შონ კორი კარტერი (დ. 4 დეკემბერი, 1969),[3] უფრო მეტად ცნობილი სასცენო ფსევდონიმით ჯეი-ზი (Jay-Z) — ამერიკელი რეპერი, ბიზნესმენი და მსახიობი. იგი არის ამერიკის ერთ-ერთი გავლენიანი ჰიპ-ჰოპ შემსრულებელი, რომლის ქონება 450 მილიონ აშშ დოლარს შეადგენს.[4][5] მას მსოფლიო მასშტაბით გაყიდული აქვს დაახლოებით 50 მილიონი ალბომი, მიღებული აქვს 24 გრემის ჯილდო და მრავალი სხვა ნომინიმაცია.[6][7]
ჯეი-ზი არის კლუბის 40/40 და NBA-ს New Jersey Nets თანამფლობელი და ასევე ჩაცმულობის ხაზის Rocawear შემქმნელი. იგი არის Def Jam Recordings-ის ყოფილი გენერალური დირექტორი, ლეიბლის Roc-A-Fella Records ერთ-ერთი დამფუძნებელი და Roc Nation-ის უშუალო დამფუძნებელი. როგორც სოლო-შემსრულებელს, მას აქვს დამყარებული რეკორდი ბილბორდ 200-ში ერთდროულად რამდენიმე ალბომის წარმატების მხრივ. ბილბორდის ცხელ ასეულში პირველ ადგილზე სხვადასხვა დროს მოხვდა მისი ოთხი სინგლი.
2008 წლის 4 აპრილს მან იქორწინა ბიონსე ნოულსთან. 2009 წლის 11 დეკემბერს ჯეი-ზი ბილბორდის მიერ დასახელებული იქნა 2000-2009 წლების #5 საუკეთესო მამაკაც შემსრულებლად და მეოთხე პოზიციაზე რეპერ შემსრულებელთა სიაში, ემინემის, ნელისა და 50 Cent-ის შემდეგ.[8]
ადრეული ცხოვრება
შონ კარტერი წარმოშობით მერსი ჰაუსისიდან არის, ბრუკლინის (ნიუ-იორკი) მეზობლად მდებარე ბედფორდ-სტუივიზანტიდან.[9] ოჯახიდან მამის წასვლის შემდეგ იგი, თავის სამ და-ძმასთან ერთად, გაზარდა დედამ, გლორია კარტერმა. ტექსტებში ჯეი-ზი ახსენებს, რომ 1982 წელს, 12 წლის ასაკში, ძმას ზურგში ესროლა მისი ძვირფასეულობის მოპარვის გამო.[10][11] ელაი უიტნის სკოლაში (სანამ იგი დაიხურებოდა) ჯეი-ზი დადიოდა მომავალ რეპერ AZ-სთან ერთად. ამას მოჰყვა ჯორჯ უესტინგჰაუზის კარიერისა და ტექნიკური განათლების სკოლაში (ტრენტონი, ნიუ-ჯერსი), მაგრამ იგი არ დაუმთავრებია.[12] თავის სიმღერებში რეპერი ხშირად ახსენებს, რომ კოკაინის გაყიდვით იყო დაკავებული.[11] იგი აგრეთვე ამტკიცებს, რომ ცხოვრებაში სამჯერ ესროლეს.[10]
დედის თანახმად, კარტერი ღამით ოჯახს აღვიძებდა სამზარეულოს მაგიდაზე რიტმების დაკვრით. საბოლოოდ, დედამ მას დაბადების დღეზე უყიდა ბუმ-ბოქსი და მუსიკისადმი ინტერესი უფრო გაუღვივა. მან დაიწყო ფრისტაილი, ტექსტების წერა და თავისი დროის პოპულარული მუსიკოსების მოსმენა.[13] სამეზობლოში კარტერი ცნობილი იყო ზედმეტსახელით Jazzy, რომელიც შემდგომში იქცა მის სასცენო სახელად Jay-Z. ეს აგრეთვე არის მისი მუსიკალური დამრიგებლის, Jaz-O-სადმი პატივისცემის ნიშანი, ისევე, როგორც ნიუ-იორკის მეტროს ხაზის J/Z-ის ციტირება (მისი ერთ-ერთი სადგური მდებარეობს ბრუკლინში).[9]
ადრეული კარიერა
ჯეი-ზი ნაწილობრივ ჟღერს Jaz-O-ს 1980-იანი და 1990-იანი წლების ადრეულ ჩანაწერებზე - მათ შორის, სიმღერებში "The Originators" და "Hawaiian Sophie".[14] ჯეი-ზი ხმისჩამწერ ლეიბლთან კონტრაქტის მოსაპოვებლად აგრეთვე მონაწილეობდა 1990-იანი წლების დასაწყისში გამართულ რეპ-შეჯიბრებში LL Cool J-სთან.[15] ფართო მსმენელმა იგი გაიცნო Big Daddy Kane-ის 1994 წლის ალბომზე Daddy's Home წარმოდგენილი "Show and Prove"-ით. ამ პერიოდში ჯეი-ზის იცნობდნენ, როგორც Big Daddy Kane-ის „ჰაიპ-მენს“,[16] თუმცა კეინი ხსნის, რომ ეს მოვალეობა მასთან არავის ჰქონია და ამის მაგივრად მასთან უბრალოდ მოწვეული სტუმრები ჩნდებოდნენ. მისი თქმით, კოსტუმის გამოსაცვლელად სცენის დატოვებისას იგი სცენაზე ჯეი-ზის და Positive K-ს ტოვებდა, რომლებიც მის დაბრუნებამდე ფრისტაილს ასრულებდნენ.[17] ახალგაზრდობაში ჯეი-ზი Big L-ის სიმღერაში "Da Graveyard" და Mic Geronimo-ს "Time to Build"-ში (1995) გამოჩნდა (რომელშიც აგრეთვე მონაწილეობდნენ DMX და ჯა რული. კარტერის პირველი ოფიციალური რეპ-სინგლი იყო "In My Lifetime", რომელსაც ახლდა მუსიკალური ვიდეოც. სინგლის b-გვერდს, "I Can't Get With That", ასევე დაერთო გამოუცემელი მუსიკალური ვიდეოს მომზადება.[18]