Բանգլադեշի տակա (բենգալերեն՝ টাকা, նշան՝ ৳, code: BDT,հապավում՝ Tk), Բանգլադեշի արժույթը, Յունիկոդում այն կոդավորված է U+09F3 ৳ BENGALI RUPEE SIGN։
৳10 և բարձր թղթադրամների թողարկումը վերահսկվում է Բանգլադեշի բանկի կողմից, մինչդեռ ৳2 և ৳5 թղթադրամները Բանգլադեշի կառավարության ֆինանսների նախարարության պատասխանատվությունն են։ 2 և 5 արժեքով թղթադրամները հիմնականում փոխարինվել են մետաղադրամներով, մինչդեռ ցածր անվանական արժեքով մետաղադրամները (ներառյալ բոլոր պոյշա մետաղադրամները) մինչև 1 տական գնաճի պատճառով գրեթե դուրս են եկել շրջանառությունից։ Տակայի համար ամենից հաճախ օգտագործվող խորհրդանիշը «৳» և «Tk» են, որոնք օգտագործվում են ապրանքներ և ծառայություններ գնելիս անդորրագրերում։ Այն բաժանված է 100 պոյշայի, սակայն պոյշայի մետաղադրամներն այլեւս շրջանառության մեջ չեն։ Պոյշան դեռ օգտագործվում է հաշվապահական նպատակներով (օրինակ՝123,456,78 Tk՝ 123,456 տակայի և 78 պոյշայի համար)։
Անվանում
Ըստ The American Heritage Dictionary of the English Language-ի և Banglapedia-ի, տակա բառը առաջացել է սանսկրիտ tankah բառից, որը նշանակում է արծաթե մետաղադրամ[1][2]։ Բանգլայում տակա բառը սովորաբար օգտագործվում է նաև ցանկացած փող, արժույթ կամ թղթադրամ նշանակելու համար։ Մարդը առօրյա խոսքում կարող է օգտագործել տակա բառը՝ փողն ակնարկելու համար՝ անկախ նրանից, թե ինչ արժույթով է այն արտահայտված։ Սա նույնպես տարածված է հնդկական Արևմտյան Բենգալիա և Տրիպուրա նահանգներում, որտեղ հնդկական ռուփիի պաշտոնական անվանումն է՝ «տակա»։ Բիհարումպրակրիտի ազդեցությամբ արևելյան հնդկական այլ լեզուներում մայթիլի և մագադհի լեզուներով «տակա» է, ասամում՝ টকা տոկա և ଟଙ୍କା թանկա՝ Օդիշայում։
Ընթացիկ շրջանառվող թղթադրամներ
Բանգլադեշի բանկը թողարկել է թղթադրամների նոր շարք՝ աստիճանաբար հեռացնելով հին նմուշները։ Բոլոր թղթադրամները, բացի 1 տակայից, պատկերում են Շեյխ Մուջիբուր Ռահմանի դիմանկարը, ինչպես նաև Ազգային նահատակների հուշահամալիրի ջրանիշը[3]։
Շեյխ Մուջիբուր Ռահմանը պիքսելացված ֆոնի վրա, էլեկտրոտիպ 100 անվանական արժեքով և բանկի տարբերանշանով
৳50
Մանուշակագույն, բաց դեղին և կանաչ
Շեյխ Մուջիբուր Ռահման, Ազգային նահատակների հուշարձան Սավարում, անկախության ոսկե հոբելյանի լոգոն
Ազատագրական բանակի ազատամարտիկներ
2021
Շեյխ Մուջիբուր Ռահմանը պիքսելացված ֆոնի վրա, էլեկտրոտիպ 50 և բանկի տարբերանշան
Փոխարժեք
Բանգլադեշի անկախացումից հետո բանգլադեշյան տակայի արժեքը սահմանվեց 7,5-ից մինչև 8,0 ԱՄՆ դոլարի սահմաններում։ Բացառությամբ 1978 ֆինանսական տարվա, տակայի արժեքը ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ ամեն տարի նվազում էր 1971 թվականից մինչև 1987 թվականի վերջը։ Այս երևույթը փոխհատուցելու համար Բանգլադեշը առաջին անգամ օգտագործեց Արժույթի միջազգային հիմնադրամի փոխհատուցման ֆինանսավորման հնարավորությունը 1974 ֆինանսական տարում։ Չնայած Աջակցության կարիքը մեծանալով՝ Մուջիբի կառավարությունը ի սկզբանե չցանկացավ բավարարել ԱՄՀ-ի դրույթները դրամավարկային և հարկաբյուջետային քաղաքականության վերաբերյալ։ 1975 ֆինանսական տարում, սակայն, կառավարությունը վերանայեց իր դիրքորոշումը՝ հայտարարելով տակայի արժեզրկումը 56 տոկոսով և համաձայնվելով Համաշխարհային բանկի կողմից Բանգլադեշի օգնության խումբ ստեղծել[8]։
1980-1983 թվականներին տական անկում է ապրել մոտ 50 տոկոսով՝ Բանգլադեշի վճարային հաշվեկշռի վատթարացման պատճառով[8]։ 1985-1987 թվականներին տական կրկին կայունանում էր ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ իրական արտահայտությամբ 12 տոկոսով ցածր, բայց միևնույն ժամանակ կրճատելով պաշտոնական փոխարժեքի և արտոնյալ երկրորդական դրույքի միջև տարբերությունը 15 տոկոսից մինչև 7,5 տոկոս[8]։ Կառուցվածքային այս ճշգրտմանը ուղեկցում էր երկրորդական տեմպերով իրականացվող առևտրի ընդլայնումը, որը կազմում էր ընդհանուր արտահանման 53 տոկոսը և ընդհանուր ներմուծման 28 տոկոսը[8]։ 1987-ի կեսերին պաշտոնական դրույքաչափը համեմատաբար կայուն էր[8]։
2011 թվականի հունվարին 1 ԱՄՆ դոլարը համարժեք էր մոտավորապես 72 ৳72-ին[9], 2012 թվականի ապրիլի 21-ի դրությամբ 1 ԱՄՆ դոլարն արժեր մոտ 82 ৳, իսկ 2015 թվականի սեպտեմբերի 9-ի դրությամբ ԱՄՆ 1 դոլարը գնահատվում էր 77 ৳։
Բանգլադեշի տական մեկ արժույթի միավորի միջին հաշվով տարվա ընթացքում (ամեն տարվա հունվար, 1971-2015)
↑«taka». The American Heritage Dictionary of the English Language (5th ed.). HarperCollins Publishers. 2022. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 31-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 25-ին.
↑«Taka». Banglapedia. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 5-ին.
↑ 3,03,1«Notes». Bangladesh Bank. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 17-ին.
↑ 8,08,18,28,38,4Lesser, Lawrence B. (1989). «Money and Banking». In Heitzman, James; Worden, Robert (eds.). Bangladesh: A Country Study. Washington, D.C.: Federal Research Division, Library of Congress. էջեր 108–109. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 26-ին.