ილია მეჩნიკოვი

ილია მეჩნიკოვი
რუს. Илья Ильич Мечников
დაბ. თარიღი 3 (15) მაისი, 1845[1] [2]
დაბ. ადგილი Ivanivka[1] [3] [2]
გარდ. თარიღი 2 (15) ივლისი, 1916[2] (71 წლის)
გარდ. ადგილი პარიზი[1] [3] [2]
დასაფლავებულია პარიზი
მოქალაქეობა საფრანგეთი
რუსეთის იმპერია
საქმიანობა ბიოლოგი, იმუნოლოგი, ზოოლოგი, ქიმიკოსი, გამომგონებელი, ექიმი, ფიზიოლოგი, მიკრობიოლოგი, ენტომოლოგი და ბოტანიკოსი
მუშაობის ადგილი ოდესის უნივერსიტეტი, სანქტ-პეტერბურგის საიმპერატორო უნივერსიტეტი, პასტერის ინსტიტუტი[4] და ნოვოროსიის საიმპერატორო უნივერსიტეტი
ალმა-მატერი გეტინგენის უნივერსიტეტი და Q106947038?
განთქმული მოსწავლეები დანილ ზაბოლოტნი, ნიკოლაი გამალეია, ვლადიმერ ხავკინი, Q16535549?, Lev Tarassevitch, Ivan Savchenko და Alexandre Besredka
სამეცნიერო ხარისხი საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა დოქტორი და doctor
მეუღლე Q130388202?[5] და Olga Belokopytova
მამა Ilya Ivanovich Mechnikov
დედა Emilia Barto Mechnikov
ნათესავ(ებ)ი M. L. Nevakhovich, Q18590225? და Maria Kuznetsova
ჯილდოები ბაერის მედალი[4] , ბაერის მედალი[4] , ბაერის მედალი[4] , ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში[6] [7] , კოპლის მედალი[8] , ალბერტის მედალი[9] და სამეფო საზოგადოების უცხოელი წევრი[10]

ილია ილიჩ მეჩნიკოვი (ილია ილიას ძე მეჩნიკოვი; რუს. Илья Ильич Мечников, ფრანგ. Élie Metchnikoff; დ. 3 მაისი [ახ. სტ. 15 მაისი], 1845, ივანოვკა, ახლანდელი კუპიანსკის რაიონი, ხარკოვის ოლქი, უკრაინა, ― გ. 2 ივლისი [ახ. სტ. 15 ივლისი], 1916, პარიზი) — რუსი ზოოლოგი და მიკრობიოლოგი, უჯრედული იმუნოლოგიის ერთ-ერთი პიონერი. ფაგოციტოზის ფენომენის აღმოჩენისთვის 1908 წელს პაულ ერლიხთან ერთად მიენიჭა ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში.

ბიოგრაფია

დაიბადა 1845 წელს უკრაინულ-ებრაულ ოჯახში; მამა იყო ძველი მოლდოვური არისტოკრატული გვარის შთამომავალი, საიმპერატორო გვარდიის ოფიცერი; დედა — ებრაელი მწერლის, ლევ ნევახოვიჩის ქალიშვილი. ილია მეჩნიკოვმა დაამთავრდა ხარკოვის უნივერსიტეტი (1864) და სადოქტორო დისერტაცია სანქტ-პეტერბურგის უნივერსიტეტში დაიცვა (1868). თავდაპირველად უხერხემლოების ემბრიოლოგიის საკითხებზე მუშაობდა. 1870 წლიდან იყო ნოვოროსიის (ქ. ოდესა) უნივერსიტეტის პროფესორი. ამ პერიოდში მეჩნიკოვის ცხოვრებას დაღი დაასვა პირველი მეუღლის გარდაცვალებამ, მეორე ცოლის მძიმე ავადმყოფობამ, საკუთარი ჯანმრთელობის გაუარესებამ და იმპერატორ ალექსანდრე II-ის მკვლელობის შემდეგ უნივერსიტეტში გამეფებულმა რეაქციამ (მეჩნიკოვმა ორჯერ თვითმკვლელობაც სცადა). 1882 წელს მან ოდესის უნივერსიტეტში დაკავებული აკადმიური თანამდებობა დატოვა და მუშაობა პირად ლაბორატორიაში განაგრძო იტალიაში, ქ. მესინაში (1882-1886). იქ ზღვის ვარსკვლავების ბიპინარიების (თავისუფლად მცურავი ლარვები) საჭმლის მომნელებელი სისტემის კვლევის დროს მეჩნიკოვი აკვირდებოდა უჯრედებს, რომლებიც გარს ერტყმოდნენ და შთანთქავდნენ ლარვების სხეულში მეცნიერის მიერ შეყვანილი კარმინის საღებავის მარცვლებს და უცხო სხეულების ფრაგმენტებს. თავისი შთაბეჭდილებები მეჩნიკოვმა ვენელ ზოოლოგს, პროფესორ კლაუსს გააცნო, ამ უკანასკნელმა კი მეჩნიკოვის მიერ აღწერილ უჯრედებს ფაგოციტები (ბერძნ. „მშთანთქმელი უჯრედები“) უწოდა, ხოლო თავად პროცესს — ფაგოციტოზი. ამ აღმოჩენამ გარდატეხა შეიტანა მეჩნიკოვის პირად ცხოვრებაშიც. მან უარი თქვა მისთვის ჩვეულ პესიმისტურ ფილოსოფიაზე და გადაწყვიტა საკუთარი მიგნება ახალი მტკიცებულებებით გაემყარებინა.

1886-1887 წლებში მეჩნიკოვი სათავეში ედგა ახალშექმნილ ბაქტერიოლოგიურ ინსტიტუტს ოდესაში და ცდილობდა ცოფის წინააღმდეგ ლუი პასტერის მიერ შექმნილი ვაქცინის დანერგვას, მაგრამ ადგილობრივებში დიდ წინააღმდეგობას წააწყდა. 1888 წელს პარიზში გაემგზავრა და მუშაობა დაიწყო პასტერის ინსტიტუტში, სადაც სიცოცხლის ბოლომდე მოღვაწეობდა. ამ პერიოდში მეჩნიკოვმა დიდი წვლილი შეიტანა იმუნური პასუხის მექანიზმების კვლევაში. მან აღმოაჩინა, რომ ფაგოციტური უჯრედები ადამიანსა და ცხოველებში მწვავე ინფექციის წინააღმდეგ თავდაცვის პირველ რგოლს წარმოადგენდა. ამის საფუძველზე 1892 წელს მეჩნიკოვმა იმუნიტეტის უჯრედული (ფაგოციტური) თეორია წამოაყენა. თავდაპირველად მას წინააღმდეგობა შეხვდა მეცნიერთა იმ ნაწილისგან (მათ შორის იყო გერმანელი პაულ ერლიხიც), რომელიც თვლიდა, რომ იმუნიტეტის საფუძველი მხოლოდ ორგანიზმის ბიოლოგიური სითხეები და სისხლში მოძრავი ანტისხეულები იყო (იმუნიტეტის ჰუმორული თეორია). მეჩნიკოვის უჯრედულმა თეორიამ მხოლოდ 1940-იან წლებში მოიპოვა საბოლოო აღიარება, როცა მეცნიერებმა ორივე დაპირისპირებული თეორიის შეჯერება და ინტეგრირება მოახდინეს.

ცხოვრების ბოლო ათწლეული მეჩნიკოვმა ინფექციური პათოლოგიების (განსაკუთრებით სიფილისის) და ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობის გაზრდის შესაძლებლობების კვლევას მიუძღვნა. წამოაყენა თეორია, რომ ადამიანის დაბერების პროცესი ბაქტერიული ფლორას უკავშირდებოდა. ამ მიზნით მეცნიერი რძემჟავას წარმომქმნელი ბაქტერიების პროდუქტებზე დაფუძნებული დიეტის გამოყენებას უჭერდა მხარს. 1908 წელს იმუნიტეტის მექნიზმების კვლევისთვის ილია მეჩნიკოვმა და პაულ ერლიხმა ნობელის პრემია მიიღეს. მეჩნიკოვი ასევე არჩეული იყო კემბრიჯის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორად, სამეფო საზოგადოების და შვედეთის სამედიცინო საზოგადოების უცხოელ წევრად, პარიზის მეცნიერებათა აკადემიის, სანქტ-პეტერბურგის მეცნიერებათა და მედიცინის აკადემიების საპატიო წევრად. ილია მეჩნიკოვი 1916 წელს გარდაიცვალა, 71 წლის ასაკში. მისი მნიშვნელოვანი ნაშრომებია: „ლექციები ანთების შედარებით პათოლოგიაში“ (ფრანგ. Leçons sur la pathologie comparée de l’inflammation, 1892), „იმუნიტეტი ინფექციური დაავადებების დროს“ (L’Immunité dans les maladies infectieuses, 1901) და „ადამიანის ბუნების შესახებ“ (Études sur la nature humaine, 1903).

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 Мечников Илья Ильич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 კრუგოსვეტი — 2000.
  3. ↑ 3.0 3.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 Манойленко К. В. Награды имени академика К.М. Бэра: история основания, значение, Awards Named for the Academician Karl von Baer: A History of Their Foundation and Significance // Историко-биологические исследования — 2014. — Т. 6, вып. 1. — С. 26–47. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
  5. ↑ Валькова О. А. Российские естественнонаучные общества и интеграция женщин в профессиональное научное сообщество: 60–70-е гг. XIX в., Russian Societies for Natural Science and the Integration of Women into the Professional Scientific Community in 1860–1870s // Историко-биологические исследования — 2018. — Т. 10, вып. 2. — С. 8–27. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24411/2076-8176-2018-11954
  6. ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1908 — Nobel Foundation.
  7. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  8. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  9. ↑ https://www.thersa.org/about/albert-medal/past-winners#Full-list-of-winners
  10. ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — ლონდონის სამეფო საზოგადოება. — გვ. 243.
ხ • გ • რ
1901–1925

ემილ ადოლფ ბერინგი (1901) • რონალდ როსი (1902) • ნილს რიუბერგ ფინზენი (1903) • ივანე პავლოვი (1904) • რობერტ კოხი (1905) • კამილო გოლჯი / სანტიაგო რამონ-ი-კახალი (1906) • შარლ ლუი ალფონს ლავერანი (1907) • ილია მეჩნიკოვი / პაულ ერლიხი(1908) • თეოდორ კოხერი (1909) • ალბრეხტ კოსელი (1910) • ალვარ გულსტრანდი (1911) • ალექსის კარელი (1912) • შარლ რიშე (1913) • რობერტ ბარანი (1914) • ჟიულ ბორდე (1919) • ავგუსტ კროგი (1920) • არჩიბალდ ჰილი / ოტო ფრიც მაიერჰოფი (1922) • ფრედერიკ ბანტინგი / ჯონ მაკლაუდი (1923) • ვილემ ეინტჰოვენი (1924)

1926–1950

იოჰანეს ფიბიგერი (1926) • იულიუს ვაგნერ-იაურეგი (1927) • შარლ ნიკოლი (1928) • კრისტიან ეიკმანი / ფრედერიკ ჰოპკინზი (1929) • კარლ ლანდშტაინერი (1930) • ოტო ჰაინრიხ ვარბურგი (1931) • ჩარლზ სკოტ შერინგტონი / ედგარ ადრიანი (1932) • ტომას ჰანტ მორგანი (1933) • ჯორჯ უიპლი / ჯორჯ მაინოტი / უილიამ პარი მერფი (1934) • ჰანს შპემანი (1935) • ჰენრი ჰალიტ დეილი / ოტო ლევი(1936) • ალბერტ სენტ-დიერდი (1937) • კორნეი ჰეიმანსი (1938) • გერჰარდ დომაგკი (1939) • ჰენრიკ დამი / ედუარდ ადელბერტ დოიზი (1943) • ჯოზეფ ერლანგერი / ჰერბერტ სპენსერ გასერი (1944) • ალექსანდერ ფლემინგი / ერნსტ ჩეინი / ჰაუარდ ფლორი (1945) • ჰერმან ჯოზეფ მალერი (1946) • კარლ ფერდინანდ კორი / გერტი კორი / ბერნარდო ალბერტო უსაი (1947) • პაულ ჰერმან მიულერი (1948) • ვალტერ რუდოლფ ჰესი / ანტონიუ ეგაშ მონიში (1949) • ედუარდ კელვინ კენდალი / ტადეუშ რაიხშტაინი / ფილიპ შოუოლტერ ჰენჩი(1950)

1951–1975

მაქს ტეილერი (1951) • ზელმან ვაქსმანი (1952) • ჰანს ადოლფ კრებსი / ფრიც ალბერტ ლიპმანი(1953) • ჯონ ფრანკლინ ენდერსი / თომას ჰაკლ უელერი / ფრედერიკ ჩეპმენ რობინსი (1954) • ჰუგო თეორელი (1955) • ანდრე ფრედერიკ კუნანი / ვერნერ ფორსმანი / დიკინსონ რიჩარდსი (1956) • დანიელე ბოვე (1957) • ჯორჯ უელს ბიდლი / ედუარდ ტეიტემი / ჯოშუა ლედერბერგი (1958) • სევერო ოჩოა / ართურ კორნბერგი (1959) • ფრენკ ბერნეტი / პიტერ მედავარი (1960) • დიორდ ფონ ბეკეში (1961) • ფრენსის კრიკი / ჯეიმს უოტსონი / მორის უილკინსი (1962) • ენდრიუ ფილდინგ ჰაქსლი / ალან ჰოჯკინი / ჯონ კერიუ ექლსი (1963) • კონრად ემილ ბლოხი / ფეოდორ ფელიქს კონრად ლინენი (1964) • ფრანსუა ჟაკობი / ანდრე ლვოვი / ჟაკ ლუსიენ მონო (1965) • ფრენსის პეიტონ როუსი / ჩარლზ ბრენტონ ჰაგინზი (1966) • რაგნარ გრანიტი / ჰოლდენ კეფენ ჰარტლაინი / ჯორჯ უოლდი (1967) • რობერტ ჰოლი / ჰარ გობინდ კორანა / მარშალ ნირენბერგი (1968) • მაქს დელბრიუკი / ალფრედ ჰერში / სალვადორ ლურია (1969) • ბერნარდ კაცი / ულფ ფონ ეილერი / ჯულიუს აქსელროდი (1970) • ერლ საზერლენდი (1971) • ჯერალდ ედელმანი / როდნი პორტერი (1972) • კარლ ფონ ფრიში / კონრად ლორენცი / ნიკოლას ტინბერგენი (1973) • ალბერ კლოდი / კრისტიან დე დიუვი / ჯორჯ პალადე (1974) • დეივიდ ბალტიმორი / რენატო დულბეკო / ჰაუარდ მარტინ ტემინი (1975)

1976–2000

ბარუხ ბლამბერგი / დანიელ კარლტონ გაიდუზეკი (1976) • როჟე გიიმენი / ენდრიუ შალი / როზალინ სამსენ იალოუ (1977) • ვერნერ არბერი / დანიელ ნატანსი / ჰამილტონ სმიტი (1978) • ალან კორმაკი / გოდფრი ჰაუნსფილდი (1979) • ბარუხ ბენასერაფი / ჯორჯ სნეპი / ჟან დოსე (1980) • როჯერ სპერი / დეივიდ ჰიუბელი / ტორსტენ ვიზელი(1981) • სუნე ბერგსტრიომი / ბენგტ სამუელსონი / ჯონ ვეინი (1982) • ბარბარა მაკ-კლინტოკი (1983) • ნილს ერნე / გეორგ კიოლერი / სეზარ მილშტეინი (1984) • მაიკლ სტიუარტ ბრაუნი / ჯოზეფ ლეონარდ გოლდშტეინი (1985) • სტენლი კოენი / რიტა ლევი-მონტალჩინი (1986) • სუძუმი ტონეგავა (1987) • ჯეიმს ბლეკი / გერტრუდა ელაიონი / ჯორჯ ჰიტჩინგსი (1988) • ჯონ მაიკლ ბიშოპი / ჰაროლდ ვარმუსი (1989) • ჯოზეფ მიურეი / ედვარდ დონალ ტომასი (1990) • ერვინ ნეერი / ბერტ საკმანი (1991) • ედმონდ ფიშერი / ედვინ კრებსი (1992) • რიჩარდ ჯონ რობერტსი / ფილიპ შარპი (1993) • ალფრედ გილმანი / მარტინ როდბელი (1994) • ედვარდ ლიუისი / ერიკ ვიშაუსი/ კრისტიანა ნიუსლიაინ-ფოლჰარდი (1995) • პიტერ დოერტი / როლფ ცინკერნაგელი (1996) • სტენლი პრუზინერი (1997) • რობერტ ფერჩგოტი / ლუის იგნარო / ფერიდ მურადი (1998) • გიუნტერ ბლობერი (1999) • არვიდ კარლსონი / პოლ გრინგარდი / ერიკ კენდელი (2000)

2001–დღემდე

ლელანდ ჰარტველი / ტიმოტი ჰანტი / პოლ ნერსი (2001) • სიდნეი ბრენერი / ჯონ სალსტონი / რობერტ ჰორვიცი (2002) • პოლ ლოტერბური / პიტერ მენსფილდი (2003) • რიჩარდ ექსელი / ლინდა ბაკი (2004) • ბარი მარშალი / რობინ უორნი (2005) • ენდრიუ ფაიერი / კრეიგ მელო (2006) • მარიო კაპეკი / მარტინ ევანსი / ოლივერ სმიტისი (2007) • ლიუკ მონტანიე / ფრანსუაზა ბარე-სინუსი / ჰარალდ ცურ ჰაუზენი (2008) • ელიზაბეთ ბლეკბიორნი / კეროლ გრეიდერი / ჯეკ შოსტაკი (2009) • რობერტ ჯეფრი ედვარდსი (2010) • ბრუს ბეტლერი / ჟიულ ჰოფმანი / რალფ შტეინმანი (2011) • სინია იამანაკა / ჯონ გურდონი (2012) • ჯეიმზ როტმანი / რენდი შეკმანი / თომას კრისტიან ზიუდჰოფი (2013) • ჯონ ო’კიფი / მეი-ბრიტ მოსერი / ედვარდ მოსერი (2014) • უილიამ კემპბელი / სატოსი ომურა / ტუ იუიუ (2015) • იოსინორი ოსუმი (2016) • ჯეფრი ჰოლი / მაიკლ როსბაში / მაიკლ იანგი (2017) • ჯეიმზ ელისონი / ტასუკუ ჰონჯო (2018) • უილიამ კელინი / გრეგ სემენზა / პიტერ რედკლიფი (2019) • ჰარვი ჯეიმზ ალტერი / ჩარლზ რაისი / მაიკლ ჰოუტონი (2020) • დევიდ ჯულიუსი / არდემ პატაპუტიანი (2021) • ალენ ასპე / ჯონ კლაუზერი / ანტონ ცაილინგერი (2022) • კატალინ კარიკო / დრიუ ვაისმანი (2023) • ვიქტორ ემბროსი / გერი რავკანი (2024)

ხ • გ • რ
← 1908 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები →
ფიზიოლოგია
და მედიცინა
ფიზიკა
ქიმია
ლიტერატურა
მშვიდობა
ეკონომიკა
  • გაიცემა 1969 წლიდან.

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!