A crise migratoria en Europa[1][2][3][4] ou crise de refuxiados en Europa[5][6][7][8] que comezou no 2015,[9] é un fenómeno de aumento de refuxiados e migrantes[10] cara a Unión Europea a través do mar Mediterráneo ou do Sueste de Europa con peticións de asilo. Proceden de áreas como Oriente Medio (Siria, Iraq), África (Eritrea, Nixeria, Somalia, Sudán, Gambia), Sur de Asia (Afganistán, Paquistán, Bangladesh),[11][12] e os Balcáns (Serbia, Kosovo, Albania).[13] Segundo o Alto Comisionado das Nacións Unidas para os Refuxiados, en decembro de 2015, as principais nacionalidades do millón de refuxiados que chegaron a Europa dende comezo de ano son sirios (46,7%), afgáns (20,9%) e iraquís (9%). Dos refuxiados e migrantes que chegaron a Europa por mar no 2015, o 58% eran homes, o 17% eran mulleres e o 25% eran nenos.[14] Os conceptos de "crise migratoria" e "crise dos refuxiados" comezaron a empregarse a partir de abril de 2015,[15] despois de que cinco barcos que transportaban dúas mil persoas cara a Europa naufragaran no mar Mediterráneo, cunha estimación de mortos de máis de 1 200 persoas.
Os naufraxios producíronse nun contexto de conflitos e crises de refuxiados en diversos países de Asia e África, o cal incrementou o número total de persoas desprazadas forzosamente en todo o mundo, chegando a finais de 2014 a máis de 60 millóns, o nivel máis alto dende a segunda guerra mundial.[16][17] No medio dun aumento no número de chegadas por mar a Italia dende Libia en 2014, varios gobernos da Unión Europea rexeitaron financiar a opción italiana de rescate coñecida como Operación Mare Nostrum, que foi substituída pola Operación Tritón de Frontex en novembro de 2014. Nos seis primeiros meses de 2015, Grecia superou a Italia como o primeiro país da Unión Europea en número de chegadas, converténdose, no verán de 2015, no punto de partida do fluxo de refuxiados e migrantes que se desprazaban a través dos países balcánicos cara aos países do norte de Europa, principalmente Alemaña e Suecia. Dende abril de 2015, a Unión Europea tivo problemas para facer fronte a esta crise, aumentando o financiamento das operacións da patrulla fronteiriza no Mediterráneo, creando plans para loitar contra o tráfico de persoas, lanzando a Operación Sophia e propoñendo un novo sistema de cotas para reasentar os solicitantes de asilo entre os estados da UE e alixeirar a carga dos países nas fronteiras exteriores da Unión. Algúns países volveron introducir en ocasións os controis fronteirizos dentro do espazo Schengen, e xurdiron desavinzas entre os países que están dispostos a aceptar os solicitantes de asilo e outras persoas que tratan de disuadilos da súa chegada.
Segundo Eurostat, os estados membros da UE recibiron máis de 1,2 millóns solicitudes de asilo no 2015, un número que é máis do dobre do ano anterior. Catro estados (Alemaña, Hungría, Suecia e Austria) recibiron preto de dous terzos das solicitudes dese ano. A cidadanía da maioría dos refuxiados que piden o asilo, superando en máis da metade ó resto, son sirios, afgáns e iraquís.[18]