Դևիդ Լին

Դևիդ Լին; David Lean
	;
Ծնվել է	մարտի 25, 1908[…]
Ծննդավայր	Կրոյդոն, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Մահացել է	ապրիլի 16, 1991[…] (83 տարեկան)
Մահվան վայր	Լայմհաուս, London Borough of Tower Hamlets, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Գերեզման	Putney Vale Cemetery
Քաղաքացիություն	Միացյալ Թագավորություն
Կրթություն	Լեյթոն Պարկ դպրոց Մեծ Բրիտանիայում
Երկեր	Լոուրենս Արաբացի, Brief Encounter?, Կամուրջ Քվայ գետի վրայով, Ուղևորություն դեպի Հնդկաստան և Դոկտոր Ժիվագո
Մասնագիտություն	կինոռեժիսոր, կինոպրոդյուսեր, մոնտաժող, սցենարիստ, ռեժիսոր և գրող
Աշխատանք	1934-1984
Ամուսին	անհայտ, Քեյ Ուոլշ, Ann Todd?, անհայտ, անհայտ և անհայտ
Ծնողներ	մայր՝ Helena Tangye?
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Ամերիկայի ռեժիսորների համքարության մրցանակ BAFTA Academy Fellowship Award AFI կյանքի նվաճումներ մրցանակ ԱՄՆ կինոքննադատների ազգային խորհրդի մրցանակ լավագույն ֆիլմի համար և Critics' Circle Award for Distinguished Service to the Arts?
	David Lean Վիքիպահեստում

Դևիդ Լին (անգլ.՝ David Lean, մարտի 25, 1908(1908-03-25)^[1]^[2]^[3]^[…], Կրոյդոն, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն^[4] - ապրիլի 16, 1991(1991-04-16)^[1]^[2]^[3]^[…], Լայմհաուս, London Borough of Tower Hamlets, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն^[4]), բրիտանացի կինոռեժիսոր, համաշխարհային կինոյի երևելի դեմքերից մեկը^[8]^[9], առավել հայտնի է իր նկարահանած էպիկական ֆիլմերով^[10]։ Բրիտանական կինոակադեմիայի կողմից անցկացված հարցումներով դասվել է համաշխարհային կինոյի 10 լավագույն ռեժիսորների շարքում^[11]։

Ստացել է Սըր կոչումը, իսկ 1984 թ. նաև Մեծ Բրիտանիայի Ասպետ պատվավոր կոչումը։

Կենսագրություն և կարիերա

Ծնվել է 1908 թվականի մարտի 25-ին Լոնդոնի հարակից Կրոյդոն ավանում։ Ծնողները մանուկ ժամանակ արգելել էին նրան այցելել կինոթատրոններ^[12]։

1927 թ. աշխատանքի է անցնում կինոստուդիաներից մեկում, սկզբում՝ որպես ռեժիսորի օգնական, ապա՝ մոնտաժող։ Առաջին լիամետրաժ մոնտաժի աշխատանքը կատարել է 1934 թ.։ Մինչև ռեժիսոր աշխատելը նա արդեն համարվում էր իր ժամանակի լավագույն մոնտաժողներից մեկը։

Առաջին ռեժիսորական գործը 1942 թ. Նոել Քաուորդի հետ համատեղ նկարահանած «Որի մեջ մենք ծառայում ենք» ֆիլմն էր։ 1944-45 թթ. Լինը էկրանավորել է Քաուորդի ևս 3 պիես։ Այնուհետ Չառլզ Դիքենսի գրվածքների հիման վրա նկարահանել է «Մեծ հույսեր» (1946) և «Օլիվեր Թվիստ» (1948) ֆիլմերը։ 1947 թ. դառնում է BAFTA կինոմրցանակի շնորհողներից մեկն ու ընտրվում նաև նրա ներկայացուցիչ։

1955 թ. էկրան է բարձրանում նրա առաջին գունավոր ֆիլմը՝ «Ամառ»-ը, որը նկարահանվել էր Վենետիկում ամերիկացի պրոդյուսերների միջոցների հաշվին։ Դրանից հետո նկարահանում է իր ամենահայտնի ֆիլմը՝ «Կամուրջ Քվայ գետի վրայով» (1957), որի համար նա ստանում է իր առաջին Օսկարը Օսկար լավագույն ռեժիսորի համար անվանակարգում։ Նույն մրցանակը ստանում է նաև 1962 թ. «Լոուրենս Արաբացի» պատմական մասշտաբային ֆիլմի համար։ Մյուս ամենահայտնի ֆիլմը Բորիս Պաստեռնակի համանուն վեպի էկրանացումն է՝ «Դոկտոր Ժիվագոն»։

Այս վերջին 3 ֆիլմերը ընդգրկված են Ամերիկյան բոլոր ժամանակների 100 լավագույն ֆիլմերի ցանկում, ռեժիսորը ստացել է Ոսկե Գլոբուս լավագույն ռեժիսորի համար մրցանակը, իսկ «Լոուրենս Արաբացի» ֆիլմը Ամերիկյան բոլոր ժամանակների 10 լավագույն ֆիլմեր ըստ 10 ժանրերի ցանկում գլխավորում է էպիկական ֆիլմերի ցուցակը։

«Ռայանի աղջիկը» (1970) քիչ հաջողություն ունեցած ֆիլմից հետո դադարում է աշխատել որպես ռեժիսոր, հաջորդ ֆիլմը՝ «Ուղևորություն դեպի Հնդկաստան» նկարահանում է 1984 թ., այն դառնում է ռեժիսորի վերջին աշխատանքը։ Ընդհանուր թվով ստացել է 23 տարբեր կինոմրցանակներ, ներկայացված է եղել ևս 21-ի։

6 անգամ ամուսնացած է եղել

Ֆիլմագրություն

29 ֆիլմերի մոնտաժող է, 19 ֆիլմի ռեժիսոր։ 3-ական ֆիլմերի պրոդյուսեր և դերասան է նաև։
Առավել նշանավոր ռեժիսորական աշխատանքներն են.

տարեթիվ	անվանում	բնօրինակ անվանում	դերասաններ
1945	Կարճ հանդիպում	Brief Encounter
1948	Օլիվեր Թվիստ (ֆիլմ)	Oliver Twist	Ալեք Գինես
1957	Կամուրջ Քվայ գետի վրայով	The Bridge on the River Kwai	Ուիլյամ Հոլդեն Ալեք Գինես
1962	Լոուրենս Արաբացի	Lawrence of Arabia	Օմար Շարիֆ Պիտեր Օ'Թուլ Էնթոնի Քուին Ալեք Գինես Խոսե Ֆերրեր Էնթոնի Քուեյլ
1965	Դոկտոր Ժիվագո	Doctor Zhivago	Օմար Շարիֆ Ջուլի Քրիստի Ռոդ Սթայգեր Ալեք Գինես Ջերալդին Չապլին
1965	երբևէ պատմված պատմություններից ամենամեծը (Ջորջ Սթիվենսի հետ համատեղ)	The Greatest Story Ever Told	Մաքս ֆոն Սյուդով Չառլթոն Հեսթոն
1984	Ուղևորություն դեպի Հնդկաստան	A Passage to India

Գրականություն

«Sir David Lean - Obituary». Daily Telegraph. 1991 թ․ ապրիլի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 30-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 22-ին. Unsigned obituary of Lean.
Lane, Anthony (2008 թ․ մարտի 31). «Master and Commander: Remembering David Lean». The New Yorker. Վերցված է 2914 թ․ հունիսի 22-ին. Lane's appreciation of Lean on his centennial
Silver, Alain (2004 թ․ փետրվար). «David Lean». Senses of Cinema (30). Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 22-ին. Silver's essay on Lean's career compiled as part of the Senses of Cinema Great Directors series.
Thomson, David (2008 թ․ մայիսի 9). «Unhealed wounds». Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 22-ին. Thomson's appreciation of Lean on the occasion of his centennial.

Նյութեր

Alain Silver and James Ursini, David Lean and his Films, Silman-James, 1992.
Kevin Brownlow, David Lean, Faber & Faber, 1997.
Silverman, Stephen M., David Lean, Harry N. Abrams 1989.
Santas, Constantine, The Epics Films of David Lean, Scarecrow Press, 2011
Turner, Adrian "The Making of David Lean's Lawrence of Arabia" (Dragon's World, Limpsfield UK, 1994)
Turner, Adrian "Robert Bolt: Scenes from two lives" (Hutchinson, London 1998)
Williams, Melanie, David Lean, [Manchester University Press, 2014]
Morris, L. Robert and Lawrence Raskin, Lawrence of Arabia: the 30th Anniversary Pictorial History, Anchor Books, Doubleday, 1992