ესტონეთის მეცნიერებათა აკადემია

ესტონეთის მეცნიერებათა აკადემია Eesti Teaduste Akadeemia
შეიქმნა	28 იანვარი, 1938
ტიპი	national academy და მეცნიერებათა აკადემია
შტაბ-ბინა	ტალინი, ესტონეთი
პრეზიდენტი	ტარმო სოომერე
ქვეყანა	ესტონეთი
კავშირები	International Union of Academies[1] , All European Academies[2] , InterAcademy Partnership[3] და საერთაშორისო სამეცნიერო საბჭო[4]
www.akadeemia.ee

ესტონეთის მეცნიერებათა აკადემია (ესტ. Eesti Teaduste Akadeemia) — ეროვნული მეცნიერებათა აკადემია ესტონეთში, ტალინში. დაარსდა 1938 წელს. ისევე, როგორც სხვა ეროვნული აკადემიები, ესტონეთის მეცნიერებათა აკადემია მოიცავს გამოჩენილ მეცნიერთა დამოუკიდებელ ჯგუფს, რომლის წევრების მთავარი მიზანია კველევების და განვითარების ხელშეწყობა, საერთაშორისო სამეცნიერო თანამშრომლობის დამყარება და ცოდნის საზოგადოებისთვის გაზიარება^[5][6]. 2012 წლის დეკემბრისთვის, აკადემიას ჰყავდა 75 სრულუფლებიანი და 15 უცხოელი წევრი^[7]. 2014 წლიდან აკადემიის პრეზიდენტი ტარმო სოომერეა.

ისტორია

ესტონეთის მეცნიერებათა აკადემია დაარსდა 1938 წელს, როორც სამეცნიერო საზოგადოება. 1940 წლის 17 ივლისს, ესტონეთის საბჭოთა კავშირში შესვლის შემდეგ, აკადემია გაუქმდა. 1945 წლის ივნისში, იგი მეორედ დაარსდა, როგორც ესტონეთის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის მეცნიერებათა აკადემია (ესტ. Eesti NSV Teaduste Akadeemia). საბჭოთა პერიოდში, იგი მოიცავდა ცენტრალურ ბიბლიოთეკას და 15 კვლევითი ინსტიტუტისგან შემდგარ 4 განყოფილებას. ამასთანავე, სამეცნიერო საზოგადოებებსა და მუზეუმებს. 1989 წლის აპრილში, ესტონეთის დამოუკიდებლობის გამოცხადებიდან ცოტა ხნით ადრე, აკადემიამ აღიდგინა თავდაპირველი სახელწოდება და კვლავ ესტონეთის მეცნიერებათა აკადემია ეწოდა. ამავდროულად, მას ჩაუტარდა რესტრუქტურიზაცია და დაუბრუნდა პირვანდელ ფორმას^[8][9].

განყოფილებები

ესტონეთის მეცნიერებათა აკადემია ოთხი განყოფილებისგან შედგება^[10][11]:

• ასტრონომიის და ფიზიკის განყოფილება (ესტ. Astronoomia ja füüsika osakond);
• ინფორმატიკის და ინჟინერიის განყოფილება (ესტ. Informaatika ja tehnikateaduste osakond);
• ბიოლოგიის, გეოლოგიის და ქიმიის განყოფილება (ესტ. Bioloogia, geoloogia ja keemia osakond);
• ჰუმანიტარულ და სოციალურ მეცნიერებათა განყოფილება (ესტ. Humanitaar- ja sotsiaalteaduste osakond).

ჯილდოები

აკადემიის ყველაზე პრესტიჟული ჯილდოა ესტონეთის მეცნიერებათა აკადემიის მედალი. აღნიშნული ჯილდო განკუთვნილია იმ ადამიანებისთვის, ვინც განსაკუთრებულ წვლილს შეიტანს ესტონეთის მეცნიერების განვითარებაში ან მნიშვნელოვნად ეხმარება მის განვითარებას^[12].

მდებარეობა

აკადემია მდებარეობს ტალინში, კოჰტუს ქუჩაზე. მისი შენობა უნგერნ ფონ შტერნბერგების სასახლე იყო, რომელიც 1865 წელს, არქიტექტორმა მარტინ გროპიუსმა ააშენა^[13].

აკადემიის პრეზიდენტები

• 1946-1950 — ჰანს კრუუსი;
• 1950-1968 — იოჰან ეიჰფელდი;
• 1968-1973 — არნოლდ ვეიმერი;
• 1973-1990 — კარლ რებანი;
• 1990-1994 — არნო კიოორნა;
• 1994-2004 — იური ენგელბრეხტი;
• 2004-2014 — რიხარდ ვილემსი^[8];
• 2014 - დღემდე — ტარმო სოომერე.

რესურსები ინტერნეტში

• აკადემიის ოფიციალური ვებ-გვერდი

სქოლიო

1. https://web.archive.org/web/20240125131018/http://www.unionacademique.org/en/members
2. https://allea.org/members
3. https://web.archive.org/web/20221208195542/https://www.interacademies.org/network/member-academies
4. https://web.archive.org/web/20221009095816/https://council.science/members/online-directory/
5. Academy, web page at the Estonian Academy of Sciences. Accessed on line September 12, 2007.
6. Estonian Academy of Sciences დაარქივებული 2007-09-17 საიტზე Wayback Machine. , web page at the Union of European Academies for Science Applied to Agriculture, Food, and Nature. Accessed on line September 12, 2007.
7. Membership, web page at the Estonian Academy of Sciences. Accessed on line December 9, 2012.
8. ↑ Facts of history, web page at the Estonian Academy of Sciences. Accessed on line September 12, 2007.
9. Kronoloogia დაარქივებული 2019-02-09 საიტზე Wayback Machine. , web page at the Estonian Academy of Sciences. Accessed on line September 12, 2007.
10. Structure დაარქივებული 2018-12-16 საიტზე Wayback Machine. , web page at the Estonian Academy of Sciences. Accessed on line September 12, 2007.
11. Struktuur დაარქივებული 2019-02-09 საიტზე Wayback Machine. , web page at the Estonian Academy of Sciences. Accessed on line September 12, 2007.
12. Estonian Academy of Sciences:Medals, Prizes, Scholarships დაარქივებული 2018-11-02 საიტზე Wayback Machine. (Accessed April 2013)
13. Estonian Academy of Sciences:Medals, Prizes, Scholarships დაარქივებული 2018-11-02 საიტზე Wayback Machine. (Accessed April 2013)