Substratos do galego

O gran descoñecemento das linguas que se falaban antes da chegada do latín á Gallaecia obriga a que tódalas afirmacións que se fagan sexan sempre simples hipóteses. Debido a isto, o principal método para analizar a orixe do léxico no galego é a comparación co léxico análogo noutros territorios e polo tanto hai moitas combinacións de distribución. De todos xeitos, acéptase xeralmente que a maioría das unidades léxicas anteriores aos romanos conservadas son substantivos, sen menoscabo de que tamén haxa adxectivos ou verbos.

Preindoeuropeos

Durante a Idade de Pedra até aproximadamente o ano 3000 a. C. chegaron ao noroeste peninsular compoñentes non indoeuropeos, traídos tanto polos propios pobos que falaban esas linguas coma mediante préstamos a través de falantes doutras linguas ou mesmo polos propios romanos. Dentro deste continxente distínguense dous grupos: elementos preindoeuropeos compartidos coas zonas vascófonas fronte ás reliquias que non teñen un paralelismo coñecido no éuscaro.

Comúns ó éuscaro

A gran maioría de voces non indoeuropeas relacionadas co léxico vasco están pouco ou nada estendidas por territorios de actual fala catalá. Entre todo o repertorio léxico deste tipo hispanovasco cómpre distinguir tres tipos:

  • Unha compoñente euroafricana ou mediterránea, espallada por Hispania, Galia, Italia e o norte africano datable no Paleolítico Superior (35.000 a. de C. - 8.000 a. de C.), relacionando o ibero co mauritano (unha lingua prebérber norteafricana) e causada pola relación transmediterránea. Nesta camada poderíanse considerar voces coma cosco, mata, queiroga e voces con carr- (carqueixa, carrasco, carrapucho, carroucho) segundo Hubschmid e balsa, caram(b)elo, meda e voces con barr- (Bar de Riba, en Santiago de Compostela) para Rivas Quintas.
  • Unha compoñente hispanocaucásica, distribuída por Europa meridional dende o Atlántico ó Cáucaso e incluíndo Bulgaria e algunhas falas caucásicas e italianas. Probablemente chegadas por mar, deben de estar emparentadas co protobasco e algunhas das palabras que quedan son coto (de moito rendemento toponímico dende Cantabria ó norte de Portugal, mesmo moito tempo despois de desapareceren os seus falantes), morodo (e variantes con mor-) e sobaco, e para Rivas Quintas arando, argana, canto, charrúa, fatica, lesta e zamarra.
  • Un subgrupo con voces de distribución mediterránea moi desigual e, polo tanto, de orixe menos identificable. Para simplificar a exposición pódese facer unha táboa por zonas:
Verbas Hispania,
Galia e
Italia
Hispania
e fronteiras iberas
(Aquitania,
Sardeña e
Narbonense)
Hispania Vascas e
pirenaicas
Vascas e
portuguesas
Vascas e
aragonesas
Alude, barra, barranco, barro, cádavo, lastra, morea, parra, sapo, touticeira, touza e varga. + - - - - -
Veiga (<terra (i)baika; ibai = "río" en éuscaro), varcia (ibar = "veiga" en éuscaro), abarca, aro, cama, carballo, esquerda, sarrio e xardón, así como Iria, Iliberis (Elvira, Granada) ou Ilibirris (Colibre, Rosellón) - + - - - -
Cinzarro, cotaño, samo e sámago - - + - - -
Outras - - - + - -
Outras - - - - + -
Outras - - - - - +

Alleas ó éuscaro

Este patrimonio léxico é máis abundante có anterior e o seu rango de distribución varía dende usos locais na Hispania ata compartido con correspondencias no outro extremo de Europa. Exemplos destes casos son cigarra (ou chicharra), chota, choto, tepe distribuídos tamén en Asia Menor; caxigo, codeso nos Balcáns e Mediterráneo; arroio, támaro en Italia; bruxa, toxo en Francia; fronte a becerro, exclusivamente hispánica.

Como resumo de todo o dito sobre os preindoeuropeos, considéranse dúas as vías de penetración do léxico preindoeuropeo na Hispania prerromana: polos Pireneos (probablemente con moita relación co éuscaro) e polo sur e polo leste dende o norte de África, o mar Mediterráneo e o Oriente Próximo (tamén cun paralelismo nas culturas tartesa, fenicia, púnica e ibérica).

Ademais, non se pode identificar o ibero nin como antecedente do éuscaro nin como a única lingua da Península (aínda que se puidese ser a lingua franca, cultural ou comercial do levante). Con todo, quedan máis voces prerromanas sen adscribir que as asignables a algunha familia.

Indoeuropeos

Considéranse do substrato indoeuropeo aquelas voces con rexistros similares nas outras linguas indoeuropeas, pero sen ser latinas. A principal contribución á parte do xa mencionado e do latín son dúas introducións de formas moi relacionadas co que hoxe en día se considera a familia céltica dentro das linguas indoeuropeas.

Primeira vaga

Contra o ano 800 a. C., un pobo ou varios con forte compoñente indoeuropeo (por orixe ou contaminación) atravesaba Europa dende a zona entre o Loira, Apulia, Romanía e Polonia: son os precélticos, paracélticos, protoceltas, sorotápticos ou Urnenfelder (enterradores de olas en grego e alemán). A influencia deste vaga ata Fisterra demóstrase con léxico que conserva trazos indoeuropeos coma a conservación do p- inicial (pala, páramo), tanto por chegada directa como por transmisión de préstamos. Ademais destes casos, tamén se pode falar de cabana e cabazo, e con certa probabilidade dos topónimos sufixados con -ask- e -usk- (Ledusco na Coruña, Tarascón (Ourense), Beasque (Ponteareas) ou Viascón (Cerdedo-Cotobade), así coma os apelativos étnicos ós ambróns (Ambroa (Tordoia), Ambröes (Porto), Ambrona na provincia de Soria, Hambrón na provincia de Salamanca, Ambruno na Lombardía, Ambron na Toscana ou Ambronay no Ain francés.

Véxase tamén

Outros artigos

Bibliografía

Ligazóns externas

Read other articles:

Sofía Elliot Información personalNombre de nacimiento María Sofía ElliotNacimiento 22 de agosto de 1981 (42 años)Buenos Aires, ArgentinaNacionalidad ArgentinaFamiliaCónyuge Valentina Godfrid (2017-presente)Pareja Valentina Godfrid (2015-presente)Información profesionalOcupación ActrizAños activa desde 2005[editar datos en Wikidata] María Sofía Elliot (Buenos Aires, 22 de agosto de 1981) es una actriz, productora y directora argentina.[1]​[2]​[3]​ Bi...

 

مسجد معروف آغا معلومات عامة القرية أو المدينة ذي قار/ الناصرية الدولة العراق تاريخ بدء البناء 1311هـ/1894م المواصفات المساحة 3 دونم عدد المصلين 100 عدد المآذن 1 التفاصيل التقنية المواد المستخدمة الطابوق والطين والخشب التصميم والإنشاء النمط المعماري إسلامية المقاول معروف اغا تعد

 

آيت الفقيه الطاهر الرافعي تقسيم إداري البلد المغرب  الجهة مراكش آسفي الإقليم قلعة السراغنة الدائرة قلعة السراغنة الجماعة القروية الرافعية المشيخة أولاد الشيخ السكان التعداد السكاني 301 نسمة (إحصاء 2004)   • عدد الأسر 49 معلومات أخرى التوقيت ت ع م±00:00 (توقيت قياسي)[1]، &#...

This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: List of European regions by fertility rate – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2019) This is a list of European regions (NUTS2 regions) sorted by total fertility rate. Eurostat calculates the fertility rate based on the information pr...

 

Former municipality in Vest-Agder, Norway This article is about the former municipality in Vest-Agder, Norway. For the village in Hægebostad, Norway, see Eiken, Vest-Agder. Former municipality in Vest-Agder, NorwayEiken Municipality Eiken herredFormer municipalityView of the local church Vest-Agder within NorwayEiken within Vest-AgderCoordinates: 58°28′44″N 07°12′43″E / 58.47889°N 7.21194°E / 58.47889; 7.21194CountryNorwayCountyVest-AgderDistrictListerEsta...

 

Beñat Informasi pribadiNama lengkap Beñat Etxebarria UrkiagaTanggal lahir 19 Februari 1987 (umur 36)Tempat lahir Igorre, SpanyolTinggi 1,75 m (5 ft 9 in)Posisi bermain Gelandang bertahanInformasi klubKlub saat ini Athletic BilbaoNomor 7Karier junior1997–1998 Arratia1998–2005 Athletic BilbaoKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2005–2006 Baskonia 21 (3)2006–2008 Bilbao Athletic 75 (5)2008–2009 Athletic Bilbao 1 (0)2008–2009 → Conquense (pinjaman) 34 (6)2009–...

Siege of the War of the First Coalition Siege of CalviPart of the Invasion of Corsica during the French Revolutionary WarsLoss of his Eye Before Calvi, National Maritime MuseumDate17 June − 10 August 1794LocationCalvi, CorsicaResult Anglo-Corsican victoryBelligerents  Great Britain Corsica FranceCommanders and leaders Samuel Hood Horatio Nelson Charles Stuart John Moore Pasquale Paoli Raphaël CasabiancaStrength 2,300 Mediterranean Fleet 5,000 2 frigates 2 brigs 1 gunboatCasualties and...

 

Wheelchair tennis – Women's singlesat the XII Paralympic GamesParalympic wheelchair tennisVenueAthens Olympic Tennis CentreDates19–26 September 2004Medalists Esther Vergeer  Netherlands Sonja Peters  Netherlands Daniela Di Toro  Australia←20002008→ Women's singlesWheelchair tennis at the 2004 Summer ParalympicsEvents Singles men women quad Doubles men women quad ← 2000 · Summer Paralympics · 2008 → 2004 tennis event results The women's ...

 

2019 non-fiction book by Simon Sinek Not to be confused with Finite and Infinite Games, an earlier book on the same topic. The Infinite Game First editionAuthorSimon SinekLanguageEnglishSubjectLeadershipGenreBusinessPublished2019PublisherPortfolio/PenguinPublication date2019Pages251ISBN9780735213500 The Infinite Game is a 2019 book by Simon Sinek, applying ideas from James P. Carse's similarly titled book, Finite and Infinite Games to topics of business and leadership.[1] The book is ...

  لمعانٍ أخرى، طالع الحاج إبراهيم (توضيح). الحاج ابراهيم تقسيم إداري البلد المغرب  الجهة مراكش آسفي الإقليم مراكش الدائرة البور الجماعة القروية أولاد دليم المشيخة أولاد ادليم اجبيل السكان التعداد السكاني 137 نسمة (إحصاء 2004)   • عدد الأسر 17 معلومات أخرى التوقيت ت ع م...

 

American actor and comedian Iman CrossonCrosson in 2014Born (1982-03-27) March 27, 1982 (age 41)Louisville, Kentucky, U.S.Occupation(s)Actor, impressionistYears active2005–presentWebsiteYouTube.com/Alphacat Iman Crosson (born March 27, 1982), better known by his stage name Alphacat, is an American actor, impressionist, and YouTube personality known for his impersonations of former U.S. President Barack Obama and his starring role in independent film Along the Roadside. YouTube and...

 

Motor vehicle Dodge Omni & Plymouth Horizon1979 Horizon (left) & 1978 Omni (right)OverviewManufacturerChrysler CorporationAmerican Motors (1985–1987)Also calledPlymouth Horizon Plymouth Expo (Canada)[1]ProductionDecember 5, 1977 – February 2, 1990Model years1978–1990Assembly1977–1987: Belvidere Assembly Plant (Belvidere, Illinois)1987–1989: AMC Kenosha Plant (Kenosha, Wisconsin)1989-1990: Jefferson Avenue Assembly (Detroit, Michigan)Body and chassisClassSub...

Municipal-level Turkish law enforcement body Municipal policeBelediye zabıtasıAgency overviewFormed4 September 1826Parent agencyMunicipalities Municipal police (Turkish: Belediye zabıtası) is a law enforcement body responsible for ensuring the implementation and control of public services in different municipalities in Turkey. The police officers also use their powers as traffic police in metropolitan municipalities. History The origin of the law enforcement organization in Turkey is base...

 

This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Allambie Reception Centre – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2012) Allambie Reception CentreLocationBurwood, VictoriaStatusClosedCapacity100 (at peak)[1]Opened1961ClosedJune 1990[1] rManaged byFamily Welfare Division,...

 

Railway station in Hamburg, Germany WartenauHamburg U-Bahn stationGeneral informationLocationWandsbeker Chaussee 22089 Hamburg, GermanyCoordinates53°33′51″N 10°02′04″E / 53.56417°N 10.03444°E / 53.56417; 10.03444Operated byHamburger Hochbahn AGLine(s)Platforms1 island platformTracks2ConstructionStructure typeUndergroundAccessibleYesOther informationStation codeHHA: WA[1]Fare zoneHVV: A/105[2]HistoryOpened2 October 1961; 62 years...

Japanese basketball coach Norio SassaUtsunomiya BrexPositionSupport coachLeagueB.LeaguePersonal informationBorn (1984-05-13) May 13, 1984 (age 39)TokyoNationalityJapaneseCareer informationHigh schoolSeikei (Musashino, Tokyo)College Tokai University Coaching career2005–presentCareer historyAs coach:2005-2009Tokai University2009-2012Hitachi SunRockers (asst)2013-2016Link Tochigi Brex (asst)2014-2017Japan (asst)2017-2019Ryukyu Golden Kings2020-presentUtsunomiya Brex (support) Norio Sassa ...

 

У Вікіпедії є статті про інших людей із прізвищем Гладун. Гладу́н Зіно́вій Степа́нович Народився 12 квітня 1950(1950-04-12)ЛьвівПомер 11 липня 2021(2021-07-11) (71 рік)Науковий ступінь кандидат юридичних наукНагороди Орден «За заслуги» ІІІ ступеня Заслужений юрист України Зіно́вій Степ...

 

Questa voce o sezione sull'argomento palazzi della Germania non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Questa voce sugli argomenti palazzi della Germania e architetture di Berlino è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Municipio di SpandauLocalizzazioneStato Germania LocalitàBerlino Coordinate52...

凉州,可以指: 凉州区,中华人民共和国甘肃省武威市的市辖区 凉州刺史部,汉朝时刺史部 凉州 (古代),中國古代汉末至唐宋时的州,以今甘肃省武威市为中心 凉州卫,明朝、清朝的卫 凉州府,清朝的府 凉州镇总兵,清朝正二品将领 这是一个消歧义页,羅列了有相同或相近的标题,但內容不同的条目。如果您是通过某條目的内部链接而转到本页,希望您能協助修正该處...

 

العلاقات الأردنية الجامايكية الأردن جامايكا   الأردن   جامايكا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات الأردنية الجامايكية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين الأردن وجامايكا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقا...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!