Faringitis estreptocócica, amigdalitis estreptocócica, terã ahy’o rasy ojeheróva ningo mba'asy ojeguereko kuaáva peteĩ bacteria hérava estreptococo del grupo A rupive. [1] Ombyai ñane faringe, amígdalas ha heta jey ñane laringe. Kóva reguerekórõ katuete reñandúta akãnundu, ahy’o rasy ha ganglios linfáticos iruru kuaa. 37% mitã ijahy'o rasýva, [2], oguahẽ ichupekuéra ko mba'asy rupive.
Ko mba'asy ovakuaa nde rehe reñemo'aguĩrõ peteĩ tapicha hasývare. Jaikuaa porã hag̃ua ha'epa ko mba'asy, pohanohára omoinge va'erã pe hasýva ahy'ópe hisopado de garganta. Natekotevẽi oñehesa’ỹijo katuete, ikatu rupi oñepohano pe mba’asy ojehechakuaáva rupive. Ñehesa’ỹijo rupive ojehechakuaáta ha'épa hina pe mba'asy, ha'érõ oje’ukántema chupe antibióticos ani haguã hasyeteve ha okuera pya’eve haguã.[3]
Faringitis estreptocócica oñeñanduka péicha: ahy’o rasy, akãnundu ha ambue mba’e Tembiecharã:Convert, ipéu (amígdalas jerére), ha ganglios linfáticos iruru kuaa.[3]
Ambue hendáicha ikatu avei ojehecha kuaa: akã rasy, py’ajere ha gue’ẽ, py'a rasy[4], tajygue rasy[5], pire térã ahy'o apeno terã tãimbíra jeka. Ko ipahapegua ndojehechaguasúi, ha katu akóinte omoirũva ko mba’asy.[3] Ko mba’asy oguereko período de incubación mbohapy ára oike rire pe máva retepýpe, oñepyrũvo upépe ojekuaa ypy.[3] Ndaipóriramo akãnundu, tesa pytã, pytuhẽ korõrõ, tĩ syry terã juru ai, ikatu hina ndaha’éi faringitis estreptocócica.[6]
==Mba’eichakuépa Faringitis estreptocócica ojeguereko kuaa peteĩ bacteria hérava estreptococo beta-hemolítico del grupo A rupive (avei ojeheróva GAS).[7] Ambue bacteria, taha’e estreptococos beta-hemolíticos ndaha'éiva A aty pegua ha umi fusobacterias ikatu avei oporombohasy faringitis-gui.[3][5] Ova kuaa pe mba'asy jajaite terã ña ñe mo aguĩ ramo pe hasýva rehe. Heta tapicha oĩhame nda hasyive ova haguã pe mba'asy (cuartel ha mbo'ehao kuéra rupi).[5][8] Ojejuhu umi bacteria he’õ’ỹva, oikóva yvytimbo terã mba’e ku’i apytépe ndoguerovaiha ko mba’asy, katu umi he’õ ha oĩva cepillo tãi mopotĩha terã ambue tembiporu ijoguaháre, ikatuha oikove 15 ára pukukue.[5] Amo 12% rupi mitãnguéra apytégui, ndojehecháiva hese kuéra hasyha, oguereko bacteria GAS ifaringe-pe. [2]
Ojehecha haguã mba’eichatépa oñepohanóta tapicha hasýva faringitis-gui, ikatu ojeporu pe ojeheróva criterios de Centor oñemoambuéva. Ko’ãva ohechauka ojeguereko mba’érõ infección estreptocócica 5 mba’e tasyópe ojehechaukáva ári. [3]
Oñemoĩ 1 punto peteĩ teĩ ko’ã mba’épe:[3]
Upéicharõ jepe Sociedad de Enfermedades Infecciosas de América ndohecha porãmbái pe máva oñepohanóramo ijehegui rei ha he’i katu oje’u va’erãha antibiótico pe kultivo ohechaukárõ añoite oĩha mba’asy.[6] Mitãnguéra 3 arýgui yvygotyorépe, natekotevẽi ojehecha tasyópe, estreptococos A aty pegua ha akãnundu ndojehecha guasúire, ndoguerekói mba’érõ hogaygua hasýva hina avei.[6]
Peteĩ hisopado de fauces ningo iporãvéva ojejapo[9] ojehecha kuaa haguã faringitis estreptocócica 90–95% rupi voi.[3] Ikatu avei ojeporu peteĩ [estreptococos jehecha pya’erã]] (ojeheróva avei jehecha pya’e terã RADT). Jepéramo kóva ipya’e, oguereko peteĩ sensibilidad sa’ivéva (70%)-gui ha peteĩ especifidad ojojáva (98%) rehe, taha’e ha’éva al hisopado de fauces.[3]
Peteĩ hisopado de fauces terã RADT rupive ojehecháva osẽramo positivo, ha hi’ári umi oñandúva hina pe hasýva, ikatu oje’e ha oñemoneĩ mba’asy, noñemoneĩri gueteri ramo hina kuri.[10] tapicha kakuaávape, tekotevẽnte osẽ negativo pe RADT oje’e hag̃ua upe máva ndoguerekoiha ko mba’asy, katu mitãnguérape iporãne ojejapo peteĩ kultivo ijahy’óre ojehecha hag̃ua mba’etépa pe oguerekóva.[6] Hi’ã ndojejapói hina hisopado de fauces terã RADT ojejapojapogui reínte, pe máva rehe ndojekuaáirõ hasy mba’eha, heta tapicha oguereko voi ijahy’ópe umi bacteria estreptococo ombyai’ỹre chupe.[10]
Tembiecharã:See also Faringitis estreptocócica rehe oñeñandúva ojo’áramo oñeñandúva ambue mba’asýpe ndive, ikatu hina hasy ojehecha kuaa hag̃ua, ndojejapói mba’érõ peteĩ estudio upevarãva.[3] Hu’u, tĩ syry, chiri ha tesa pytã jopi ojo’áva akãnundu ha ahy’o rasy ndie, ohechaukave hina ojeguerekónteha peteĩ ahy’o rasy virus-kuére ha ndaha’eiha faringitis estreptocócica.[3] Ganglios ñande ajúra pegua iruruetereíramo ha hendive ahy’o rasy, akãnundu ha amigdals rasy, ikatu hina avei oikomononucleosis infecciosa-pe.[11]
Amigdalectomía terã operación amígdalas rehegua ikatu hina ojeporu ojejoko haguã mba’asy, umi tapicha akói hasýva ijahy’ópe ndive g̃uarã (3 terã hetave jey peteĩ ary pukukue)[12] Upéicharamo jepe, ndahetai mba’épe ou porã ha aremi rire ikatu oñemokangy ha ou jey mba’asy, jepéramo eñeñangareko hese. [13][14] Faringitis ojapyhy jey jeýva ha osẽ terã ojehecháva GAS positivo ramo, ikatu avei ãva ojekuaa peteĩ tapicha imbaretemavare hina GAS, ha opokóva jey jey hina hese infección viral.[6] Hi’ã noñepohanói peteĩ tapicha oñemboja va’ekue hasývare, noñeñanduvaíri aja.[6] Hi’ãavei noñepohanói umi tapicha portadora de GAS, ojehecháre ijetu’uhavoi hina hasyete ha oporoguerova hag̃ua.[6]
Faringitis estreptocócica oñepohano’ỹva, heta jey okuera hi’are eterei mboyve [3] Antibiótico-pe ñepohano, omonguera pya’eve ko mba’asy, hi’are kuaa 16 aravo rupinte.[3] Antibiótico rupive ñepohano oiko hina oñeñeha’ã haguã ojejoko heta mba’e oporombyaive kuaáva, taha’e Akãnundu ha absceso retrofaríngeo [3] ha iporãiterei ojeporúramo 9 ára aja, oñepyrũ guive ojehecha kuaa mba’asy.[7]
Analgésico-kuéra ningo hina umi antinflamatorios ndaha’éiva esteróideos (AINE) ha paracetamol (acetaminofeno) joguaha, tuicha ikatu oporopytyvõ oĩramo mba’e hasyeteríva faringitis estreptocócica kuére.[15] Pe lidocaína viscosa ojeheróva ikatu avei ou porãiterei hasývape.[16] Jepéramo umi esteróide oipytyvõ kuaa oĩramo hasýva[7][17] naiporãi ojepory akói.[6] Tapicha kakuaáva ikatu ho’u aspirina, katu mitãnguéra ndo’uiva’erã ikatúre hina opyta orekóvo pe mba’asy síndrome de Reye ojeheróva.[7]
Antibiótico ojeporavo ha ojeporúva Estados Unidos-pe oñepohano haguã faringitis estreptocócica ningo hinapenicilina V Iporã, ojejuhu kuaa ha ndahepýire.[3] Europa-pe ojeporuseve amoxicilina.[18] India, akãnundu terã fiebre reumática oĩ etemiha, ojeporu penicilina benzatínica G, oñemoĩva hasýva ro’okuápe, ñepyrũrãite voi.[7] Antibiótico hekoitepegua, omonguera pya’eve mba’asy, 3-5 ára mba’e ipukúrõ jepi, peteĩ árape ikatú ojekuera, ha upekuévo sa’ive ojeporoguerova kuaa.[10] Ejeporu ko pohã ojejokove hag̃ua umi ojo’áva mba’asy ndie, taha’e Akãnundu terã fiebre reumática terã absceso retrofaríngeo ojeheróva.[19] Ojejuhu ramo jepe iporãveha ojeporu antibiótico, upeichavére tekotevẽ ojehecha kuaa ikatuha oporombyai ambue hendápe[5]. Upévare nda tekotevẽi ñaipohano okakuaapamavape oimérõ ndouporãichupe pe pohã. [19] Ojeporu rasama hina antibiótico faringitis estreptocócica-pe guarã ojekuaaitereima rupi.[20] Iporãne oñeme’ẽ eritromicina ha ambuemacrólidos terã clindamicina tapicha orekóva alergia penicilina-pe.[3][6] Tenonderã ikatu ojeporu cefalosporinas tuicha háicha, tapicha oguerekóva alergia kangymi rehe.[3] Umi infección ojeguerekóva estreptococo-kuére, ikatu avei oporombohasy glomerulonefritis aguda-gui, upéicharamo jepe, antibiótico jeporu, ndohapejokói ko ojehupytykuaáva.[7]
Faringitis mba’asy jepivérõ okuera oñepohano terã noñepohanoípe, hi’are rire 3 terã 5 ára.[10] Antibiótico-pe ñepohano oipytyvõ ani haguã pe máva hasy vai eterei, ha avei sa’ive ikatu oporoguerova, mitãnguéra ikatúma oho jey mbo’ehaópe ohasávo 24 aravo ho’u haguépe antibiótico. [3] Kakuaávape ombohasyete hag̃ua ijetu’u nunga.[6] Akãnundu terã fiebre reumática aguda ojeheróva, sa’i nunga ojehecha mitãnguéra oikóva pe mundo desarrollado oje’éva rupi, ha katu kóva kuére India, África subsahariana ha heta hendáre Australia rupi, hetaiteve mitãnguéra oguereko cardiopatía adquirida oje’éva.[6]
Faringitis estreptococo-kuére ikatu oporombyai ko’ã mba’épe: Tembiecharã:Multicol
Tembiecharã:Multicol-break
Tembiecharã:Multicol-end
Viru ojeporúva ko mba’asýre Estados Unidos-pe mitãnguéra rehe, ohypyty $350.000.000 rupi.[6]
Faringitis hina pe kategoría tuichavéva ojejuhuha ko faringitis estreptocócica ojeheróva, ojehecha kuaáva 11 millones tapicháre peteĩ ary aja Estados Unidos-pe.[3] Jepéramo ãva apytépe hetaiteve hasýva virus-kuére, estreptococos A beta-hemolítico atypegua hina pe ombohasýva 15-30% faringitis mitã apytégui ha 5-20% kakuaáva apytégui.[3] Ko mba’asy ojehechaiteve araro’y opaha ha arapoty ñepyrũ jave.[3]