Denomínase queixo relado (en italiano: formaggio gratugiatto) ao produto que se obtén a partir do relado dun queixo xeralmente graxo e de consistencia dura por ser de baixa humidade, aínda que isto non é dabondo para un bo queixo relado, tamén debe posuír un notorio sabor e aroma (xeralmente algo picante) como o reggiano, o reggianito ou o parmesano. Pode ser mercado xa relado de fábrica e debidamente empaquetado ou pode facerse de forma caseira valéndose dun relador. Nalgunhas ocasións elabórase o queixo relado co obxecto de que funda mellor e recubra en estado líquido un alimento para posteriormente ser gratinado, este proceso proporciona un aspecto atractivo ao alimento.
Queixos relados
Adóintanse empregar diferentes queixos relados, case todos eles empregados polo seu grande aroma e sabor:
Hoxe en día comercialízase xa relado en envases de plástico selados e non resulta difícil atopalos en calquera supermercado de Europa ou América, situados por regra xeral na zona dos produtos lácteos. Estes queixos relados adoitan estar elaborados de queixo procesado (especialmente aqueles que son indicados para fundir, ou para gratinar). Nalgunhas ocasións inxéctase algún gas inerte de conservación (nitróxeno) que permite mellorar a súa conservación. Na maioría dos casos trátase dunha bolsa zip (autopechado), que facilita que, unha vez aberta, quede pechada e poida abrirse de novo garantindo a boa conervación do produto. Nalgúns casos o queixo relado emprégase para dar unha decoración final a un prato.
Usos
É un ingrediente moi empregado nas cociñas internacionais de todo o mundo. Pódese ver como se asocia por regra xeral á cociña italiana na que aparece tradicionalmente asociado á Lasagna (é a última capa gratinada que se presenta dura e dourada aos comensais) e aos gnocchi ou ata os pratos de pasta aos que se adoita engadir parmesano ou reggiano, por regra xeral de forte aroma. O queixo relado engádese finalmente aos Risottos. É un dos ingredientes históricos da pizza. En lascas emprégase na elaboración de carpaccios de carne crúa cortada moi fina.
Na cociña francesa emprégase para decorar sopas como a bouillabaisse. Nesta cociña emprégase como condimento ou como decoración final mentres se emplatan e decoran os pratos. Emprégase igualmente na elaboración de salsas, como a salsa Mornay. Nalgunhas ocasións forma parte de ensaladas, como a Cheeslaw, así como nos bitoques de verdura. Na cociña estadounidense emprégase frecuentemente no gratinado de diferentes verduras como poden ser: cogomelos, tomate, xamón, espárragos etc. aínda que participa nas primeiras etapas de elaboración de pratos como o macaroni and cheese.
Na cociña mexicana adóitase empregar na elaboración de diversos pratos e desta forma pódese ver nas fajitas, as chalupas, as quesadillas, a sopa campesiña, a sopa azteca etc.
Debido á gran cantidade de inmigrantes europeos no Cono Sur de América (en especial procedentes de Italia), o queixo relado emprégase habitualmente nalgúns pratos da cultura rioplatense, tanto da Gastronomía da Arxentina como igualmente da veciña Gastronomía do Uruguai e consómese xeralmente co tuco aderezando principalmente as pastas e a polenta, aínda que pode aplicarse a sopas ou para realizar gratinados.
Precaucións e conservación
Aconséllase gardar as bolsas de queixo relado mercadas no supermercado no frigorífico e unha vez abertas é aconsellable que non pasen de 3 días. A temperatura óptima de conservación refrixerada está entre 1 °C e 8 °C. Pasado este tempo pódense modificar algunhas das características de sabor ou cheiro do produto, aínda que é axeitado para o consumo. Pasado este período é posible que apareza balor, nese caso aconséllase que se tire toda a bolsa de queixo relado.