassar) merupakan satuan yang berada di bawah Komando Operasi Udara II. Kosek II Koopsud II yang bertugas menyelenggarakan dan mengendalikan Operasi pertahanan udara di wilayahnya sesua...

 

Dickinson, as Gretchen in Mother Goose, 1915 Margaret Esme Dickinson (1894 – 16 June 1949)[1] was an Australian ballet dancer, a popular performer in J. C. Williamson's pantomimes. She married a dancing partner, who was already engaged to his previous dancing partner, creating a scandal. History Dickinson was born in Flemington, Victoria to Fenton Kerr Dickinson and Ida Elizabeth Dickinson, (née Fagbery,[2] died 1933)[3] and began her stage career at an early age. I...

 

Israeli-born chef This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: Assaf Granit – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2023) (Learn how and when to remove this template message) ...

SÉCULOS: Século XVI — Século XVII — Século XVIII DÉCADAS: 1550 • 1560 • 1570 • 1580 • 1590 • 1600 • 1610 • 1620 • 1630 • 1640 • 1650 ANOS: 1604 • 1605 • 1606 • 1607 • 1608 • 1609 • 1610 • 1611 • 1612 • 1613 • 1614 Outros projetos Wikimedia também contêm material sobre este tema: Textos originais no Wikisource Wikisource 1609 em outros calendários Calendário gregoriano 1609 MDCIX Ab urbe condita 2362 Calendário arménio 1058...

 

Prince-Bishopric of Naumburg-ZeitzBistum Naumburg-Zeitz (German)968–1615 Coat of arms The Prince-Bishopric of Naumburg around 1250StatusPrince-Bishopric of the Holy Roman EmpireCapital Zeitz Cathedral (968–1029) Naumburg Cathedral (1029–1615) Religion State Secular Bishops Roman Catholicism (968–1542) (1547–1564) Lutheranism (1542–1547) Protestantism (1514–1615) GovernmentPrince BishopricBishop of Naumburg Historical eraMiddle Ages, Early Modern Period• Established J...

 

German painter Queen Charlotte in 1807 by Stroehling Peter Edward Stroehling, also spelled Peter Eduard Ströhling, and sometimes Stroely or Straely (1768 – c. 1826) was a portrait artist from either Germany or the Russian Empire who spent his later years based in London. He worked in oils and in miniature and painted a number of royal portraits. Life According to most accounts, Stroehling was born in 1768 in Düsseldorf.[1][2] However, one biographer states that he was a Ru...

В Википедии есть статьи о других людях с такой фамилией, см. Кротов; Кротов, Вадим. Вадим Сергеевич Кротов Прозвище «Находкинский Чикатило» Дата рождения 6 февраля 1967(1967-02-06) Место рождения Васисс, Тарский район, Омская область, РСФСР, СССР Гражданство  СССР →  Россия Р...

 

Japanese footballer (born 1992) Gaku Shibasaki Shibasaki playing for Japan at the 2018 FIFA World CupPersonal informationFull name Gaku Shibasaki[1]Date of birth (1992-05-28) 28 May 1992 (age 31)[2]Place of birth Noheji, Aomori, JapanHeight 1.75 m (5 ft 9 in)[3]Position(s) MidfielderTeam informationCurrent team Kashima AntlersNumber 20Youth career2008–2010 Aomori Yamada High SchoolSenior career*Years Team Apps (Gls)2011–2016 Kashima Antlers 172 ...

 

Wounding with a pointed object at close range For information relating to stab wounds, see Stab wound. For information relating to terrorist stabbings, see Stabbing as a terrorist tactic. A detail from The Haywain Triptych by Hieronymus Bosch A stabbing is penetration or rough contact with a sharp or pointed object at close range. Stab connotes purposeful action, as by an assassin or murderer, but it is also possible to accidentally stab oneself or others. Stabbing differs from slashing or cu...

1987 single by Baillie & the BoysOh HeartSingle by Baillie & the Boysfrom the album Baillie & the Boys B-sideWaitin' Out the StormReleasedJune 1987GenreCountryLength3:27LabelRCASongwriter(s)Kathie Baillie, Michael Bonagura, Don SchlitzProducer(s)Kyle Lehning, Paul DavisBaillie & the Boys singles chronology Oh Heart (1987) He's Letting Go (1987) Oh Heart is a debut song written by Kathie Baillie, Michael Bonagura and Don Schlitz, and recorded by American country music group Bai...

 

Indian politician Babu MohanBabu Mohan in 2022Minister for Labour, Andhra PradeshIn office2002–2004Chief MinisterN. Chandrababu NaiduMember of Legislative AssemblyIn office1998–2004Chief MinisterN. Chandrababu NaiduPreceded byMalyala RajaiahSucceeded byDamodar Raja NarasimhaConstituencyAndoleMember of Legislative AssemblyIn office2014–2018Chief MinisterK. Chandrashekar RaoPreceded byDamodar Raja NarasimhaSucceeded byKranthi Kiran ChantiConstituencyAndole Personal detailsBorn(1952-04-14)...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!