Lleida–Pirineus é a estación de ferrocarril de Adif da cidade de Lleida. É un importante eixo de comunicación entre o interior da Península Ibérica e as grandes cidades do Corredor Mediterráneo e a fronteira francesa.
A estación consta de dous edificios, o antigo e o anexo recentemente construído para a chegada do tren de alta velocidade. Ademais dispón dun cambiador de ancho para material de Talgo actualmente sen uso.
Situación ferroviaria
Dentro da rede clásica, Lleida-Pirineus atópase nun importante nó ferroviario no que conflúen as seguintes liñas:
Liña férrea de ancho ibéricoMadrid-Barcelona, punto quilométrico 183,6.[1] A quilometraxe deste trazado sofre varios reinicios, un deles en Zaragoza, ao basearse en antigos trazados que combinados dan lugar á liña entre as dúas cidades.
O ferrocarril chegou a Lleida o 30 de maio de 1860 coa apertura do tramo Lleida-Manresa da liña férrea que pretendía conectar Zaragoza con Barcelona. As obras correron a cargo da Compañía do Ferrocarril de Barcelona a Zaragoza.[3] Buscando mellorar tanto a ligazón da liña con outros trazados, así como a súa saúde financeira, a compañía decidiu en 1864 unirse coa empresa que xestionaba a liña férrea que enlazaba Zaragoza con Pamplona dando lugar á Compañía dos Ferrocarrís de Zaragoza a Pamplona e a Barcelona.[3]
Un ano despois, en 1865, iniciouse a construción da liña Tarragona-Lleida que non completou o seu último tramo entre Juneda e Lleida ata maio de 1879. As obras neste caso corresponderon á Compañía do Ferrocarril de Lleida a Reus e Tarragona. A precaria situación económica de ambas as compañía facultou que a poderosa Norte se fixera con ambas as entre 1878 e 1885.
Máis tardía é a liña Lleida-La Pobla de Segur xa que a mesma iniciouse entre a cidade ilerdense e Balaguer en 1922, impulsada polo propio Estado dentro do ambicioso plan de liñas transversais que ideara o directorio de Primo de Rivera e que ao cabo só logrou completar o xa mencionado trazado.[4]
En 1941, a nacionalización do ferrocarril en España supuxo a desaparición de Norte e a creación de RENFE que xestionou desde ese momento a estación de Lleida.
En 1997 o edificio, que data de principios do século XX foi restaurado recuperando o estado orixinal da súa fachada sur, a principal, e mellorando a súa ordenación interior. Estas obras tiveron continuación no 2003 cunha modificación de maior calado froito da adaptación das instalacións á chegada da alta velocidade á cidade. Dotouse dunha moderna marquesiña que xerou críticas debido á súa difícil integración co clásico edificio para viaxeiros.[5] A chegada do AVE xerou tamén un cambio de nome do recinto que pasou a chamarse Lleida-Pirineus.
A estación
A estación atópase ao norte da cidade, fronte á Plaça Ramon Berenguer. Posúe dúas partes claramente diferenciadas: a parte clásica, palacio de estilo francés de principios do século XX, e os engadidos realizados en 2003.
O edificio para viaxeiros é de planta rectangular. Está formado por un corpo central de tres alturas dividido en tres bloques con dous torreóns de maior altura en ambos os extremos. En total alcanza unha lonxitude aproximada de 68 metros e unha altura de 19 metros. Sobre esa base aséntase a parte nova caracterizada nunha ampla marquesiña de vidro e metal formada por ondas que cobre as vías e plataformas do recinto.
Baixo a marquesiña sitúanse tres vías de ancho ibérico e cinco de ancho UIC.[2] Destas últimas dúas son terminais e reciben os trens que proveñen de Tarragona. Para acceder a todas elas a estación está dotadas de catro plataformas, unha lateral e tres centrais, todas elas practicamente cubertas e accesibles grazas a pasos subterráneos e ascensores fóra da vía 1.[2] Máis vías de ancho ibérico sen uso para viaxeiros completan as instalacións.
O recinto conta con venda de billetes, puntos de información, atención ao cliente, cafetería, hotel, alugamento de coches, aseos e diversos locais comerciais. No exterior hai varios aparcadoiros habilitados, así como paradas de autobuses urbanos.