Բլեզ Պասկալ

Բլեզ Պասկալ Blaise Pascal
Ծնվել է	հունիսի 19, 1623(1623-06-19)[1][2][3]^[…] birth house of Blaise Pascal, Auvergne, Ֆրանսիայի թագավորություն[4]
Մահացել է	օգոստոսի 19, 1662(1662-08-19)[1][5][6]^[…] (39 տարեկան) Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն[7][8] բնական մահով[2]
Գերեզման	Սենթ Էտիեն դյու Մոն[2]
Բնակության վայր(եր)	Կլերմոն Ֆերան[9], Փարիզ[10], Ռուան[11] և Փարիզ[10]
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիայի թագավորություն
Դավանանք	jansenism?[2]
Մասնագիտություն	մաթեմատիկոս, փիլիսոփա, աստվածաբան, ֆիզիկոս, գրող, ֆրանսիացի բարոյախոս և վիճակագրագետ
Գործունեության ոլորտ	հավանականությունների տեսություն[2], մաթեմատիկա[12], գրականություն[12] և ֆիզիկա[12]
Անդամակցություն	Académie Le Pailleur?
Տիրապետում է լեզուներին	լատիներեն[2] և ֆրանսերեն[1][2][13]
Գիտական ղեկավար	Մարեն Մերսեն[14]
Ազդվել է	Օգոստինոս Երանելի, Միշել դը Մոնտեն[2], Ռենե Դեկարտ[2], Կորնելիուս Յանսեն և Էպիկտետոս
Հայր	Էտիեն Պասկալ[2]
Մայր	Antoinette Begon?[15]
Ստորագրություն
Քաղվածքներ Վիքիքաղվածքում
Blaise Pascal Վիքիպահեստում

Բլեզ Պասկալ (ֆր.՝ Blaise Pascal, հունիսի 19, 1623(1623-06-19)^{[1][2][3][…]}, birth house of Blaise Pascal, Auvergne, Ֆրանսիայի թագավորություն^[4] - օգոստոսի 19, 1662(1662-08-19)^{[1][5][6][…]}, Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն^[7][8]), ֆրանսիացի մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, փիլիսոփա և գրող։ Հիդրոստատիկայի հիմնական օրենքի հեղինակը։

Կենսագրություն

Ծնվել է Ֆրանսիայի հարավում գտնվող Օվերն գավառի Կլերմոն քաղաքում 1623 թ. հունիսի 19-ին։ Հայրը՝ Էտյեն Պասկալը եղել է հարկային տեսչության նախագահ և նույնպես հետաքրքվում էր մաթեմատիկայով և գիտություններով։ Ունեցել է երկու քույր՝ Ժակլին և Ժիլբերտա անուններով։ Մայրը Օվերնի սենեշալի դուստրն էր և մահացել է, երբ Բլեզը երեք տարեկան էր։
1631 թ. Պասկալների ընտանիքը տեղափոխվում է Փարիզ^[16], իսկ 1640 թ. հունվարին այնտեղից՝ Ռուան։
Ռուանում Պասկալի առանց այդ էլ վատ առողջությունը գնալով ավելի է վատանում։ Չնայած դրան, նա շարունակում է աշխատել։ Այստեղ նա իր հոր հաշվապահական աշխատանքներին օգնելու ժամանակ ստեղծում է գումարումներ կատարող սարք։
1658 թվականից սկսած Պասկալի առողջությունը կտրուկ վատանում է։ Մեր օրերի տվյալներով, իր ամբողջ կյանքի ընթացքում Պասկալն ունեցել է մի շարք հիվանդություններ՝ ուղեղի քաղցկեղ, աղիքային տուբերկուլյոզ, ռևմատիզմ։

Բլեզ Պասկալը մահացել է 1662 թ. օգոստոսի 19-ին։

Ժառանգությունը

Օգյուստեն Պաժու (1730—1809): Պասկալ։ Լուվր:

Պասկալի գիտական ձեռքբերումների, հայտնագործությունների պատվին իրենց անուններն են ստացել ճնշման միավորը Միավորների Միջազգային Համակարգում, շվեյցարացի գիտնական Նիքլաուս Ուիրթի Pascal ծրագրավորման լեզուն, հիդրոստատիկայի կարևոր սկզբունք համարվող Պասկալի օրենքը և Պասկալի եռանկյունին։

• Բլեզ Պասկալի պատվին իր անունն է ստացել նաև (4500) Պասկալ աստերոիդը։

Մաթեմատիկայում Պասկալի ամենախոշոր ներդրումը հավանականության տեսության զարգացումն է։

Գրականության ասպարեզում Պասկալը համարվում է Ֆրանսիական Դասական Շրջանի ամենակարևոր հեղինակներից մեկը, և առայսօր էլ նրա գրածները կարդում են որպես ֆրանսիական արձակի ամենամեծ վարպետի գործեր։

Հայերեն թարգմանություններ

Բլեզ Պասկալի գլխավոր աշխատությունը՝ «Մտքերը» ֆրանսերենից թարգմանել և ծանոթագրել է Արուս Բոյաջյանը, գիրքը լույս է տեսել 2003 թվականին՝ «Սարգիս Խաչենց» հրատարակչության կողմից, առաջաբանը գրել է Սերգեյ Ստեփանյանը։

Ծանոթագրություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. https://www.biography.com/people/blaise-pascal-9434176
3. Internet Philosophy Ontology project
4. https://journals.openedition.org/ccibp/401?lang=en#tocto1n3
5. Discogs — 2000.
6. Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
7. Аверинцев С. С. Паскаль Блез (ռուս.) // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1975. — Т. 19 : Отоми — Пластырь. — С. 260—261.
8. Аверинцев С. С. Паскаль Блез // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1975. — Т. 19 : Отоми — Пластырь. — С. 260—261.
9. https://blaisepascal.bibliotheques-clermontmetropole.eu/reperes-ressources/25-autour-de/les-lieux-pascaliens
10. https://gallica.bnf.fr/essentiels/pascal/propos-auteur
11. https://books.openedition.org/purh/7561?lang=fr
12. Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
13. CONOR.Sl
14. Mathematics Genealogy Project — 1997.
15. Pas L. v. Genealogics — 2003.
16. «Étienne Pascal». Սբ. Էնդրյուսի համալսարան, Շոտլանդիա։. 2006 թ․ օգոստոս. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 5-ին.

Արտաքին հղումներ

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Բլեզ Պասկալ հոդվածին

• Բլեզ Պասկալը դասարան․ամ կայքում Արխիվացված 2016-09-05 Wayback Machine

Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բլեզ Պասկալ» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բլեզ Պասկալ» հոդվածին։