Matro Teresa, konocata en la katolika eklezio kom Santa Teresa di Kalkuta (naskinta kom Anjezë Gonxhe Bojaxhiu; 26 agosto 1910 - 5 septembro 1997), esis Albanian-Indiana katolika monakino e misionero.
El naskis en Skopje (nun la chefurbo di Norda Macedonia), lore parto di la Vilayet di Kosovo dil Otoman-Imperio. Pos habitar Macedonia dum dek-e-ok yari el translojis ad Irlando e pose ad India, ube el habitis dum granda parto di sua vivo.
En 1950 Teresa fondis la Misioneri di Karitato, katolika religiala kongregaciono qua havis plu kam 4.500 fratini ed esis aktiva en 133 landi en 2012. La kongregaciono jeras hemi por homi mortanta pro HIV/AIDS, lepro e tuberkloso; supo-koqueyi; dispensarii e movebla kliniki; konsilo-programi por pueri e familii; orfanerii e skoli. Membri, qui vovas chasteso, povreso ed obedio, anke profesas quaresma vovo: "totkordie gratuite servar le maxim povra".
Teresa recevis plura honori, inkluzanta la Ramon Magsaysay-Paco-Premio en 1962 e la Nobel-Paco-Premio en 1979. El kanonizesis (agnoskesis dal eklezio kom santo) ye 4ma septembro 2016, e l'aniversario di elua morto (5ma septembro) esas elua festo-dio.
Kontroversala figuro dum elua vivo e pos elua morto, Teresa admiresis da multi pro elua karitatala laboro. El laudesis e kritikesis pro elua opozo kontre aborto, e kritikesis pro mala standi en elua domi por mortanti. Elua oficala biografio skribesis da Navin Chawla ed editesis en 1992, ed el esas la temo di filmi ed altra libri.
Frua vivo
Teresa naskis kom Anjezë Gonxhe (o Gonxha) Bojaxhiu; Anjezë esas linguala parento di "Agnes"; Gonxhe signifikas "rozburjono" o "floreto" en la albaniana) ye 26ma agosto 1910 aden Kosovan-Albaniana familio en Skopje. El baptesis en Skopje, un dio pos elua nasko. El pose egardis 27ma agosto, elua bapto-dio, kom sua "vera naskodio".
El esis la maxim yuna filio di Nikollë e Dranafile Bojaxhiu (Bernai). Elua patro, qua partoprenis albaniana komuneso-politiko en Macedonia, mortis en 1919 kande el evis ok yari. Il forsan devenis de Prizren, Kosovo, ed elua matro forsan devenis de vilajo proxim Gjakova.
Segun biografio da Joan Graff Clucas, dum sua frua yari Teresa facinesis da naraci pri la vivi di misioneri e lia servo en Bengal; evinte 12, el konvinkesis ke el devas konsakrar su a religiala vivo. Elua rezolvo forteskis ye 15ma agosto 1928 dum ke el pregis che la templo di la Nigra Madono di Vitina-Letnice, ube el ofte pilgrimis.
Teresa livis hemo en 1928 evinte 18 por adherar la Fratini di Loreto che Loreto-Abadeyo en Rathfarnham, Irlando, por lernar la Angla skope divenar misionero; la Angla esis la doco-linguo di la Fratini di Loreto en India. El ne plus vidis sua matro o fratino. Elua familio habitis Skopje til 1934, kande li translojis a Tirane.
El arivis en India en 1929 e komencis sua noviceso en Darjeeling, en Himalaya, ube el lernis Bengali e docis che la Skolo di St. Teresa proxim sua kuvento. Teresa facis sua unesma religiala vovi ye 24ma mayo 1931. El selektis nomizeso pro Thérèse de Lisieux, la patron-santo di misioneri; pro ke altra monakino ja selektabis ta nomo, Agnes selektis la hispana espelo (Teresa).
Teresa facis sua solena vovi ye 14ma mayo 1937 dum ke el docis che Loreto-kuvento-skolo en Entally, estala Kalkuta. El servis ibe dum preske duadek yari, e divenis skolestro en 1944. Malgre ke Teresa juis docar che la skolo, el sempre plu desquieteskis pri la povreso qua cirkondis el en Kalkuta. La Bengal-famino di 1943 adportis mizero e morto al urbo, e la Dio di Direta Ago di agosto 1946 iniciis periodo di violento inter Islamani e Hinduisti.
Listo di Nobel-laureati pri paco
|
1901: Dunant, Passy
02: Ducommun, Gobat
03: Cremer
04: IDI
05: Suttner
06: Roosevelt
07: Moneta, Renault
08: Arnoldson, Bajer
09: Beernaert, Estournelles de Constant
10: BIP / IPB
11: Asser, Fried
12: Root
13: La Fontaine
17: IKRK
19: Wilson
20: Bourgeois
21: Branting, Lange
22: Nansen
25: Chamberlain, Dawes
26: Briand &Stresemann
27: Buisson, Quidde
29: Kellogg
30: Söderblom
31: Addams, Butler
33: Angell
34: Henderson
35: Ossietzky
36: Lamas
37: Cecil
38: Kontoro Nansen
44: IKRK
45: Hull
46: Balch, Mott
47: QPSW, AFSC
49: Boyd Orr
50: Bunche
51: Jouhaux
52: Schweitzer
53: Marshall
54: UNHCR
57: Pearson
58: Pire
59: Noel-Baker
60: Lutuli
61: Hammarskjöld
62: Pauling
63: Reda Kruco
64: King
65: UNICEF
68: Cassin
69: ILO
70: Borlaug
71: Brandt
73: Kissinger, Lê
74: MacBride, Sato
75: Saharov
76: B.Williams, Corrigan Maguire
77: AI
78: Sadat, Begin
79: Matro Teresa
80: Esquivel
81: UNHCR
82: Myrdal, García Robles
83: Wałęsa
84: Tutu
85: IPPNW
86: Wiesel
87: Arias
88: Paco-trupi
89: Dalai Lamao
90: Gorbachyov
91: Suu Kyi
92: Menchú
93: Mandela, de Klerk
94: Arafat, Peres, Rabin
95: Konferi Pugwash, Rotblat
96: Belo, Ramos-Horta
97: ICBL, Williams
98: Hume, Trimble
99: MSF
2000: Dae-jung
01: UN, Annan
02: Carter
03: Ebadi
04: Maathai
05: IAEA, ElBaradei
06: Yunus, Banko Grameen
07: Al Gore
08: Ahtisaari
09: Obama
10: Liu
11: Sirleaf, Gbowee, Karman
12: Europana Uniono
13: Organizuro por l'Interdikto di Kemial Armi
14: Satyarthi, Malala Yousafzai
15: Quarteto
16: Santos
17: Internaciona Kampanio pri l'Aboliso di Nuklear Armi
18: Mukwege, Murad
19: Ahmed Ali
|