וידאל הצרפתי (הצוף דבש)

רבי וידאל הצרפתי
לידה 1540
ה'ש'
פאס
פטירה 1619 (בגיל 79 בערך)
ה'ש"פ
פאס,
כינוי מורה צדק בפאס, "אל סיניור".
מקום קבורה בית הקברות היהודי בפאס עריכת הנתון בוויקינתונים
מקום פעילות פאס
תקופת הפעילות ?–1620 עריכת הנתון בוויקינתונים
השתייכות מגורשים (יהדות מרוקו), אחרונים
תחומי עיסוק פרשנות על התורה, הלכה.
תפקידים נוספים מורה צדק
חיבוריו פירוש על המגילות, צוף דבש - דרושים על התורה, השגות על הרא"ם, אמרי יושר על מדרש רבה, דרך הקודש, על הספרא, פירוש על התורה ומפתח על ענייני המדרשים תנחומא ומכילתא.
צאצאים יצחק הצרפתי השני עריכת הנתון בוויקינתונים
לעריכה בוויקינתונים שמשמש מקור לחלק מהמידע בתבנית

רבי וידאל הצרפתי השני (ה'ש' 1540 - ה'ש"פ[1] -1619), היה מורה צדק, ואב בית דין בקהילת המגורשים בעיר פאס,[2] ראש ישיבה בעיר, מחבר ספרים רבים.[3] נקרא גם בתואר "סיניור"[4]

קורותיו

רבי וידאל זה, הוא למעשה הראשון הידוע לנו שנולד כבר בפאס ונכדו של רבי וידאל הראשון מגולי ספרד.[4] ידוע כנין ונכד לרש"י ורבנו תם ודרכו לדוד המלך.[5] נולד לרבי יצחק הצרפתי, שכיהן כדיין ומורה צדק בפאס. למד תורה מרבותיו - רבי אברהם עוזיאל,[6] ואביו רבי יצחק.[7]

אב בית הדין

בשנת ה'ש"ן לערך, נתמנה לדיין בבית הדין הרבני, ולאחר מכן גם כאב בית הדין, בתפקיד זה כיהן כשלושים שנה עד לפטירתו.[8] כיהן עמו בבית הדין רבי אהרן אבן חיים עד שעלה רבי אהרן לארץ ישראל.[9] רבי וידאל נושא ונותן עם חכמי עירו הרבנים: אהרן אבן חיים, שאול שמואל סירירו מחבר הספר "דרושי מהרש"ש", יהודה עוזיאל השני מחבר הספר "בית העוזיאלי", רבי סעדיה בן ריבוח, רבי שמואל אבן דנאן, רבי יחיא בירדוגו,[10] רבי יצחק אבן צור, ועוד. עמהם רבי וידאל חתום על פסקי דין[11] ותקנות בין השנים ה'שנ"בה'שע"ז.[8]

כמו כן רבי וידאל כיהן בראשות ישיבת "תלמוד תורה" שהייתה בעליית בית הכנסת "תלמוד תורה" בעיר, ושימש כשליח ציבור קבוע בבית הכנסת.

גדלותו

בספר "מלכי רבנן" לרב יוסף בן נאיים מסופר,[12] שבחודש ניסן שנת ה'שע"ג, הייתה אז שנת בצורת גדולה, ויבשו כל התבואות ועצי השדה. וגזרו תענית גשמים על הציבור ביום כ"ז ניסן והמשיכו אף בראש חודש אייר, שלא כדעת חכמים[13] ואמרו תפלת "כל נדרי" שלוש פעמים, והורידו לפני התיבה את רבי וידאל הצרפתי, ודרש בציבור וכלשון הספר: ”והיה בעור בשרם בהרות”, מרוב החרדה. ועוד המשיך לדרוש להם במשלים שונים עד שגעו ובכו כל העם. ודרש גם בשפה הערבית והניח אפר על ראשו ועל ספר התורה, ונכנע לב הציבור לאביהם שבשמיים, ובסוף ירדו להם גשמים ברצון.

לא ידועות פסיקות רבות ממנו, אך פסיקות מועטות נשתמרו בתוך ספריו. אחת מפסיקות אלו היא הכרעתו במחלוקת הראשונים אודות מניין חוטי התכלת בציצית. רבי וידאל מכריע כדעת הראב"ד שיש לצבוע בתכלת חוט אחד שלם מחוטי הציצית. הכרעה זו לא הייתה הכרעה למעשה בזמנו של רבי וידאל, אלא פסיקה תאורטית בלבד.[14]

חכמי ארץ ישראל מזכירים אותו לשבח.[15]

בנו, הוא רבי יצחק הצרפתי השני, שירש אותו בראשות בית הדין, כמו כן בנו נתמנה לראשות הישיבה בעיר וקיבל את תפקיד ה'נגידות' על היהודים.[16]

פרסום ספריו

כתב רבי יוסף בן נאיים בספר "מלכי רבנן",[4] שיש לרבי וידאל הצרפתי זכות מאוד מיוחדת, שספריו נמלטו מחוץ למערב, ולא הלכו לאיבוד ונדפסו. ”כי אין הדפוס מצוי במערב וחסרון כיס קשה, ועוד כמה פעמים נשללו יהודי המערב משכיניהם הרעים ונטלו מהם כל כלי חמדתם ואבדו מהם כמה ספרים...”

שיטת לימודו

רבי וידאל היה מחד מעמיק, וכמו שהעיד עליו החיד"א[17]: ”ודבריו צריכים עיון ועומק רב” ועוד העיד[18]:”כל שוגה בו יחכם, ויאמר כלך אצל יפות והרוצה ליהנות יהנה בהתיישב דעתו לעיין בו במתון כדרך שמעיין בדברי רש"י ז"ל"”. אך מאידך היה מתרחק מ'פלפולי סרק' וכמו שהעיד על עצמו[19]: ”כי כוונתי ומגמתי רדיפת האמת ולדעתי כל יתר על זה כנטול דמי - הארכת ענפים בלי פרי” וכן העיד עליו נכדו רבי אהרן הצרפתי[20] שכתב: ”כי הרב המחבר זצוק"ל לא הלך בגדולות ובדרשות כשאר דרשני התורה, כי אם כוונת חיבורו לפשט הפסוק וליישב שום (דבר) קושי ודוחק שיש בכתוב והלך בדרך הצדק והיושר של רש"י וראב"ע, שכוונתם ליישב פשט הפסוק דבר המתיישב לפי פשוטו של מקרא דבר דבור על אופניו” אולם מאידך היה מעיין ומפלפל (כשצריך) גדול, וכמו שהעיד עליו רבי אהרן הצרפתי:[7] ”והראה עוז כח עוצם פלפולו שקיל וטרי (נושא ונותן) בסוגיא דשמעתתא בפלפול רש"י ותוספות בכל ברייתא שהובאה בתלמוד...” לשושלת משפחתו כפי שמצויה בידי המשפחה ומגיעה, ראו כאן

חיבוריו

  • פירוש על המגילות- בהם נמצא בכתב יד רק על מגילת איכה
  • צוף דבש - דרושים על התורה, הודפסו יחד עם שלושת ספריו: מגילת סתרים - על מגילת אסתר, אוצר נחמד על ספר תהלים, הצעת רות על מגילת רות.[21]
  • השגות על הרא"ם
  • אמרי יושר - פירוש על מדרש רבה
  • דרך הקודש - פירוש על הספרא, נדפס על ידי חברת דובב שפתי ישנים בהוסיאטין, תרס"ח.
  • פירוש על התורה ומפתח על ענייני המדרשים תנחומא ומכילתא

ראו גם

לקריאה נוספת

  • ספר "מלכי רבנן", באות ו'.
  • ספר פאס וחכמיה חלקים א' - ב'
  • הקדמת יוסף בנימין צרפתי לספר 'דרך הקודש' הודפס יחד עם הספר 'קרבן אהרן' לרבי אהרן אבן חיים, חברו לדיינות.

קישורים חיצוניים

הערות שוליים

  1. ^ ישנו ספק אם נפטר שנה קודם בשנת ה'שע"ט. כמו שכותב יוסף בנימין צרפתי בהקדמה לספר 'קרבן אהרן' 'דרך הקודש' עמוד 49
  2. ^ כ"כ החיד"א ב'שם הגדולים' בערכו, ועיין בספר "אדרת אליהו" לרבי אליהו הצרפתי, הוצאת חברת אהבת שלום עמוד 16.
  3. ^ מלכי רבנן, באתר tablet.otzar.org
  4. ^ 1 2 3 עיין בספר "מלכי רבנן" לרבי יוסף בן נאיים דף כ"ט עמוד ב'.
  5. ^ עיין בהקדמה לספרו "צוף דבש". וב[:https://www.otzar.org/wotzar/book.aspx?26820 הדף הזה], עיין ערך משפחת צרפתי
  6. ^ הנ"ל כיהן יחד עם אביו של רבי וידאל כדיין בעיר.
  7. ^ 1 2 כ"כ רבי אהרן הצרפתי בהקדמתו לספר "צוף דבש" (אמשטרדם ה'תע"ח)
  8. ^ 1 2 עיינו בהקדמה לספר קרבן אהרן ודרך הקודש, עמוד 41, מאת יוסף בנימין צרפתי.
  9. ^ ראו בערך "רבי אהרן אבן חיים".
  10. ^ לימים נתמנה לרבה של תטואן בשנת ה'שס"ט.
  11. ^ פסקי הדין הודפסו בספר 'כרם חמר' לרבי אברהם אנקווא.
  12. ^ צוטט מהספר 'דברי הימים' לרבי שמואל אבן דנאן.
  13. ^ לפי המשנה, מסכת תענית, פרק ב', משנה י' אסור לגזור לכתחילה תענית על הציבור בראשי חודשים ובשאר מועדות.
  14. ^ צוף דבש, סוף פרשת שלח לך, עמוד ר"ה במהדורה החדשה.
  15. ^ כגון החיד"א ב'שם הגדולים', ערך רבי וידאל.
  16. ^ עיינו בערך רבי יצחק הצרפתי השני.
  17. ^ 'שם הגדולים' בערך 'רבנו וידאל הצרפתי השני'
  18. ^ 'חומת אנך', וישב, אות ט', וכן ראו מלכי רבנן (דף כ"א ע"ד)
  19. ^ בהקדמתו לספר 'אמרי יושר'
  20. ^ בהקדמתו לספרו 'צוף דבש' (אמשטרדם ה'תע"ח)
  21. ^ הקדמת יוסף בנימין הצרפתי לספר 'קרבן אהרן' 'דרך הקודש', עמוד 43


תקופת חייו של הרב וידאל הצרפתי על ציר הזמן
ציר הזמןתקופת הזוגותתנאיםאמוראיםסבוראיםגאוניםראשוניםאחרונים
ציר הזמן

Read other articles:

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (أبريل 2022) يتعرض الصينيون والمقيمون في الصين للاتجار بالجنس. الاتجار بالجنس في الصين، نوع من الاتجار بالبشر بغرض الاستغلال الجنسي والرق، ينتشر في جمهورية الصين الشعبي...

Про інші значення див. Мартинівський гідрологічний заказник (Хмельницька область) та Мартинівський орнітологічний заказник. Мартинівський заказник 49°37′40″ пн. ш. 31°17′12″ сх. д. / 49.62800800002777635° пн. ш. 31.28687400002777963° сх. д. / 49.62800800002777635; 31.286874000...

Religion in the Falkland Islands in 2016.[1]   Christianity[a] (57%)  No Religion (35%)  Not Specified (6%)  Others[b] (1%) Christ Church Cathedral in Stanley Religion in the Falkland Islands is predominantly Christianity, of which the primary denominations are Church of England, Roman Catholic, United Free Church, Lutheran, Jehovah's Witnesses, Seventh-day Adventists among others. In the 2006 census most islanders identified the...

Die folgende Liste enthält die in der Denkmalliste ausgewiesenen Baudenkmäler auf dem Gebiet des Stadtteils Köln-Rodenkirchen, Stadtbezirk Köln-Rodenkirchen, Nordrhein-Westfalen. Hinweis: Die Reihenfolge der Baudenkmäler in dieser Liste orientiert sich an den Straßennamen und ist alternativ nach Hausnummern, Denkmallistennummer oder Bezeichnung sortierbar. Basis ist die offizielle Kölner Denkmalliste (Stand: 16. August 2012), die Baudenkmäler und Denkmalbereiche auflistet. Dabei kann ...

Muhammad SupariyonoWakil Ketua Dewan Perwakilan Rakyat Daerah Kota DepokMasa jabatan1 Oktober 2014 – 3 September 2019Menjabat bersama Yeti Wulandari dan Igun SumarnoKetuaHendrik Tangke AlloPendahuluPrihandoko Soetadi DipowongsoPenggantiYeti Wulandari Hendrik Tangke Allo Tajudin TabriDaerah pemilihanKota Depok 4 Informasi pribadiLahir11 Mei 1969 (umur 54)Jakarta, IndonesiaKebangsaanIndonesiaPartai politikPartai Keadilan SejahteraProfesiPolitikusSunting kotak info ...

Der Sitz der Vorpommerschen Landesbühne in Anklam Die Vorpommersche Landesbühne (VLB) ist das Theater der Stadt Anklam und neben dem Theater Vorpommern in Greifswald und Stralsund eines von zwei Theatern im Landesteil Vorpommern des Landes Mecklenburg-Vorpommern. Bis 1992 befand sich das Haus unter dem Namen „Theater Anklam“ in kommunaler Trägerschaft. 1993 folgte die Umfirmierung zur GmbH unter dem neuen Namen „Vorpommersche Landesbühne“ und der Wechsel in die Trägerschaft des g...

NGC 2936   الكوكبة الشجاع[1]  رمز الفهرس NGC 2936 (الفهرس العام الجديد)MCG+01-25-006 (فهرس المجرات الموروفولوجي)IRAS 09351+0259 (IRAS)PGC 27422 (فهرس المجرات الرئيسية)[2]2MASX J09374413+0245394 (Two Micron All Sky Survey, Extended source catalogue)UGC 5130 (فهرس أوبسالا العام)APG 142 (أطلس المجرات الغريبة)Z 35-15 (فهرس المجرات وعناقيد ...

Resolusi 1001Dewan Keamanan PBBBendera LiberiaTanggal30 Juni 1995Sidang no.3.549KodeS/RES/1001 (Dokumen)TopikSituasi di LiberiaRingkasan hasil15 mendukungTidak ada menentangTidak ada abstainHasilDiadopsiKomposisi Dewan KeamananAnggota tetap Tiongkok Prancis Rusia Britania Raya Amerika SerikatAnggota tidak tetap Argentina Botswana Republik Ceko Jerman Honduras Indonesia Italia Nigeria Oman Rwanda Resolusi 1001...

The Great Pyramids of Giza are regarded as one of the greatest architectural feats of all time and are one of the Seven Wonders of the Ancient World Like other aspects of the culture of Africa, the architecture of Africa is exceptionally diverse. Throughout the history of Africa, Africans have developed their own local architectural traditions. In some cases, broader regional styles can be identified, such as the Sudano-Sahelian architecture of West Africa. A common theme in traditional Afric...

Опис Калінінградське ВВМУ Джерело власне фото Час створення 20.06.2006 Автор зображення Гриценко А.М. Ліцензія Цей твір поширюється на умовах ліцензії Creative Commons Attribution-Share Alike 1.0. Коротко: ви можете вільно поширювати цей твір, змінювати і використовувати його в будь-яких

Die 220-kV-Leitung im Abschnitt zwischen Trennfeld und Aschaffenburg auf Originalmasten bei Großwallstadt Die 220-kV-Leitung Ludersheim–Aschaffenburg–Borken war ursprünglich eine Drehstrom-Hochspannungsfreileitung für 220 kV Spannung, die das Umspannwerk Ludersheim mit dem Umspannwerk Aschaffenburg verband, von dem sich zwei weitere Leitungen zum Umspannwerk Kelsterbach und zum Umspannwerk Borken fortsetzten. Das Gesamtsystem wurde zwischen 1949 und 1951 in Betrieb genommen und wa...

Activision Publishing, Inc.Markas Santa monikaSebelumnyaComputer Arts, Inc.(1979)Activision, Inc.(1979–1988; 1992–2000)Mediagenic(1988–1992)JenisAnak perusahaanIndustriPermainan videoDidirikan1 Oktober 1979; 44 tahun lalu (1979-10-01)PendiriDavid CraneLarry KaplanAlan MillerBob WhiteheadJim LevyKantorpusatSanta Monica, California, Amerika serikatWilayah operasiSeluruh duniaTokohkunciRob Kostich (presiden)[1]ProdukDaftar video game ActivisionIndukActivision, Inc.(2000–2008...

This article contains content that is written like an advertisement. Please help improve it by removing promotional content and inappropriate external links, and by adding encyclopedic content written from a neutral point of view. (November 2023) (Learn how and when to remove this template message) British children's television series BingBased onBing Bunny by Ted DewanDeveloped byAcamar FilmsVoices ofElliot KerleyTrystan Tomos ThurtleMark RylanceDavid ThrelfallComposerJulian NottCountry of o...

Рукевич Михайло Іванович Рукевич Михайло Іванович, грудень 1832 р. – січень 1833 р. Акварельний портрет художника-декабриста Бестужева Миколи Олександровича. Автограф Рукевича.Народився 1796(1796)Підляське воєводство, Малопольська провінція, Корона Королівства Польського, Рі...

Public university in Afghanistan This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (October 2019) (Learn how and when to remove this template message) This article contains weasel words: vague phrasing that often accompanies biased or unverifiable information. Such statements should be clarified or removed. (October 2019) Ghazni UniversityTypePublicEstablished20...

Variability in the size and shape of a cell or nucleus Not to be confused with Pleomorphism (microbiology). A micrograph showing cells with marked nuclear shape and size variation, a component of nuclear pleomorphism. Pleomorphism is a term used in histology and cytopathology to describe variability in the size, shape and staining of cells and/or their nuclei. Several key determinants of cell and nuclear size, like ploidy and the regulation of cellular metabolism, are commonly disrupted in tu...

City in Tamil Nadu, India This article is about the city in Tamil Nadu, India. For other uses, see Krishnagiri (disambiguation). City in Tamil Nadu, IndiaKrishnagiriCityRemains of the ancient fort on the Krishnadevaraya HillKrishnagiriKrishnagiri (Tamil Nadu)Coordinates: 12°31′36″N 78°12′54″E / 12.526600°N 78.215000°E / 12.526600; 78.215000Country IndiaState Tamil NaduDistrictKrishnagiriNamed forKrishnadevarayaGovernment • TypeSpecial Grade...

American actress Hanna HertelendyBornIlona Zimka(1919-10-05)5 October 1919Budapest, HungaryDied15 May 2008(2008-05-15) (aged 88)West Hollywood, California, U.S.Years active1944–2000Spouses István Hertelendy ​ ​(m. 1940; died 1945)​ Ernest Valentine Polutnik ​ ​(m. 1947; div. 1949)​ Robert Walker ​ ​(m. 1949; died 1951)​ William Kerwin ...

For other uses, see Houston Hall (disambiguation). Student union in University CityHouston HallHouston Hall in 2005 at right, as viewed from Perelman QuadrangleGeneral informationTypeStudent unionArchitectural styleCollegiate gothicLocationUniversity CityAddress3417 Spruce StreetPhiladelphia, PennsylvaniaOpened1896 (1896)Renovated1936, 2000OwnerUniversity of PennsylvaniaTechnical detailsFloor count4Design and constructionArchitect(s)Frank Miles Day, William C. Hays, and Milton Bennett Me...

Association football club in Spain Football clubCantolaguaFull nameClub Deportivo CantolaguaFounded1927GroundMunicipal Cantolagua,Sangüesa, Navarre, SpainCapacity1,000ChairmanAlberto Ozcoidi[1]ManagerJavier Pascual[2]LeagueTercera Federación – Group 152022–23Tercera Federación – Group 15, 7th of 16 Home colours Away colours Club Deportivo Cantolagua is a Spanish football team based in Sangüesa in the autonomous community of Navarre. Founded in 1927, it plays in Terce...