گونه‌های چینی

چینی
اقوام:قوم هان
پراکنش:سرزمین اصلی چین، هنگ کنگ، ماکائو، تایوان، جنوب شرق آسیا و سایر مناطق با مهاجران تاریخی از چین
تبار:چینی-تبتی
  • چینی
زیرگروه‌ها:
ایزو ۵–۶۳۹zhx
زبان شناسی79-AAA
گلاتولوگsini1245
گونه‌های نخستین
پراکندگی گویش‌های مختلف زبان چینی در چین براساس اطلس زبانی چین

چینی شاخه‌ای از زبان‌های چینی-تبتی است که شامل صدها زبان‌گونهٔ متفاوت و بدون فهم متقابل نسبت به هم است. این تفاوت‌ها از تفاوت بین زبان‌های رومی گسترده‌ترند و به ویژه در جنوب شرقی کوهستانی چین، بیشتر به چشم می‌آیند. گونه‌ها به‌طور معمول در چند گروه به نام‌های ماندارین، وو، مین، شیانگ، گن، هاکا و یوئی دسته‌بندی می‌شوند.

گونه‌های چینی بیشتر در واج‌شناسی و تا حد کمتری در واژگان و نحو با یکدیگر تفاوت دارند. گونه‌های جنوبی نسبت به گونه‌های شمالی و مرکزی تمایل کمتری برای استفاده از همخوان‌های اولیه دارند، اما بیشتر اوقات همخوان‌های نهایی چینی میانه را حفظ می‌کنند. همه آن‌ها دارای نواخت واجی هستند ولی گونه‌های شمالی متمایل به تمایز لحنی کمتری نسبت به گونه‌های جنوبی هستند. بسیاری از آن‌ها دارای نواخت ساندی هستند که پیچیده‌ترین الگوهای آن در مناطق ساحلی از چجیانگ تا شرق گوانگ‌دونگ است.

چینی معیار گونه‌ای از ماندارین است که واج‌های خود را از لهجه پکنی این زبان، واژگانش را از گروه ماندارین و دستور زبانش را از ادبیات زبان‌های نوین نوشتاری گرفته‌است. این زبان یکی از زبان رسمی چین است. ماندارین تایوانی زبان رسمی تایوان و ماندارین سنگاپوری نیز یکی از چهار زبان رسمی سنگاپور است. زبان چینی، به‌طور اختصاصی چینی ماندارین، یکی از شش زبان رسمی سازمان ملل متحد است.

انواع

نسبت شمار زبان اول گویشوران چینی

  ماندارین (۶۵٫۷٪)
  مین (۶٫۲٪)
  وو (۶٫۱٪)
  یوئی (۵٫۶٪)
  جین (۵٫۲٪)
  گن (۳٫۹٪)
  هاکا (۳٫۵٪)
  شیانگ (۳٫۰٪)
  هوی (۰٫۳٪)
  پینگ و سایر (۰٫۶٪)

در سرتاسر کشور چین زبان‌ها و گویش‌های مختلفی وجود دارد که اختلاف و فرق اکثر آن‌ها در چگونگی تلفّظ هجاها می‌باشد که در بالا توضیح داده شد. مثلاً یک هجا در زبان یک ناحیه با یک آهنگ خاص یک معنی می‌دهد و در ناحیه‌ای دیگر با همان طرز بیان و آهنگ معنی دیگر. مثلاً همان‌طور گفته شد زبان رسمی یا ماندارین دارای ۴ آهنگ ولی زبان کانتونی (یوئه) که در جنوب این کشور در استان گوانگدونگ (کانتون) رایج است دارای ۸ آهنگ برای تلفّظ هجاها می‌باشد.

انواع و تعداد سخنوران شاخه‌های اصلی زبانهای چینی، برگرفته از آمار یا تخمین (۲۰۱۹) و گردشده:[۱][۲][۳]

شاخه شمار گویشوران
ماندارین ۸۵۰٬۰۰۰٬۰۰۰
وو ۹۵٬۰۰۰٬۰۰۰
یوئی ۸۰٬۰۰۰٬۰۰۰
جین ۷۰٬۰۰۰٬۰۰۰
مین ۶۰٬۰۰۰٬۰۰۰
هاکا ۵۵٬۰۰۰٬۰۰۰
شیانگ ۵۰٬۰۰۰٬۰۰۰
گن ۳۰٬۰۰۰٬۰۰۰
هوی ۷٬۰۰۰٬۰۰۰
پینگ ۳٬۰۰۰٬۰۰۰
سایر ?
کل ۱٬۳۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰

نمونه‌هایی از واژگان

بیشتر تکواژها در گونه‌های چینی به صورت تک‌هجا از واژگان چینی کهن ریشه گرفته‌اند. برای مثال:

تلفظ‌های محاوره‌ای
واژه جین ماندارین شیانگ گن وو مین هاکا یوئی
تایوآن شی‌آن پکن چنگدو یانگژو چانگشا شوانگفنگ نانچانگ سوژو ونژو فوژو شیامن میشیان گوانگژو
'فرد' zəŋ1 ʐẽ2 ʐən2 zən2 lən2 ʐən2 ɲiɛn2 ɲin5 ɲin2 ɲiaŋ2 nøyŋ2 laŋ2 ɲin2 jɐn2
'مرد' næ̃1 næ̃2 nan2 nan2 liæ̃2 lan2 læ̃2 lan5 2 2 naŋ2 lam2 nam2 nam2
'زن' ny3 mi3 ny3 ɲy3 ly3 ɲy3 ɲy3 ɲy3 ɲy6 ɲy4 ny3 lu3 ŋ3 nøy4
'ماهی' y1 y2 y2 y2 y2 y2 y2 ɲiɛ5 ŋ2 ŋøy2 ŋy2 hi2 ŋ2 jy2
'مار' 1 ʂɤ2 ʂɤ2 se2 ɕɪ2 sa2 ɣio2 sa5 zo2 zei2 sie2 tsua2 sa2 ʃɛ2
'گوشت' zuəʔ7 ʐou5 ʐou5 zəu2 ləʔ7 ʐəu7 ɲu5 ɲiuk8 ɲioʔ8 ɲiəu8 nyʔ8 hɪk8 ɲiuk7 juk8
'استخوان' kuəʔ7 ku1 ku3 ku2 kuəʔ7 ku7 kəu2 kut7 kuɤʔ7 ky7 kauʔ7 kut7 kut7 kuɐt7a
'چشم' nie3 ɲiã3 iɛn3 iɛn3 iæ̃3 ŋan3 ŋæ̃3 ŋan3 ŋɛ6 ŋa4 ŋiaŋ3 gɪŋ3 ɲian3 ŋan4
'گوش' ɚ3 ɚ3 ɚ3 ɚ3 a3 ɤ3 e3 ə3 ɲi6 ŋ4 ŋei5 hi6 ɲi3 ji4
'بینی' pieʔ8 pi2 pi2 pi2 pieʔ7 pi2 bi6 pʰit8 bɤʔ8 bei6 pei6 pʰi6 pʰi5 pei6
«خورشید»، 'روز' zəʔ7 ɚ1 ʐʅ5 zɿ2 ləʔ7 ɲʅ7 i2 ɲit8 ɲɪʔ8 ɲiai8 niʔ8 lit8 ɲit7 jat8
«ماه» (هردو معنی)' yəʔ7 ye1 ye5 ye2 yəʔ7 ye7 ya5 ɲyɔt8 ŋɤʔ8 ɲy8 ŋuɔʔ8 geʔ8 ɲiat8 jyt8
'سال' nie1 ɲiæ̃2 niɛn2 ɲiɛn2 liẽ2 ɲiẽ2 ɲɪ̃2 ɲiɛn5 ɲiɪ2 ɲi2 nieŋ2 2 ɲian2 nin2
'کوه' sæ̃1 sæ̃1 ʂan1 san1 sæ̃1 san1 sæ̃1 san1 1 sa1 saŋ1 suã1 san1 ʃan1
'آب' suei3 fei3 ʂuei3 suei3 suəi3 ɕyei3 ɕy3 sui3 3 sɿ3 tsy3 tsui3 sui3 ʃøy3
'قرمز' xuŋ1 xuoŋ2 xuŋ2 xoŋ2 xoŋ2 xən2 ɣən2 fuŋ5 ɦoŋ2 ɦoŋ2 øyŋ2 2 fuŋ2 huŋ2
'سبز' luəʔ7 lou1 ly5 nu2 lɔʔ7 lou7 ləu2 liuk8 loʔ7 lo8 luɔʔ8 lɪk8 liuk8 luk8
'زرد' xuɒ̃1 xuaŋ2 xuaŋ2 xuaŋ2 xuɑŋ2 uan2 ɒŋ2 uɔŋ5 ɦuɒŋ2 ɦuɔ2 uɔŋ2 hɔŋ2 vɔŋ2 wɔŋ2
'سفید' piəʔ7 pei2 pai2 pe2 pɔʔ7 7 pia2 pʰak7 bɒʔ8 ba8 paʔ8 peʔ8 pʰak8 pak8
'سیاه' xəʔ7 xei1 xei1 xe2 xəʔ7 xa7 ɕia2 hɛt8 hɤʔ7 xe7 xaiʔ7 hɪk7 hɛt7 hɐk7a
'بالا' sɒ̃5 ʂaŋ5 ʂaŋ5 saŋ5 sɑŋ5 san6 ɣiaŋ6 sɔŋ6 zɒŋ6 ji6 suɔŋ6 tsiũ6 sɔŋ5 ʃœŋ6
'زیر' ɕia5 xa5 ɕia5 ɕia5 5 xa6 ɣo6 ha6 ɦo6 ɦo4 a6 e6 ha2 ha6
'میان' tsuŋ1 pfəŋ1 tʂuŋ1 tsoŋ1 tsoŋ1 tʂən1 tan1 tsuŋ1 tsoŋ1 tɕyoŋ1 touŋ1 taŋ1 tuŋ1 tʃuŋ1
'بزرگ' ta5 tuo5 ta5 ta5 tai5 tai6 du6 tʰɔ6 dəu6 dəu6 tuai6 tua6 tʰai5 tai6
'کوچک' ɕiau3 ɕiau3 ɕiau3 ɕiau3 ɕiɔ3 ɕiau3 ɕiɤ3 ɕiɛu3 siæ3 sai3 sieu3 sio3 siau3 ʃiu3

جستارهای وابسته

منابع

Read other articles:

Hand tool for firefighting A Pulaski combines the functions of an axe and an adze in one tool. The Pulaski is a specialty hand tool used in fighting fires, particularly wildfires,[1] which combines an axe and an adze in one head. Similar to a cutter mattock, it has a rigid handle of wood, plastic, or fiberglass. The Pulaski was developed for constructing firebreaks, able to both dig soil and chop wood. It is also well adapted for trail construction, and can be used for gardening and o...

 

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (أبريل 2018) أندريا غولدسميث   معلومات شخصية الميلاد سنة 1964 (العمر 58–59 سنة)  كاليفورنيا  الإقامة مينلو بارك، سان ماتيو، كاليفورنيا  عضوة في الأكاديمية الأمريك

 

село Лизогубова Слобода Країна  Україна Область Київська область Район Броварський район Громада Згурівська селищна громада Основні дані Засноване 1720 Населення 426 Площа 3,514 км² Густота населення 177,29 осіб/км² Поштовий індекс 07650 Телефонний код +380 4570 Географічні ...

Tournoi de tennis de Madrid (ATP 2018) Édition Mutua Madrid Open Date Du 6 au 13 mai 2018 Lieu Caja Mágica Madrid 40° 22′ 08″ N, 3° 41′ 04″ O Catégorie ATP Masters 1000 Surface Terre battue (ext.) Dotation 6 200 860 € Total Financial Commitment 7 190 930 € Simple 6 tours (56 joueurs) Alexander Zverev Double 5 tours (24 équipes) Nikola Mektić Alexander Peya Tournoi de tennis de Madrid Édition 2017 Édition 2019 Loc...

 

Referendum abrogativo in Italia del 1991Stato Italia Data9 giugno 1991 Tipoabrogativo Esito Sì    95,57% No    4,43% Quorum raggiunto Affluenza62,50% Il referendum abrogativo in Italia del 1991 si tenne il 9 giugno ed ebbe ad oggetto la porzione della legge elettorale che consentiva all'elettore di esprimere, in occasione delle elezioni politiche della Camera dei deputati, fino a tre preferenze: la disciplina di risulta avrebbe così permesso l'espressione di ...

 

Untuk kegunaan lain, lihat Denmark (disambiguasi). Kerajaan DenmarkDenmark:Kongeriget DanmarkFaroe:Kongsríki DanmarkarGreenland:ᑯᖖᗱᖃᕐᕕᐠ ᕙᐣᒪᕐᑭ Kunngeqarfik DanmarkiJerman:Königreich Dänemark Bendera Lambang Semboyan: Guds hjælp, Folkets kærlighed, Danmarks styrke (Denmark: Pertolongan Tuhan, Cinta Rakyat, Kekuatan Denmark)Lagu kebangsaan:  Der er et yndigt land (Indonesia: Ada sebuah negeri yang unik) Lagu kerajaan:  Kong Christian stod ved højen ma...

Untuk versi Indonesia, lihat Kue. KuihKuih yang penuh warnaNama lainKue (Indonesia), Kueh (Singapura, Hokkien dan Teochew)SajianMakanan ringanDaerahAsia Tenggara dan TiongkokMasakan nasional terkaitBrunei, Tionghoa, Malaysia, Singapura, Indonesia (Kue)Bahan utamaBervariasi makanan ringan tradisionalHidangan serupaKueh, Mont, Khanom, Bánh, Kakanin  Media: Kuih Kuih (Indonesia: kue; bentuk turunan dari Hokkien dan Teochew kueh – 粿) adalah makanan ringan atau makanan penu...

 

Overview of and topical guide to sports 100m race record holder Usain Bolt (in yellow) and other runners, Moscow, 2013. Danish player Frederikke Lærke dives while Russian player Sofiya Lyshina looks on during a women's beach handball match, European Championships 2019. The following outline is provided as an overview of and topical guide to sports: Sport – a physical activity that is governed by a set of rules or customs and often engaged in competitively, sports can be played on land,...

 

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يوليو 2019) فيولا ديزموند (بالإنجليزية: Viola Desmond)‏    معلومات شخصية الميلاد 6 يوليو 1914[1][2]  هاليفاكس[1][3]  الوفاة 7 فبراير 1965 (50 سنة) [1][2] ...

PlanetMathJenis situsEnsiklopedia onlineBahasaInggrisPemilikPlanetMath.org, Ltd.PenciptaNathan Egge, Aaron KrowneSitus webplanetmath.orgKomersialTidakDaftar akunGitHub diperlukan untuk mengedit sumber melalui pull requestStatusTidak aktifLisensi kontenCC-BY-SA PlanetMath adalah bebas, kolaboratif, dan ensiklopedia online matematika. Penekanannya pada ketelitian, keterbukaan, pedagogi, isi waktu sebenarnya, konten yang saling terkait, dan juga komunitas dari sekitar 24.000 orang dengan berbaga...

 

Village Development Committee in Lumbini Zone, NepalPipaldhara पीपलधाराVillage Development CommitteePipaldharaLocation in NepalCoordinates: 28°05′N 83°08′E / 28.09°N 83.14°E / 28.09; 83.14Country   NepalZoneLumbini ZoneDistrictGulmi DistrictPopulation (1991) • Total2,876Time zoneUTC+5:45 (Nepal Time) Pipaldhara is a village and municipality in Gulmi District in the Lumbini Zone of central Nepal. At the time of the...

 

Neighborhood in Bengaluru, Karnataka, IndiaRajarajeshwari NagarneighborhoodRajarajeshwari Nagara(L-R from top) Arch at the entrance of RR Nagar, Gopalan Arcade Mall, a building in Global Village Tech Park, Dwadasha Jyotirlinga TempleRajarajeshwari NagarShow map of BengaluruRajarajeshwari NagarShow map of KarnatakaRajarajeshwari NagarShow map of IndiaCoordinates: 12°55′48″N 77°32′10″E / 12.929949°N 77.536011°E / 12.929949; 77.536011CountryIndiaStateKarnataka...

Улица Бурулатыш. Buru iela Общая информация Страна  Латвия Город Рига Район Земгальское предместье Исторический район Торнякалнс Протяжённость 650 м Прежние названия Парусная улица Название в честь парус Почтовый индекс LV-1004  Медиафайлы на Викискладе Улица Бу́ру (ла...

 

Kapal selam kelas Kilo Perbandingan kebisingan kapal selam Ilustrasi yang menunjukan kontrol kapal selam Kapal selam[1] adalah kapal yang bergerak di bawah permukaan air, umumnya digunakan untuk tujuan dan kepentingan militer. Sebagian besar Angkatan Laut memiliki dan mengoperasikan kapal selam sekalipun jumlah dan populasinya di setiap negara berbeda. Selain digunakan untuk kepentingan militer, kapal selam juga digunakan untuk ilmu pengetahuan laut dan air tawar dan untuk bertugas di...

 

American college soccer team For information on all Jacksonville University sports, see Jacksonville Dolphins. Jacksonville DolphinsFounded1957; 66 years ago (1957)UniversityJacksonville UniversityHead coachAli Simmons (1st season)ConferenceASUNLocationJacksonville, FloridaStadiumSouthern Oak Stadium (Capacity: 500)NicknameDolphinsColorsGreen and white[1]    Home Away NCAA Tournament Round of 161998NCAA Tournament Round of 321998NCAA Tourname...

Театр кукол  Медиафайлы на Викискладе Теа́тр ку́кол, ку́кольный теа́тр — одна из разновидностей театрального искусства, где актёров заменяют управляемые людьми куклы. Содержание 1 История 2 Театр кукол 2.1 Вертеп 2.2 Куклы 2.2.1 Виды кукол 3 Театр кукол в психологии 4 Инв...

 

South Korean actor In this Korean name, the family name is Seo. Seo Jun-youngSeo in October 2016BornKim Sang-gu (1987-04-24) April 24, 1987 (age 36)South KoreaOther namesSuh Joon-yeongEducationInha University Theater and FilmOccupationActorYears active2004-presentAgentT&I Cultures[1]Korean nameHangul서준영Hanja徐俊英Revised RomanizationSeo Jun-yeongMcCune–ReischauerSŏ Chun-yŏngBirth nameHangul김상구Hanja金尚久Revised RomanizationGim Sang-guMcCune–R...

 

Giovanni Battista di Quadro of Lugano - creator of the Poznań City Hall Town hall, Poznań Coat of arms of G. B. di Quadro on town hall in Poznań Giovanni Battista di Quadro (Polish Jan Baptysta Quadro, Latin Joannes Baptista Quadro) (died between 10 April 1590 and 16 January 1591) was an Italian renaissance architect, one of the most famous architects in Central Europe in his era. Biography He was born Ponte Tresa or Cadro, near Lugano (today Switzerland). Until 1550, he probably worked in...

AwardSemnul Onorific Vulturul RomânieiThe Grand Cross signTypeMultiple grade civilian honorific sign for parliamentariansCountry RomaniaPresented byThe King of Romania(1933 - 1947)The President of Romania(since 2004)EligibilityRomanian Senators and DeputiesEstablished19332004Last awardeddisbanded in 1947 PrecedenceEquivalentNational Order of Faithful Service The Honorific Sign Eagle of Romania (Semnul Onorific Vulturul României) is a special decoration, part of the National Decorations...

 

Denny KantonoInformasi pribadiKebangsaan IndonesiaLahir12 Januari 1970 (umur 53)Samarinda,Kalimantan TimurRekor bertandingGanda Pria Denny Kantono (lahir 12 Januari 1970) adalah pemain ganda putra bulu tangkis Indonesia. Ia adalah salah satu atlet berprestasi hasil binaan PB Djarum Kudus. Denny Kantono yang berpasangan dengan Antonius Budi Ariantho berhasil menjuarai beberapa kejuaraan internasional dan pernah menduduki peringkat satu dunia. Antonius B. Ariantho/Denny Kantono dalam ...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!