Ti Sulawesi ket buklen dagiti uppat a peninsula: ti akin-amianan a Peninsula Minahassa; ti Daya a Peninsula; ti Abagatan a Peninsula; ken ti Abagatan a daya a Peninsula. Tallo a golpo ti mangisina kadagitoy a peninsula: ti Golpo ti Tomini iti pagbaetan ti akin-amianan a peninsula Minahasa ken ti Daya a Peninsula; ti Golpo Tolo iti pagbaetan dagiti peninsula ti Daya ken Abagatan a daya a Peninsula; ken ti Golpo Bone iti pagbaetan ti Abagatan ken Abagatan a daya a Peninsula. Ti Lingsat ti Makassar ket mabirukan iti igid ti akinlaud a bangir ti isla ken mangisina ti isla manipud iti Borneo.
Nagan
Ti nagan a Sulawesi ket mabalin a nagtaud manipud iti balikas a sula ("isla") ken besi ("landok") ken mabalin a mangibaga ti historikal nga eksport iti landok manipud iti nabaknang ti deposito iti oro a Danaw Matano.[1] Daytoy ket nagbalin a maus-usar iti Ingles kalpasan ti wayawaya ti Indonesia.
Ti nagan a Celebes ket kasisigud idi a naited iti isla babaen dagidi Portuges nga eksplorador.
Heolohia
Ti isla ket agbangkirig manipud kadagiti aplaya dagiti adalem a baybay a mangpalikmut iti isla iti natayag, kaaduan a bulkaniko, a kabanbantayan nga interior. Dagiti aktibo a bulkan ket mabirukan iti akin-amianan a Peninsula Minahassa, ken gumay-at iti amianan iti Is-isla Sangihe. Ti akin-amianan a peninsula ket aglaon kadagiti nadumaduma nga aktibo a bulkan a kas ti Bantay Lokon, Bantay Awu, Soputan, ken Karangetang.
Segun ti rekonstruksion ti plata, ti isla ket naipammatian a naporma idi babaen ti panagdungpar dagiti terrano manipud iti Plata ti Asia (nangporma ti laud ken abagatan a laud), ken manipud iti Plata ti Australia (nangporma ti abagatan a daya ken ti Banggai), a dagiti arko ti isla ket dati nga adda iti Pasipiko (nangporma kadagiti peninsula ti amianan ken daya).[2] Gapu kadagiti nadumaduma a tektoniko a taudanna, dagiti tukki ket nangkupsiat iti daga; kas resulta, ti isla ket kanayon a makasanay kadagiti gingined.
Ti Sulawesi, no maigiddiat kadagiti kaaduan nga isla iti bioheograpikal a rehion ti Wallacea, daytoy ket saan a pudno nga oseaniko, ngem komposito nga isla iti tengnga ti sona ti pagdungparan ti Asia-Australia.[3] Dagiti paset ti isla ket dati a naikapet iti kontinental a pingir iti AsiawennoAustralia ken nagbalin a naisina manipud kadagitoy a lugar babaen dagiti bikariante a proseso.[3] Para iti maysa, iti laud, ti sabangan iti Lingsat Makassar ket mangisina iti Laud a Sulawesi manipud iti Sundaland iti Eoseno c. 45 Mya.[3] Iti daya, ti tradisional a pamanunotan kadagiti panagdudungpar kadagiti adu a mikro-kontinental a panagsisina manipud iti Baro a Guinea nga agraman iti maysa nga aktibo a bulkaniko a pingir iti Laud a Sulawesi kadagiti sabali a panawen manipud iti Nasapa a Mioseno c. 20 Mya ket kaudian a sinukatan babaen ti hipotesis a ti pagpaatiddog a panagsisina ket sinarunona ti agmaymaysa a Mioseno a panagdungpar ti Laud a Sulawesi iti Sula Spur, ti akinlaud a patingga ti maysa a taga-ugma a nakulpi a barikes iti Varisca a taudan iti Naladaw a Paleosoiko.[3]
^Watuseke, F. S. 1974. On the name Celebes. Sixth International Conference on Asian History, International Association of Historians of Asia, Yogyakarta, 26–30 August. Unpublished.
^"404 error". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-06-27. Naala idi 2015-11-02. {{cite web}}: Agus-usar ti dakamat iti sapasap a titulo (tulong)
Von Rintelen, T.; et al. (2014), "A Snail Perspective on the Biogeography of Sulawesi, Indonesia: Origin and Intra-Island Dispersal of the Viviparous Freshwater Gastropod Tylomelania"", PLoS ONE, vol. 9, No. 6, p. e98917, doi:10.1371/journal.pone.0098917.
Dagiti akinruar a silpo
Dagiti midia a mainaig iti Sulawesi iti Wikimedia Commons Pakaammo ti panagbiahe idiay Sulawesi manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)
