O Grupo Especial de Operacións, coñecido popularmente como o GEO ou GEOs, é a unidade de elite do Corpo Nacional de Policía de España especializada en operacións de alto risco.[1] Tamén están presentes nalgúns conflitos de Oriente Medio, xa sexa para protexer a cidadáns e altas personalidades españolas ou en misións de rescate de civís.
O GEO está, xunto coa Unidade Especial de Intervención (UEI) da Garda Civil, integrado na Rede ATLAS, que engloba a todas as unidades especiais contraterroristas dos países que conforman a Unión Europea. O GEO demostrou ao longo da súa historia e operacións a alta preparación e cualificación que posúen os seus membros, estando entre as mellores unidades de operacións especiais de Europa e do mundo enteiro.[2] O GEO ademais instruíu a unidades especiais de España e doutros países, así como impartiu cursos e formación conxunta.
O GEO foi creado por decisión do entón ministro do Interior Rodolfo Martín Vila, adoptada ás poucas horas de que unha unidade antiterrorista alemá liberase, o 18 de outubro de 1977 no aeroporto de Mogadiscio, un avión de Lufthansa secuestrado 5 días antes pola Fronte de Liberación de Palestina. A Inspección Xeral da Policía Armada viña propondo a creación dunha unidade deste tipo desde moito tempo antes, sen lograr que o Ministerio a aceptase. Na tarde daquel día, o capitán de Infantaría (D.E.M.) José Paredes Pedrosa, xefe da Sección de Operacións do Estado Maior da Inspección, aproveitou a ocasión de que era recibido polo ministro para lembrarlle a antiga proposta, quen a aceptou de inmediato.
Da súa creación e organización, como a das restantes Unidades da Policía Armada entón creadas, ocupouse a Sección de Operacións antedicha, entón ao mando do capitán Paredes, quen elixiu o nome de Grupo Especial de Operacións (GEO), inspirándose na denominación dos existentes Grupos de Operacións Especiais (GOEs) do Exército de Terra.
O mando da unidade recentemente creada foi encomendado ao capitán de Infantaría Ernesto García-Quijada Romeu, e como segundo xefe foi designado o capitán de Enxeñeiros Juan Senso Galán, que sucedeu no mando ao anterior cando faleceu nun accidente de tráfico. O capitán Senso tamén falecería en accidente de tráfico, en acto de servizo, facéndose cargo do mando o capitán de Infantaría Carlos Folgado Martín, que seguiu exercéndoo tras ascender a comandante. Xunto aos anteriores, os primeiros oficiais da unidade foron os tenentes de Infantaría Enrique Esteban Pendas e Rafael Roel Fernández.
A idea da necesidade dun grupo deste tipo foi collendo forza nos corpos policiais, en resposta ao aumento de actos de violencia que ocorreron durante a década dos setenta, como o secuestro e asasinato da delegación deportiva israelí na vila olímpica de Múnic durante os Xogos Olímpicos de 1972 e a consecuente masacre no aeroporto muniqués. Este fatídico desenlace levou ao Goberno federal alemán a exporse a creación dunha unidade contra o terrorismo que contase con medios e preparación especiais, e así xurdiu o GSG9 da Policía Federal e outros moitos corpos similares nas restantes policías europeas.
No referente a España, a violencia de ETA que, até 1968, limitábase a propaganda e atentados contra instalacións e edificios, incrementouse a mediados dos setenta, incluíndo o atentado a Carrero Blanco. A isto sumouse a aparición, en 1975, doutro grupo terrorista, o GRAPO, cuxa primeira acción foi o asasinato de catro policías. Ante esta situación, a finais de 1977 creouse o GEO, de cuxo desenvolvemento se ocuparon os capitáns García-Quijada e Senso, quen conseguiron que a unidade estivese operativa nun tempo marca, entregándose os diplomas aos seus primeiros compoñentes o 5 de abril de 1978. Aos poucos meses, a Unidade Especial de Intervención da Garda Civil, creada o 3 de xuño de 1978 e ambas as unidades atopábanse encadradas na Rede ATLAS de unidades especiais de policía europeas.
O GEO ten a súa base en Guadalaxara e conta con dous núcleos, o de apoio e o operativo. Unicamente os axentes do grupo operativo realizaron as probas de acceso e superaron o duro curso de adestramento; os do grupo de apoio encárganse de labores de loxística. Nunca se dan datos reais sobre o número de membros que forman o grupo.
O 5 de abril de 2008 cumpriron o seu 30º aniversario, ao que acudiu o anterior xefe da Policía Nacional e da Garda Civil. Durante a súa celebración, realizaron diferentes simulacros, como asalto a edificios, situacións de emboscadas nunha zona de conflito, detencións con cans...
Actualmente, está a construírse en Linares (Xaén) o Centro de Prácticas Operativas da Policía Nacional «La Enira», cun orzamento de 2 700 000 €, que estará destinado ao adestramento do GEO, así como das Unidades de Intervención Policial (UIP).[3]
A organización interna da Unidade está composta por unha Sección Operativa, que se encarga de executar as misións específicas, e unha Sección de Apoio, que facilita que a anterior poida realizar a súa actividade, persoal que na actualidade comprende case un centenar de homes, dos que a maioría se inscriben en tarefas operativas.
O GEO conta cunha Sección Operativa e outra de Apoio. A primeira conta con menos de 100 homes encadrados en dous grupos operativos denominados "10" e "20". Antigamente denominábanse "Alpha" e "Bravo", pero debido a cambios internos relacionados con persoal e especialidades, modificouse dita estrutura. Este último cambio afectou á estrutura de devanditos grupos, no referente a mandos e a normas. A Sección de Apoio está formada por policías que non realizaron o curso ou ex-operativos e a súa misión está relacionada coa loxística, automoción, sanidade, administración e seguridade do recinto entre outros.
Cada membro do comando atópase encadrado nunha especialidade concreta que complementa a total polivalencia do mesmo, permitindo extraer un mellor rendemento da súa cualificación persoal. As especialidades dos membros do comando son a de aperturas (utilización dos medios oportunos para a entrada en lugares pechados), tirador, tirador de apoio, "especialista en explosivos", medios especiais e mergullador de combate.
Desta forma conséguese que cada comando operativo sexa autosuficiente para realizar múltiples actividades, aínda que nalgunhas ocasións recórrese a concentrar certos especialistas de varios comandos para asumir unha determinada misión.
Na Sección Operativa tamén se encadran o Grupo Operativo de Formación e Especialidades (GOFE) e o Grupo Operativo de Técnicas e Experiencias (GOTE).
As operacións nas que intervén o GEO son aquelas que outros membros do Corpo Nacional de Policía non poden realizar debido ao seu alto perigo ou nas que se esixe unha especial cualificación, como así o reflicte a Resolución de 27 de decembro de 1989 no seu apartado segundo referíndose ás súas funcións, dicindo:
Convócanse concurso de acceso anualmente, normalmente no terceiro ou cuarto trimestre do ano.
O emblema do GEO é un escudo negro cunha aguia dourada capturando unha serpe que representa un acto de forza. A aguia é probablemente unha referencia á de San Xoán, aínda presente no escudo de España ao crearse o GEO. A serpe é un símbolo clásico do mal.
Cómpre sinalar o contraste da cor das letras do e o marco coa serpe que se representa en cor prateada ou branco.
Desde a súa creación, os membros do GEO levan boina, de cor negra cando foi creada a Unidade e actualmente de cor granate, co emblema do Corpo de Policía Armada aquela e co do Corpo Nacional de Policía a actual, no lado dereito en ambos os casos.[4]
Os axentes do GEO están destinados a operacións de alto risco nos que outros axentes do Corpo Nacional de Policía non poden intervir. Entre as súas accións están: rescate de reféns, protección de persoas VIP e autoridades, detención de delincuentes perigosos, desarticulación de bandas de crime organizado ou de comandos terroristas, protección de embaixadas no estranxeiro...
A súa primeira operación importante, que deu a coñecer o GEO ao público, foi o a intervención no atraco ao Banco Central de Barcelona, en 1981.
Desde a súa creación, o GEO desarticulou trinta e cinco células armadas de diferentes grupos terroristas e rescatou a máis de catrocentos reféns, con tan só tres baixas entre as súas filas en acto de servizo, a do capitán e cofundador dos GEO Juan Senso Galán, a do cabo primeiro Arturo Pascual, ambos os falecidos no mesmo accidente en acto de servizo, e a do subinspector de policía Francisco Javier Torronteras Gadea, que morreu durante o asalto a un piso franco de Leganés (Madrid) tras os atentados do 11 de marzo de 2004, cando os sospeitosos se suicidaron detonando as bombas que posuían. Soamente tres operacións do GEO saldáronse coa morte dun ou varios dos criminais implicados.
Sig Sauer P226 (no módulo LAS/TAC):
HK MP5:
FN P90:
HK 33:
HG G3 FS:
Sig Sauer 551 SWAT (algúns con lanzagranadas SIG GWA 97K de 40 mm):
Sig Sauer 552 Commando:
Franchi SPS 350:
Mauser 66SP:
Sig Sauer SSG-2000:
Sako TRG-21:
Sako TRG-41:
HK PSG-1D: