ტეტრაჰიდროფურანი

ტეტრაჰიდროფურანი
ზოგადი
სისტემური სახელწოდება	1,4-ეპოქსიბუტანი, ოქსაციკლოპენტანი
ტრადიციული სახელწოდება	ოქსოლანი, ტეტრაჰიდროფურანი, ციკლოტეტრამეთილენის ოქსიდი, დიქთილენის ოქსიდი, ტეტრა-მეთილენის ოქსიდი.
ქიმიური ფორმულა	${\displaystyle {\ce {C4H8O}}}$
მოლური მასა	72.107 გ/მოლი
ფიზიკური თვისებები
სიმკვრივე	0.8892 გ/სმ³
თერმული თვისებები
დნობის ტემპერატურა	−108.4 °C
დუღილის ტემპერატურა	66 °C
უსაფრთხოება
LD50	1650
კლასიფიკაცია
CAS	109-99-9

ტეტრაჰიდროფურანი — ორგანული ნივთიერება ფორმულით (CH₂)₄O. მიეკუთნება როგორც ჰეტეროციკლურ ნაერთებს, ისე ციკლური ეთერების ჯგუფს. არის უფერო, წყალში უხსნადი, არაბლანტი სითხე. აქვს ეთერების მსგავსი სუნი.

წარმოება

საშუალოდ 200 000 ტონა ტეტრაჰიდროფურანი იწარმოება ყოველწლიურად^[1]. ძირითადად იღებენ მჟავური კატალიზით 1,4-ბუტანდიოლის დეჰიდრატაციით. ეს რეაქცია დიეთილის ეთერისაგან ეთანოლის წარმოების მსგავსია.

ტეტრაჰიდროფურანს მეორენაირად იღებენ ფურანის ჰიდრირებით^[2][3].

უსაფრთხოება

ტეტრაჰიდროფურანი არის ფეთქებადი ნივთიერება. განსაკუთრებით ფეთქებადია მისი ფეროქსიდი ჰაერზე.

ამ პრობლემის შესამცირებლად იყენებენ ბუტილირებულ ჰიდროქსიტოლუოლს.

სქოლიო

1. Karas, Lawrence; Piel, W. J. (2004). „Ethers“. Kirk‑Othmer Encyclopedia of Chemical Technology. John Wiley & Sons.
2. Morrison, Robert Thornton; Boyd, Robert Neilson (1972) Organic Chemistry, 2nd, Allyn and Bacon, გვ. 569. 
3. Starr, Donald; Hixon, R. M. (1943). "Tetrahydrofuran". Organic Syntheses.; Collective Volume, 2, p. 566

პორტალი ქიმია