Ti Kinaray-a ket pagsasao nga Austronesio a kangrunaan a naisasao idiay Probinsia ti Antique, Filipinas. Daytoy ket naisasao pay idiay Probinsia ti Iloilo, idiay abagatan ti Probinsia ti Capiz, ken dagiti daddumapay a purok idiay Mindanao a tumugot ti ramutda iti Probinsia ti Antique wenno dagiti agsasao ti Kinaray-a a luglugar ti Iloilo ken Probinsia ti Capiz. Ti Kinaray-a ket nagtaud manipud ti balikas nga "iraya", a kapada ti "ilaya" iti Tagalog, a mangibagbaga ti grupo ti tattao nga agtataeng kadagiti kabanbantayan a lugar ti probinsia, daytoy ket nagtaud met manipud ti Sanskrito a laya a kayatna a saoen ket pagtaengan a kas iti Himalaya, bayat a dagiti grupo ti tattao nga agtataeng idiay asideg ti delta ti karayan ket tinawtawagan a kas "ilawod" manipud ti Hiligaynon a balikas ti "lawod", a nagtaud met manipud ti Proto-Austronesio a lahud, a mangibagbaga iti dakkel a bagi ti danum (baybay, taaw, danaw, wenno kipet). Nupay kasta, ti Kinaray-a ket saan a anasken a mangitudo iti waya wenno pagsasao nga insasao babaen dagiti agtataeng iti kabanbantayan ti Isla ti Panay. Dagiti agsasao iti daytoy a pagsasao ket tinawtawagan iti, "Karay-a."
Ti Kinaray-a ket naisasao pay kadagiti kaaduan a paset ti Iloilo ken ti abagatan a Capiz a kakuyogna met ti Hiligaynon. Kaaduan kadagiti ili kadagitoy a lugar ket agsasao iti Kinaray-a bayat a ti Hiligaynon ket kaaduan a naisasao idiay Siudad ti in Iloilo. Gapu ti rehional a kaasideg, dagiti estasion ti midia ken telebision, dagiti agsasao ti Kinaray-a ket maawatanda dagiti agsasao ti Hiligaynon. Nupay kasta, dagiti laeng agsasao ti Hiligaynon nga agnanaed kadagiti lugar nga agsasao ti Kinaray-a ti makaawat ti pagsasao. Dagiti nagtaud manipud kadagiti sabali a lugar, kasla tiNegros, ket narigatda a maawatan ti pagsasao.
Paka-allilawan kadagiti agsasao ti Hiligaynon a ti Kinaray-a ket dialekto ti Hiligaynon; iti kinapudno dagitoy dua ket tagikua ti dua a sabali, ngem agkabagian, dagiti subgrupo ti pagsasao. Nupay kasta, adda met dagiti agsasao ti Kinaray-a a maikadua met a pagsasaoda ti Hiligaynon; datoy ti gapu a dagiti a Cebuano ket ipagpagarupda a dagiti balikas ti Kinaray-a ket dagiti Hiligaynon.
