თბილისის მერი
თბილისის მერი
თანაშემწე
ვიცე-მერი
თბილისის მერი — ხალხის მიერ არჩეული პოლიტიკოსი, რომელიც 1991 წლიდან საქართველოს პრეზიდენტის მიერ ინიშნებოდა. 2006 წლის 12 ოქტომბერს თბილისის მერი თბილისის საკრებულოს მიერ იქნა არჩეული. 2010 წლის 30 მაისს საქართველოს ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების არჩევნები გაიმართა, სადაც საქართველოს ისტორიაში პირველად, თბილისის მერი პირდაპირი წესით იქნა არჩეული.
კომპეტენციები
ქალაქის მერი პასუხისმგებელია ქალაქის ბიუჯეტსა და სამთავრობო საქმიანობების სტრატეგიულ დაგეგმარებასა და განვითარებაზე მთელი თბილისის მასშტაბით. ქალაქის მერის გეგმები დაწვრილებით განიხილება თბილისის საკრებულოს მიერ. აღნიშნული გეგმების განხორციელება ხდება თბილისის მუნიციპალიტეტის სხვადასხვა სამთავრობო ორგანიზაციების მიერ.
თბილისის მერები
№
სურათი
ქალაქ თბილისის მერი
უფლებამოსილების დასაწყისი
უფლებამოსილების დასასრული
1
თამაზ ვაშაძე
2 ოქტომბერი, 1991
6 იანვარი, 1992
2
ოთარ ლითანიშვილი
6 იანვარი, 1992
21 იანვარი, 1993
3
კოტე გაბაშვილი
21 იანვარი, 1993
16 ოქტომბერი, 1993
4
ნიკო ლეკიშვილი
16 ოქტომბერი, 1993
8 დეკემბერი, 1995
5
ბადრი შოშიტაიშვილი
8 დეკემბერი, 1995
8 აგვისტო, 1998
6
ვანო ზოდელავა
10 აგვისტო, 1998
19 აპრილი, 2004
7
ზურაბ ჭიაბერაშვილი
19 აპრილი, 2004
12 ივლისი, 2005
8
გიგი უგულავა
12 ივლისი, 2005
12 ოქტომბერი, 2006
12 ოქტომბერი, 2006
30 მაისი, 2010
30 მაისი, 2010
22 დეკემბერი, 2013
სევდია უგრეხელიძე ()
22 დეკემბერი, 2013
2 აგვისტო, 2014
9
დავით ნარმანია
2 აგვისტო, 2014
13 ნოემბერი, 2017
10
კახა კალაძე
13 ნოემბერი, 2017
30 ოქტომბერი, 2021
30 ოქტომბერი, 2021[ 1]
თბილისის ყოფილი მმართველები
ტფილისის ამირები
ტფილისის საამირო — არაბთა სახალიფოს ვასალური პოლიტიკური ერთეული საქართველოში, არსებობდა 736 - 1122 წლებში . არაბი ამირები თავიდან მთელ აღმოსავლეთ საქართველოს მართავდნენ, მაგრამ ქართველი ხალხის ბრძოლის შედეგად მათი სამფლობელო ნელ-ნელა შემცირდა. IX საუკუნის დასაწყისში საამირო მოიცავდა მხოლოდ ქართლს , ხოლო XI საუკუნიდან — ქალაქ ტფილისს და მის მიმდებარე მიწებს ქვემო ქართლის ტერიტორიაზე. საამირო საკუთარი დამოუკიდებლობისათვის ებრძოდა ქართულ სამეფო-სამთავროებს, ასევე სახალიფოს ცენტრალურ ხელისუფლებას. საამიროს სამი დინასტიის — შუაბიანთა, შაბანიანთა და ჯაფარიანთა წარმომადგენლები მართავდნენ.
1062 წლიდან 1068 წლამდე და ჯაფარიან ამირათა მმართველობის შემდეგ, თბილისის გაერთიანებული საქართველოს სამეფოსთან შეერთებამდე, 1080 წლიდან 1122 წლამდე, თბილისს ქალაქის ბერები განაგებდნენ. ამ პერიოდში, შოთა მესხიას აზრით, ტფილისში საქალაქო კომუნა ("ქალაქის საბჭო") არსებობდა.
1122 წელს დავით აღმაშენებელმა აიღო თბილისი , წერტილი დაუსვა თბილისის საამიროს არსებობას და ქალაქი გაერთიანებული საქართველოს დედაქალაქად აქცია.
ტფილისის ქალაქის თავები რუსეთის იმპერიაში
№
ტფილისის ქალაქის თავი
მმართველობის წლები
1
ამირა (შააპ) ვასაკ არცრუნი
(XII საუკუნის შუა წლები)
2
ამირა (შააპ) კურდ არცრუნი
(XII საუკუნის მეორე ნახევარი)
3
შადინ (ბადინ)
(XIII საუკუნის მეორე ნახევარი)
4
მელიქ ენალი
დაახლოებით 1646 - 1673
5
მელიქ ბაიანდური (XVII საუკუნე)
1650 წლიდან
6
მელიქ ხოჯა–ბეიბუდი (XVII საუკუნე)
1662 წლამდე
7
მელიქ აშხარბეკი (XVII საუკუნე)
1662 წლიდან
8
მელიქ ავთანდილი
დაახლოებით 1678 - 1698
9
მელიქ ამირ ბეიბუდიანცი
(XVII საუკუნე)
10
მელიქ ასლამაზ ამირიან ბეიბუდიანცი
(XVII - XVIII საუკუნეები)
11
მელიქ გიორგ ასლამაზიან ბეიბუდიანცი
1699 - 1711
12
მელიქ ზურაბ გიორგიან ბეიბუდიანცი
1712 - 1742
13
მელიქ აშხარბეკ II. ბეიბუდიანცი (XVIII საუკუნე)
1734 წლამდე
14
მელიქ აღა აშხარბეკიან ბეიბუდიანცი
1734 - 1768
15
მელიქ ანტონი
1746 - 1751
16
მელიქ სააკ შერგილიანცი
1751 - 1760
17
მელიქ ავეტიკ აღაიან ბეიბუდიანცი
1768 - 1795
18
მელიქ დარჩი ავეტიკიან ბეიბუდიანცი (1764 - 1832 )
1795 - 1801
19
ჰოვანეს (ივან) იზმირიანცი
1840 – 1843
20
სტეფან გაბრიელიან ხატისიანცი
1844 – 1845
21
მოვსეს ტერ-გრიგორიანცი
1845 – 1846
22
ოვანეს სიმონიან შადინიანცი
1847 – 1848
23
ტოვმა დავთიან ფრიდონიანცი
1848 – 1849
24
ზაქარია სტეფანიან ამირაღიანცი
1850 – 1851
25
ოვსეპ აფანასიან მირიმანიანცი
1851 – 1852
26
ავეტიკ ასტვაცატრიან (ბოგდანოვიჩ) სვეჩნიკოვი
1853 – 1856
27
სოღომონ დავთიან სარაჯევი
1856 – 1857
28
ანდრეი დავთიან მანანოვი
1857 – 1858
29
ვარდან ასტვაცატრიან არშაკუნი
1858 – 1860
30
სოღომონ ზაქარიან აბისოღომიანცი
1860 – 1861 1865 – 1866
31
სოღომონ მირიმანიან მირიმანიანცი
1861 – 1862
32
გევორქ (ეგორ) გრიგორიან ფრიდონიანცი
1862 – 1864
33
გალუსტ არუთინიან შერმაზან-ვარდანიანცი
1864 – 1865
34
ერემია გევორქიან არცრუნი
1866 – 1868
35
ნიკოღაიოს ოვანისიან ალადატიანცი
1868 – 1869
36
დმიტრი თუმანიანცი
1869 – 1870
37
იაზონ დმიტრიან თუმანიანცი
1870 – 1874
38
დიმიტრი ყიფიანი
1875 – 1879
39
ანტონ სოღომონიან ყორღანიანცი
1879
40
ალექსანდრ სტეფანიან მატინიანცი
1879 – 1891
41
ნიკოღაიოს არღუტიან-დოლგორუკიი
1891 – 1893 1895 – 1896 1903 – 1904
42
პოღოს ალექსანდრიან იზმაილიანცი
1893 – 1895
43
გევორქ გრიგორიან ევანგულიანცი
1897 – 1901
44
ალექსანდრ მიქაელიან არღუტიან-დოლგორუკიი
1902
45
ქროსტოფორ ავაკუმიან ვერმიშიანცი
1904 – 1905
46
ვასილ ჩერქეზიშვილი
1907 – 1909
47
ალექსანდრე ოვანისიან–ხატისიანცი
1910 – აგვისტო, 1917
რამდენადაც ქალაქის საბჭოს შეძლებული მოსახლეობა ირჩევდა, ხოლო თბილისში ასეთთა შორის უმრავლესობას არაქართველები შეადგენდნენ, თბილისის ქალაქის თავებიც ხშირად არაქართველები იყვნენ რამდენიმე გამონაკლისის გარდა, როგორებიც იყვნენ დიმიტრი ყიფიანი და ვასილ ჩერქეზიშვილი . თბილისი შენდებოდა როგორც კავკასიის ადმინისტრაციის რუსული ცენტრი, ამიტომ თბილისის ხელისუფლებას რუსული იმპერიული პოლიტიკის გატარება ევალებოდა.
თბილისის მმართველები 1917-1921 წლებში
1917 წლის 30 ივლისს ჩატარდა დემოკრატიული არჩევნები, რომელიც პროპორციული სისტემით, საყოველთაო, თანასწორი, ფარული და პირდაპირი კენჭისყრის პრინციპით გაიმართა. ქალაქის თავად სათათბირომ აირჩია ნიკოლოზ ელიავა .
1919 წლის თებერვალში ჩატარდა თბილისის თვითმმართველობის პირველი არჩევნები დამოკიდებელ საქართველოში. ქალაქის თავის თანამდებობას ეწოდა მოურავი. 1919-1921 წლებში ქალაქის მოურავი იყო ბენიამინ ჩხიკვიშვილი .
№
ქალაქის თავი
მმართველობის წლები
1
ნიკოლოზ ელიავა
10 აგვისტო 1917 - 17 თებერვალი 1919
ქალაქის მოურავი
მმართველობის წლები
1
ბენიამინ ჩხიკვიშვილი
17 თებერვალი 1919 - 25 თებერვალი 1921
საბჭოთა პერიოდი
1921-1991 წლებში საბჭოთა პერიოდში თბილისის მერის სახელწოდება იყო — თბილისის რევოლუციური კომიტეტისა და საქალაქო საბჭოს აღმასკომის ხელმძღვანელი.
№
ქალაქ თბილისის რევოლუციური კომიტეტისა და საქალაქო საბჭოს აღმასკომის ხელმძღვანელი
დანიშვნის თარიღი
განთავისუფლების თარიღი
1
სილიბისტრო თოდრია ესეს ძე
26 თებერვალი , 1921
10 ივნისი , 1921
2
ალექსანდრე გეგეჭკორი ალექსანდრეს ძე
10 ივნისი , 1921
14 დეკემბერი , 1921
3
ლევან ღოღობერიძე დავითის ძე
14 დეკემბერი , 1921
12 იანვარი , 1922
4
ვლადიმერ დუმბაძე ელიზბარის ძე
12 იანვარი , 1922
7 თებერვალი , 1923
5
ვლადიმერ სუხიშვილი პავლეს ძე
7 თებერვალი , 1923
10 თებერვალი , 1928
6
ივანე ბოლქვაძე ბეჟანის ძე
18 თებერვალი , 1928
14 ოქტომბერი , 1930
7
პავლე მელაძე გიორგის ძე
14 ოქტომბერი , 1930
30 ივლისი , 1931
8
ბაგრატ მაჩაიძე ტიმოთეს ძე
1 აგვისტო , 1931
4 ივნისი , 1934
9
ვალერიან ბაქრაძე მინას ძე
7 ივნისი , 1934
30 ნოემბერი , 1934
10
სიმონ ჯუღელი პილატეს ძე
1 დეკემბერი , 1934
15 მაისი , 1935
11
მიხეილ ნიორაძე ტროფიმეს ძე
15 მაისი , 1935
19 ივნისი , 1937
12
კოტე ბუჯიაშვილი დიმიტრის ძე
20 ივნისი , 1937
31 აგვისტო , 1937
13
მიხეილ გვიშიანი მაქსიმეს ძე
31 აგვისტო , 1937
19 სექტემბერი , 1938
14
იოსებ კოჭლამაზაშვილი დიმიტრის ძე
19 სექტემბერი , 1938
10 მაისი , 1943
15
გიორგი გოჩაშვილი ალქესანდრეს ძე
12 მაისი , 1943
15 იანვარი , 1949
16
მიხეილ ლელაშვილი მიხეილის ძე
16 იანვარი , 1949
15 ნოემბერი , 1951
17
გრიგოლ ზამბახიძე ნიკიფორეს ძე
15 ნოემბერი , 1951
9 სექტემბერი , 1952
18
გივი ჯავახიშვილი დიმიტრის ძე
9 სექტემბერი , 1952
29 აპრილი , 1953
19
გიორგი გეგეშიძე ანდრიას ძე
29 აპრილი , 1953
10 ოქტომბერი , 1953
20
მიხეილ მაღრაძე კონდრატეს ძე
10 ოქტომბერი , 1953
27 აგვისტო , 1956
21
ალექსანდრე მელაძე ერასტის ძე
27 აგვისტო , 1956
22 ოქტომბერი , 1965
22
შოთა ბუხრაშვილი ეფრემის ძე
22 ოქტომბერი , 1965
9 მარტი , 1973
23
თამაზ ჯანელიძე ბესარიონის ძე
10 მარტი , 1973
12 ნოემბერი , 1973
24
ბახვა ლობჟანიძე თევდორეს ძე
12 ნოემბერი , 1973
6 იანვარი , 1979
25
გურამ გაბუნია დიმიტრის ძე
6 იანვარი , 1979
1 დეკემბერი , 1982
26
ბორის სარალიძე ერასტის ძე
1 დეკემბერი , 1982
27 სექტემბერი , 1984
27
ზაურ მესხიშვილი შიოს ძე
27 სექტემბერი , 1984
9 მარტი , 1987
28
ირაკლი ანდრიაძე ონისიმეს ძე
9 მარტი , 1987
2 ოქტომბერი , 1991
ლიტერატურა
ენციკლოპედია „თბილისი“ , , 2002. — გვ. 54, ISBN 99928-20-32-2 .
ჯანელიძე ო. , დაუშვილი ა., ხოსიტაშვილი მ., , „თავისუფალი საქართველოს დედაქალაქი თბილისი 1918-1921 წლებში“, , 2019, ISBN 978-9941-9553-1-9 Invalid ISBN .
რესურსები ინტერნეტში
↑ According to exit polls, Mayor Kakha Kaladze was re-elected with 57.2 per cent of votes! , 8:22 PM · Oct 30, 2021