ანიმიზმი (ლათ.anima — სული) — ზოგადად სულისა და სულიერების არსებობის რწმენა, ასევე უსულო საგნებისა და ბუნებრივი მოვლენებისათვის სულის არსებობის დაშვება.[1]
ტერმინი პირველად გამოიყენა გერმანელმა მეცნიერმა გ. შტალმა. ნაშრომში „Theoria medica“ (1708) მან ანიმიზმი დაარქვა მის სწავლებას სულის შესახებ, როგორც რაღაც უპიროვნებო ცხოვრებისეულ საწყისს, რომელიც მთელი ცოცხალი პროცესების საფუძველს წარმოადგენდა. არისტოტელეს მსგავსად შტალი სულს სხეულის მამოძრავებლად მიიჩნევდა.
1871 წელს ანთროპოლოგმაედვარდ ტაილორმა გამოსცა წიგნი, სადაც ანთროპოლოგიაში დღეისთვის მიღებული ანიმიზმის მნიშვნელობა განმარტა: „ძირითადი დოქტრინა სულსა და ზოგადად, სხვა სულიერ არსებებზე“.
ისტორია
ანიმიზმი ჯერ კიდევ ანტიკურ ხანაში არსებობდა, ქრისტიანობის გავრცელებამდე. ადამიანებმა ჯერ ღვთაებებად აღიარეს სხვადასხვა უსულო საგანი თუ მოვლენა და შემდეგ მათი სულის არსებობის ან მათში სულის არსებობის ფაქტიც დაუშვეს. ქართულ ეთნოგრაფიულ ყოფაში არსებობდა ანიმიზმის მრავალი მაგალითი: ქვის კულტი, ხარის კულტი და სხვა.
Armstrong, Karen. A History of God: The 4,000-Year Quest of Judaism, Christianity and Islam. Ballantine Books, 1994.
Bird-David, Nurit. 1991. "Animism Revisited: Personhood, environment, and relational epistemology", Current Anthropology 40, pp. 67–91. Reprinted in Graham Harvey (ed.) 2002. Readings in Indigenous Religions (London and New York: Continuum) pp. 72–105.
